ΤΟ ΒΗΜΑ - The Project Syndicate
Αυτόν το μήνα κλείνουν 50 χρόνια από την κρίση των πυραύλων στην Κούβα - από εκείνες τις 13 ημέρες του Οκτωβρίου του 1962 που έφεραν περισσότερο από ποτέ άλλοτε τον κόσμο κοντά σε έναν μεγάλο πυρηνικό πόλεμο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Φ. Κένεντι είχε προειδοποιήσει δημοσίως τους Σοβιετικούς να μην εγκαταστήσουν επιθετικούς πυραύλους στην Κούβα. Αλλά ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ αποφάσισε να περάσει, λάθρα, την κόκκινη γραμμή του Κένεντι, και να φέρει τους Αμερικανούς αντιμέτωπους με ένα τετελεσμένο γεγονός.
Κάποιοι από τους συμβούλους του Κένεντι τάχθηκαν υπέρ των αεροπορικών βομβαρδισμών και της εισβολής για την καταστροφή των σοβιετικών πυραύλων. Ο Κένεντι κινητοποίησε στρατιωτικές δυνάμεις, αλλά κέρδισε, επίσης, χρόνο ανακοινώνοντας το ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας.
Η κρίση υποχώρησε όταν σοβιετικά πλοία που μετέφεραν επιπλέον πυραύλους ανέκρουσαν πρύμνα και ο Χρουστσόφ συμφώνησε να αποσύρει τους υπάρχοντες πυραύλους από το νησί. Εκ πρώτης όψεως, αυτό ήταν ένα λογικό και προβλέψιμο αποτέλεσμα. Οι ΗΠΑ είχαν πλεονέκτημα 17 προς 1 στα πυρηνικά όπλα, έναντι των Σοβιετικών.
Επιπλέον, τόσο ο Κένεντι όσο και ο Χρουστσόφ φοβούνταν ότι η λογική στρατηγική και οι προσεκτικοί υπολογισμοί μπορεί να ξέφευγαν από τον έλεγχο.
Η κοινή αντίληψη είναι ότι νίκησαν οι ΗΠΑ. Αλλά είναι πιο δύσκολο να προσδιοριστεί το πόσο πολύ νίκησαν, και το γιατί νίκησαν. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο δυνατές εξηγήσεις για το αποτέλεσμα, επιπλέον της σοβιετικής αποδοχής ότι οι ΗΠΑ είχαν υπεροχή στην πυρηνική δύναμη.
Η μία επικεντρώνεται στη σημασία του διακυβεύματος για τις δύο υπερδυνάμεις: οι ΗΠΑ είχαν περισσότερα να χάσουν στη γειτονική Κούβα από ό,τι οι Σοβιετικοί. Μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιήσουν συμβατικές δυνάμεις εκεί. Ο ναυτικός αποκλεισμός και η πιθανότητα αμερικανικής εισβολής, φόρτωσε το ψυχολογικό βάρος στους Σοβιετικούς.
Η άλλη εξήγηση θέτει εν αμφιβόλω την ίδια την αντίληψη ότι η κρίση των πυραύλων στην Κούβα ήταν μια καθαρή νίκη των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί είχαν τρεις επιλογές: να βομβαρδίσουν τις εγκαταστάσεις των πυραύλων, να αποκλείσουν την Κούβα για να πείσουν τους Σοβιετικούς να αποσύρουν τους πυραύλους, και να «εξαγοράσουν» τους Σοβιετικούς, δίνοντάς τους κάτι που ήθελαν.
Επί πολύ καιρό, λίγα λέγονταν για αυτό το παζάρι. Αλλά κατόπιν φάνηκε ότι μια σιωπηλή υπόσχεση από τις ΗΠΑ να απομακρύνουν τους παρωχημένους πυραύλους τους από την Τουρκία και την Ιταλία ήταν μάλλον πιο σημαντική από όσο πιστευόταν εκείνη την εποχή (οι ΗΠΑ έδωσαν επίσης δημόσιες διαβεβαιώσεις ότι δεν θα εισέβαλαν στην Κούβα).
Μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η πυρηνική αναχαίτιση είχε σημασία στην κρίση, και ότι η πυρηνική διάσταση βάρυνε, βεβαίως, στη σκέψη του Κένεντι. Αλλά δεν ήταν τόσο η αναλογία των πυρηνικών, όσο ο φόβος ότι ακόμη και λίγα πυρηνικά όπλα θα προκαλούσαν μια ανυπολόγιστη καταστροφή.
* Ο Τζόζεφ Σ. Νάϊ είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και πρώην υφυπουργός Αμυνας των ΗΠΑ επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον.
tovima.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το ιστολόγιο δεν υιοθετεί και δεν φέρει καμία ευθύνη για τα σχόλια των αναγνωστών του. Πλέον, οι αναγνώστες μπορούν να σχολιάζουν με το λογαριασμό τους στο facebook ή με λογαριασμούς από τα υπόλοιπα κοινωνικά δίκτυα. Τα ανώνυμα σχόλια θα παραμείνουν κλειστά όσο υπάρχουν άτομα που κρύβονται πίσω από την ανωνυμία για να προβοκάρουν και να επιτεθούν σε άλλους σχολιαστές για να επιβάλλουν τις απόψεις τους.