Τα εθνικά στην ατζέντα με παγίδες από τις ΗΠΑ

Η οικονομία θα είναι το κυρίαρχο θέμα στη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Αμερικανό πρόεδρο, στις 8 Αυγούστου, στην Ουάσιγκτον, ωστόσο η ατζέντα θα περιλαμβάνει και τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, η συζήτηση για τα οποία ενδέχεται να κρύβει παγίδες για τις εθνικές θέσεις και τις ακανθώδεις πτυχές λόγω συγκεκριμένων αμερικανικών επιδιώξεων.

Το Κυπριακό βρίσκεται ψηλά στην ιεράρχηση της Ουάσιγκτον διότι συνδέεται με πολλά από τα υπόλοιπα ζητήματα που ενδιαφέρουν τον αμερικανικό σχεδιασμό στην περιοχή. Ο μεγαλύτερος άμεσος κίνδυνος για τα ελληνικά συμφέροντα είναι η προσπάθεια προώθησης ενός σχεδίου Ανάν ΙΙ, η οποία ήδη διαφαίνεται, με τον Οκτώβριο να αποτελεί το χρονικό ορόσημο για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Η συζήτηση για την «επιστροφή» της Αμμοχώστου υπό ευρωπαϊκή διοίκηση φαίνεται δελεαστική, μπορεί όμως να λειτουργήσει ως δόλωμα για το απευθείας εμπόριο της Ε.Ε. με τα Κατεχόμενα και κυρίως για την αποδοχή μιας λύσης με την οποία θα «επιστραφεί» μεν η πόλη αλλά θα χαθεί ολόκληρο το νησί.
Με την επίλυση του Κυπριακού οι Αμερικανοί έχουν πολλαπλή στόχευση. Θέλουν να απαλλάξουν την Τουρκία από το βάρος ενός θέματος το οποίο βρίσκει συνέχεια μπροστά της, ώστε να διευκολυνθούν οι σχέσεις της με την Ε.Ε. και να σταματήσει αυτό να χρησιμοποιείται ως αίτιο ή πρόσχημα για το πάγωμα της ενταξιακής διαπραγμάτευσης. Η επίλυση του Κυπριακού θα «διευθετήσει», επίσης, προς όφελος της Τουρκίας βέβαια, το ζήτημα των υδρογονανθράκων της Μεγαλονήσου, καθώς η Άγκυρα, η οποία τώρα απειλεί να διεξαγάγει παρανόμως έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ, θα μπει συνέταιρος στο φυσικό αέριο μέσω των Τουρκοκυπρίων. Παράλληλα, με τη μετατροπή της Κύπρου σε κανονικό προτεκτοράτο, όπως προέβλεπε η λύση τύπου Σχεδίου Ανάν, θα ανακοπεί η σύμπηξη του ενεργειακού και όχι μόνο άξονα Ελλάδας-Κύπρου –Ισραήλ, ο οποίος προκαλεί ανησυχία και εκνευρισμό στην Τουρκία, που βλέπει ότι αυτή η προοπτική την αφήνει εκτός μοιρασιάς των κοιτασμάτων της περιοχής. «Διευθέτηση» τέτοιου είδους θα εξυπηρέτησει και μια άλλη τουρκική επιδίωξη: Τη χάραξη αγωγού που θα μεταφέρει το κυπριακό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Αυτή δεν είναι μόνο τουρκική επιδίωξη αλλά και αμερικανική, καθώς η Ουάσιγκτον θέλει να εντάξει την Τουρκία σε ένα κοινό στρατηγικό σύνολο με την Ελλάδα και την Κύπρο (και το Ισραήλ) ώστε να την κρατήσει όσο το δυνατόν πιο στενά συνδεδεμένη με την Ευρώπη, μετριάζοντας τις τάσεις στρατηγικής αυτονόμησής της και διολίσθησής της σε αναζήτηση περιφερειακού ηγεμονικού ρόλου με ισλαμιστικό πρόταγμα. Το τελευταίο όμως ήδη συμβαίνει, δεν μπορεί να αναιρεθεί και το μόνο αποτέλεσμα μιας τέτοιας αμερικανικής προσέγγισης θα είναι η δορυφοριοποίηση της Ελλάδας και της Κύπρου, στο βωμό της συγκράτησης της Τουρκίας σε ευρωπαϊκό πλαίσιο και κατ’ επέκταση στο δυτικό άρμα. Αυτές οι υπερατλαντικές θεωρήσεις είναι εξαιρετικά βλαπτικές για τα ελληνικά συμφέροντα.
