Πώς η μείωση των αποζημιώσεων οδηγεί σε περισσότερες απολύσεις

Την πόρτα των απολύσεων αφήνει ορθάνοιχτη η αλλαγή προς το χειρότερο στο σκέλος των αποζημιώσεων που προβλέπεται στο πολυνομοσχέδιο των νέων μέτρων. Με τον πλέον κυνικό τρόπο γίνεται η παραδοχή στην αιτιολογική έκθεση του Μνημονίου ότι προωθείται η αύξηση των απολύσεων με χορήγηση μικρότερης αποζημίωσης, αρκεί να προσληφθούν περισσότεροι από αυτούς που θα απολυθούν.

Συγκεκριμένα, στο ακριβές κείμενο της αιτιολογικής έκθεσης τονίζεται ότι επιδιώκεται «η άμβλυνση των εμποδίων στην κινητικότητα των εργαζομένων, ούτως ώστε η ενδεχόμενη αύξησή της να οδηγήσει σε μείωση της ανεργίας, δίνοντας στην οικονομία την ώθηση που χρειάζεται».
Ουσιαστικά, ζητείται από τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα να συμβιβαστούν με τον κίνδυνο άμεσης απόλυσης, η οποία, αν γίνει με έγκαιρη έγγραφη προειδοποίηση από την πλευρά της επιχείρησης έως και τέσσερις μήνες νωρίτερα, τότε θα τους αποφέρει πετσοκομμένη αποζημίωση κατά το ήμισυ. Ο νομοθέτης ισχυρίζεται ότι αυτή η παραχώρηση γίνεται για να υπάρξει μεγαλύτερη κινητικότητα των εργαζομένων, που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούν στο εξής πιο εύκολα να προσλαμβάνουν υπαλλήλους. Θα γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να καταβάλλουν στο μέλλον παχυλές αποζημιώσεις, συνεπώς δεν θα υφίσταται το συγκεκριμένο αντικίνητρο.
Αρα, με «την άμβλυνση του εμποδίου» της αποζημίωσης λόγω απόλυσης εκτιμάται ότι θα αυξηθούν οι προσλήψεις, επομένως θα μειωθεί η ανεργία. Αυτό που δεν λένε οι αριθμοί είναι ότι με τον τρόπο αυτό θυσιάζονται οι παλαιότεροι εργαζόμενοι, που έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις αποζημίωσης, για να προσληφθούν νέοι και πιο «φτηνοί» εργαζόμενοι από τις επιχειρήσεις.
Ετσι όμως δεν γίνεται τίποτε περισσότερο παρά να ανακυκλώνεται μια διαρκής ανασφάλεια στην αγορά εργασίας, ενώ κάθε εργαζόμενος θα θεωρεί ότι ύστερα από κάποια χρόνια προϋπηρεσίας στην ίδια επιχείρηση μπαίνει πρώτος στη λίστα για να χάσει τη δουλειά του. Είναι προφανές ότι με τέτοιες συνθήκες εργασίας στον ιδιωτικό τομέα δεν μπορεί επ' ουδενί να στοιχειοθετηθεί επιχειρηματολογία για πιθανή βελτίωση της αποδοτικότητας των εργαζομένων. Πώς, άραγε, θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο, όταν θα υπάρχουν εργαζόμενοι που θα βιώνουν την ανασφάλεια ότι μπορεί να πάνε το πρωί στη δουλειά τους και το μεσημέρι να γυρίσουν στο σπίτι τους και να είναι άνεργοι, έχοντας λάβει ως αποζημίωση ένα ελάχιστο ποσό.