Στο πλαίσιο της ίδιας οπτικής και με την ίδια στόχευση, προσεγγίζουν πολλοί στην Ουάσιγκτον το θέμα της ελληνικής ΑΟΖ και των εντός αυτής κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Η λογική της συνεκμετάλλευσης εκεί αποσκοπεί. Και επειδή οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται ότι η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην παρούσα φάση είναι από εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη λόγω των τουρκικών θέσεων, οι οποίες δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές ούτε ως βάση συζήτησης από την Ελλάδα, διατυπώνουν την «ιδέα» της συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων σε ποσοστά που θα καθοριστούν, με τη χάραξη της ΑΟΖ να μετατίθεται για «αργότερα»… Αυτό βέβαια σημαίνει ότι η Τουρκία θα έχει επιβάλει ήδη de facto τις θέσεις της εις βάρος της Ελλάδας και η οριοθέτηση, αν γίνει σε επόμενο χρόνο, θα έρθει να επικυρώσει ακριβώς αυτά τα τετελεσμένα.
Οι ΗΠΑ επιχειρούν να συνδυάσουν το ενδιαφέρον των εταιριών τους για τα κοιτάσματα της περιοχής -η Noble Energy έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αξιοποίηση του κυπριακού κοιτάσματος στο οικόπεδο 12- με τη στρατηγική τους για τον έλεγχο της Τουρκίας και αυτό περνά μέσα από τις προαναφερθείσες «διευθετήσεις» στην Κύπρο και την ελληνική ΑΟΖ. Το γεγονός ότι η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται σε τραγική οικονομική κατάσταση, σε καθεστώς Μνημονίου και υπό τον ασφυκτικό έλεγχο της τρόικας, έχει διαμορφώσει μια συγκυρία η οποία δημιουργεί κινδύνους διότι η όποια αδυναμία τους λόγω της κρίσης εκλαμβάνεται από διάφορα κέντρα ως ευκαιρία για την επιβολή δυσμενών και πάντως ασύμφορων λύσεων στα κορυφαία εθνικά ζητήματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να αποδεχθεί οτιδήποτε από αυτά. Αντιθέτως, η προφανής σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας για τον ενδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης και η διαπίστωση ότι χρησιμοποιούν την περίπτωση της Ελλάδας για να αναδείξουν τη διαφωνία τους προσφέρονται για διπλωματικούς χειρισμούς. Ήδη, στο πρωθυπουργικό επιτελείο υπάρχουν σκέψεις για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί αυτό στο οικονομικό πεδίο, έχοντας ωστόσο υπ’ όψιν ότι οι Αμερικανοί μπορεί να πιέσουν για «ανταλλάγματα» αλλού. Το να επιτευχθεί το πρώτο, αποφεύγοντας το δεύτερο, είναι το δύσκολο ζητούμενο.
Εμπόδιο για το Σκοπιανό η αδιαλλαξία Γκρούεφσκι
Το Σκοπιανό είναι επίσης ένα θέμα το οποίο οι ΗΠΑ θέλουν να κλείσουν για να προχωρήσει η ένταξη του γειτονικού κρατιδίου στο ΝΑΤΟ και η ευρωπαϊκή του πορεία -θα επιθυμούσαν μέχρι την επόμενη Σύνοδο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας να λήξει το ζήτημα-, όμως η κυβέρνηση Γκρούεφσκι συνιστά σοβαρότατο εμπόδιο. Εξ ου και η αυστηρή απαντητική επιστολή του Αντώνη Σαμαρά στο Σκοπιανό πρωθυπουργό με την οποία του επέρριψε την ευθύνη για το αδιέξοδο. Τα όσα σκληρά αναφέρονται στην επιστολή Σαμαρά έχουν ως αποδέκτη τον Γκρούεφσκι αλλά ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε ως στόχο να ακουστούν και από «άλλους» ώστε να σταλούν μηνύματα για το ποιες είναι οι ελληνικές θέσεις και προς τα πού πρέπει να κατευθυνθούν οι πιέσεις.
Λάμπρος Καλαρρύτης, στον “Τύπο της Κυριακής”
kostasxan.blogspot.gr