Ας δούμε αναλυτικά τη διαδικασία χορήγησης αποζημίωσης λόγω απόλυσης για τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα, που έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου,μέσα από ένα πρακτικό ερωτηματολόγιο:
- Τι σημαίνει μείωση του χρόνου προειδοποίησης και ποια μπορεί να είναι η επίδραση στην αποζημίωση λόγω απόλυσης;
Ως χρόνος προειδοποίησης θεωρείται το χρονικό διάστημα εκείνο που ενημερώνεται ο εργαζόμενος ότι η επιχείρηση προτίθεται να τον αποδεσμεύσει, δηλαδή να τον απολύσει. Η προειδοποίηση αυτή για να είναι έγκυρη πρέπει να γίνεται εγγράφως και όχι προφορικά. Στην περίπτωση αυτή δίνεται το δικαίωμα στην επιχείρηση να προχωρήσει σε απολύσεις προσωπικού και να καταβάλει τη μισή αποζημίωση από αυτή που θα όφειλε. Πρόκειται για μια διαδικασία που τέθηκε σε εφαρμογή για πρώτη φορά με τον νόμο Λοβέρδου (ν. 3863/2010) και είχε ως στόχο να μειωθούν οι αποζημιώσεις που δίνονται από τις εταιρίες όταν απολύεται ένας εργαζόμενος. Το χρονικό διάστημα της προειδοποίησης διαφέρει από εργαζόμενο σε εργαζόμενο. Εξαρτάται από τα χρόνια προϋπηρεσίας του καθενός. Αυτό σημαίνει ότι είναι άλλος ο χρόνος προειδοποίησης για κάποιον που εργάζεται σε μια επιχείρηση δύο έτη και άλλος για κάποιον που εργάζεται στην ίδια επιχείρηση δώδεκα έτη. Με τον νόμο Λοβέρδου το χρονικό διάστημα κυμαινόταν από έναν έως έξι μήνες. Με το τρίτο Μνημόνιο μειώθηκε το μέγιστο χρονικό διάστημα προειδοποίησης στους τέσσερις μήνες το πολύ. Συγκεκριμένα, με βάση τις ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν στο τρίτο Μνημόνιο:
* Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από δώδεκα (12) συμπληρωμένους μήνες έως δύο (2) έτη, απαιτείται προειδοποίηση ενός (1) μηνός πριν από την απόλυση.
* Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από δύο (2) έτη συμπληρωμένα έως πέντε (5) έτη, απαιτείται προειδοποίηση δύο (2) μηνών πριν από την απόλυση.
* Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από πέντε (5) συμπληρωμένα έως δέκα (10) έτη, απαιτείται προειδοποίηση τριών (3) μηνών πριν από την απόλυση.
* Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από δέκα (10) έτη συμπληρωμένα και άνω, απαιτείται προειδοποίηση τεσσάρων (4) μηνών πριν από την απόλυση.
- Πιθανή τήρηση της διαδικασίας χρόνου προειδοποίησης τι μπορεί να προκαλέσει στους εργαζομένους μιας επιχείρησης;
Καταρχάς, η έγγραφη προειδοποίηση θεωρείται τελεσίγραφο απόλυσης, άρα ανοίγει διάπλατα ο δρόμος προς την ανεργία. Ειδικά όμως για τους παλιούς εργαζομένους, οι απώλειες που θα έχουν στην αποζημίωση που πρόκειται να λάβουν θα είναι τεράστιες. Με δεδομένο ότι οι εργοδότες έχουν τηρήσει τον νόμο, αυτό σημαίνει ότι θα καταβάλλουν τη μισή αποζημίωση από αυτή που θα κατέβαλλαν κανονικά. Συνεπώς οι απώλειες για παλιούς εργαζομένους ανέρχονται σε αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ, ανάλογα με το ύψος των αποδοχών τους, με βάση το οποίο υπολογίζεται το τελικό ποσό της αποζημίωσης. Ενα επιπλέον πρόβλημα που δημιουργείται είναι ότι με τον τρόπο αυτό, οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα να προσλαμβάνουν νέους εργαζόμενους στη θέση των παλαιών. Οταν μάλιστα οι νέοι θα κοντεύουν να παλιώσουν, δηλαδή θα αποκτούν κάποια δικαιώματα αποζημίωσης, θα μπορούν κάλλιστα να τους απολύουν και αυτούς. Με τον τρόπο αυτό διογκώνεται το κλίμα ανασφάλειας στους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα.
- Τι σημαίνει το όριο των 16 ετών προϋπηρεσίας; Πώς επηρεάζεται από αυτό η αποζημίωση λόγω απόλυσης;
Τα 16 έτη αποτελούν το όριο που διαχωρίζει τους νέους από τους παλιούς εργαζομένους. Οσοι έχουν προϋπηρεσία μικρότερη ή ίση με 16 έτη, θα λάβουν την αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης, η οποία θα προκύπτει ως αποτέλεσμα των αποδοχών τους την περίοδο που απολύονται. Αντίθετα, όσοι εργάζονται πάνω από 16 χρόνια στον ίδιο εργοδότη, για το υπερβαίνον χρονικό διάστημα θα πάρουν αποζημίωση με πλαφόν 2.000 ευρώ κάθε μήνα.
- Πώς επηρεάζεται από το όριο των 16 ετών προϋπηρεσίας η αποζημίωση λόγω απόλυσης;
Με δεδομένο ότι οι παλαιοί εργαζόμενοι συνήθως έχουν αποκτήσει τη δυνατότητα να έχουν υψηλές αποδοχές, αυτό μεταφράζεται σε απώλειες αρκετών χιλιάδων ευρώ, όταν έρθει η ώρα να περάσουν από το λογιστήριο για να πάρουν την αποζημίωσή τους. Ο λόγος είναι ότι δεν θα πάρουν αποζημίωση σε σχέση με τα συνολικά χρόνια προϋπηρεσίας που έχουν. Αντίθετα, η αποζημίωσή τους θα είναι άμεσα εξαρτημένη από τις αποδοχές τους μόνο για τα πρώτα 16 έτη της προϋπηρεσίας τους.
- Τι είναι το πλαφόν των 2.000 ευρώ;
Το πλαφόν των 2.000 ευρώ είναι μία ανώτατη αμοιβή που θα δίνεται μόνο στους «παλαιούς εργαζόμενους» για κάθε επιπλέον μήνα αποζημίωσης που δικαιούνται, πέραν των πρώτων 12 μηνών. Σημειώνεται ότι 12 μήνες αποζημίωσης δικαιούνται μόνο όσοι έχουν συμπληρώσει 16 χρόνια προϋπηρεσίας. Για κάθε επιπλέον έτος προϋπηρεσίας, που αντιστοιχεί σε επιπλέον ποσό αποζημίωσης, αυτό θα δίνεται με πλαφόν 2.000 ευρώ τον μήνα.
- Τι αποζημιώσεις προβλέπονται ειδικά για νέους εργαζόμενους που μπορεί να απολυθούν;
Με τον όρο «νέοι εργαζόμενοι» θεωρούνται όσοι έχουν προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη έως και 16 έτη. Γι' αυτήν την κατηγορία εργαζομένων η αποζημίωση λόγω απόλυσης κυμαίνεται από δύο έως και 12 μήνες, ανάλογα με τα χρόνια προϋπηρεσίας, όπως φαίνεται αναλυτικά στον παρακάτω πίνακα. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε μήνας αποζημίωσης αντιστοιχεί σε μεικτές μηνιαίες αποδοχές του εργαζομένου, όπως ακριβώς είχαν διαμορφωθεί κατά τη χρονική στιγμή που ενημερώθηκε ότι απολύεται. Ο πίνακας 1 ισχύει με μείωση των μηνών αποζημίωσης κατά 50% για την περίπτωση που ο εργοδότης επιλέξει την έγγραφη προειδοποίηση εντός των χρονικών ορίων που θέτει ο νόμος.
- Τι σημαίνει «πάγωμα» της αποζημίωσης;
Πρόκειται για μια διαδικασία, κατά την οποία «παγώνει» η αποζημίωση στα χρόνια προϋπηρεσίας του κάθε εργαζομένου κατά τη χρονική στιγμή που ψηφίστηκε το τρίτο Μνημόνιο. Αυτό σημαίνει ότι ως χρόνος προϋπηρεσίας για τον υπολογισμό της αποζημίωσης λόγω απόλυσης είναι εκείνος που συμπληρώνει ο κάθε εργαζόμενος κατά την ψήφιση του τρίτου Μνημονίου και ισχύει όποτε και αν απολυθεί ο εργαζόμενος. Αρα, ακόμη και αν κάποιος εργαζόμενος απολυθεί, για παράδειγμα ύστερα από μία πενταετία, θα λάβει ως αποζημίωση ό.τι ορίζει ο σημερινός χρόνος προϋπηρεσίας του και όχι αυτός που πραγματικά έχει προκύψει ύστερα από την πάροδο πέντε ετών.
Οι απώλειες «παλαιών»
- Τι αποζημιώσεις προβλέπονται για παλαιούς εργαζόμενους που μπορεί να βρεθούν εκτός εργασίας;
Ως «παλιοί εργαζόμενοι» λογίζονται όσοι έχουν προϋπηρεσία στην ίδια επιχείρηση μεγαλύτερη από 16 έτη. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις θα καταβάλλεται αποζημίωση μέχρι τα 16 έτη, όπως ακριβώς καταβάλλεται και για τους νέους εργαζόμενους. Δηλαδή θα δίνονται κανονικά οι 12 μήνες αποζημίωσης, υπολογιζόμενοι με βάση τις μηνιαίες αποδοχές του εργαζομένου, τη στιγμή που απολύεται. Για τα έτη όμως πάνω από το όριο των 16, ο υπολογισμός της αποζημίωσης αλλάζει. Ανάλογα με τα συνολικά χρόνια προϋπηρεσίας, όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, ένας παλαιός εργαζόμενος μπορεί να λάβει ως αποζημίωση από έναν μέχρι και δώδεκα επιπλέον μήνες. Μόνο που αυτοί οι επιπλέον μήνες θα υπολογιστούν ο καθένας με πλαφόν τα 2.000 ευρώ και όχι με βάση τις αποδοχές του κάθε απολυμένου.
Πηγή: Δημοκρατία
kostasxan.blogspot.gr