Μασσινίσα (241 – 148 π.Χ)……ο ηγέτης της Νουμιδίας

H Σοφονίσμπα ζητά την βοήθεια του Μασσινίσα_πηγή wikipedia

Όταν γεννήθηκε ο Μασσινίσα, η Νουμιδία (σημερινό βόρειο τμήμα της Αλγερίας) ήταν μια χώρα απομονωμένη στην άκρη της Μεσογείου. Παρόλο που μεγάλες ομάδες πληθυσμού ζούσαν σε μεγάλα χωριά τα οποία είχαν τις προοπτικές να εξελιχθούν σε πόλεις, εντούτοις  τμήμα του πληθυσμού εξακολουθούσε να διαβιεί στην ύπαιθρο ως «νομάδες»…..λέξη η οποία προέρχεται από την Νουμιδία.
Υπήρχαν δύο ομοσπονδίες φυλών, οι οποίες μπορούσαν να εξελιχθούν σε αυτόνομα βασίλεια. Στη δύση υπήρχαν οι Μασεσιλιανοί και ανατολικά οι Μασιλιανοί. Φαίνεται ότι το ανατολικό βασίλειο, ως πλησιέστερο, είχε την εύνοια των Καρχηδονίων και είναι πιθανό η Καρχηδόνα να είχε ενθαρρύνει ενεργά την άνοδο μιας φιλο-Καρχηδονικής δυναστείας που θα έλεγχε την δυτική Νουμιδία.

Ο Μασσινίσα ήταν γιός του βασιλέα Γκάλα των Μασιλιανών και εκπαιδεύθηκε στην Καρχηδόνα, παρόλο που εκείνη την χρονική περίοδο τελούσε σε κατάσταση ομηρίας. Το 212 π.Χ σε ηλικία 30 ετών, υπηρέτησε ως επικεφαλής του Νουμιδικού ιππικού υπηρετώντας στις τάξεις των Καρχηδονίων στην Ιβηρία. Εκείνη την εποχή ήταν σε εξέλιξη ο Καρχηδονιακός πόλεμος (218 – 202 π.Χ) κατά τον οποίο ο Αννίβας εμάχετο κατά των Ρωμαίων. Την ίδια χρονική περίοδο οι Ρωμαίοι προσπάθησαν να καταλάβουν την Ισπανία, την οποία υπερασπιζόταν ο Χαστρουμπάλ ο οποίος ήταν αδελφός του Αννίβα. Το 211 π.Χ ενίκησε και σκότωσε τους δύο Ρωμαίους διοικητές, τον Πούμπλιο και τον Γάιο Κορνήλιο Σκιπίωνα, στο Καστούλο.
Παρά την ήττα οι Ρωμαίοι αναδιοργάνωσαν τον στρατό και τοποθέτησαν διοικητή τον Πούμπλιο Κορνήλιο Σκιπίωνα, γιό του διοικητή που είχε νικήσει ο Χαστρουμπάλ. Το 209 π.χ ο Σκιπίων κατέλαβε την Καρθάγη Νόβα (Καρχηδονιακή πρωτεύουσα στην Ιβηρία) και ο Μασσινίσα δραστηριοποιείται στην περιοχή τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα ο Χαρτουμπάλ προσπαθεί μάταια να στείλει ενισχύσεις στον αδελφό του στην Ιταλία με αποτέλεσμα ο Καρχηδονιακός στρατός να υποχωρήσει στην Ανδαλουσία. Το 206 π.Χ υφίστανται αποφασιστική ήττα πλησίον της Ιλίππα και ο Σκιπίων καταλαμβάνει τα τελευταία οχυρά των Καρχηδονίων.

Massinissa-Numidie
Εκείνη την στιγμή ο Μασσινίσα πρέπει να αντιλήφθηκε ότι η Ρώμη θα κέρδιζε τον πόλεμο. Έτσι ήλθε σε διαπραγματεύσεις με τους αντιπάλους και τα δύο μέρη συμφώνησαν, ότι εφόσον οι Ρωμαίοι εισέβαλλαν στην Αφρική ο Μασσινίσα θα τους βοηθούσε. Ο Μασιλιανός πρίγκηπας είχε σοβαρό λόγο να τηρήσει την συμφωνία, διότι εν τω μεταξύ είχε πεθάνει ο πατέρας του και το βσίλειο είχε καταληφθεί από τον αδελφό του Οιζάλκη. Οι Ρωμαίοι θα βοηθούσαν τον Μασσινίσα να κερδίσει τον θρόνο.
Δυστυχώς η Ρώμη δεν «χτύπησε» αμέσως. Ο Σκιπίων εστάλη πρώτα στην Σικελία, όπου έπρεπε πρώτα να επανακτήσει την Ιταλία και κατόπιν να διασφαλίσει τα στενά της Μεσσίνα. Εν τω μεταξύ οι δύο αντίπαλες φατρίες, υπήρξαν εύκολα θύματα για έναν εξωτερικό εχθρό……τον Σύφαξ βασιλέα των Μασσεσιλιανών.
Ο Μασσινίσα ενώ ήταν ακόμη σε θέση να συνδράμει μια εκστρατεία των Ρωμαίων στην Αφρική…………….όπως και έπραξε βοηθώντας τον Λαέλιο (υποδιοικητή του Σκιπίωνα) στις επιδρομές εναντίον του Σύφαξ………….εντούτοις κάποια στιγμή έχασε την θέση του ως διοικητής του ιππικού και όταν ο Σκιπίων εμφανίσθηκε στην Αφρική το 203 π.Χ, η συνεισφορά της Νουμιδίας ήταν μόλις διακόσιοι ιππείς.
Τώρα όμως που οι Ρωμαίοι ήσαν εκεί μπορούσε να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και στην μάχη που έγινε στην πεδιάδα της Νουμιδίας, ο Σύφαξ και ο Καρχηδόνιος διοικητής Χαστρουμπάλ, ηττήθηκαν από τους Ρωμαίους και ενώ οι Ρωμαίοι είχαν επικεντρωθεί στους Καρχηδόνιους, ο Μασσινίσα ακολούθησε τον Σύφαξ στην πόλη Σύρτη όπου τον συνέλαβε αιχμάλωτο.
Μεταξύ των αιχμαλώτων ήταν και η σύζυγος του Σοφονίσμπα (κόρη του Χαστρουμπάλ) η οποία είχε κάποια στιγμή στο παρελθόν αρραβωνιασθεί τον Μασσινίσα. Αυτή την φορά την παντρεύτηκε και όταν ο Σκιπίων ανεφέρθη σε αυτήν, ο Μασσινίσα της επέτρεψε να αυτοκτονήσει (δηλητήριο) από υπερηφάνεια, διότι ως φανατική πολέμια των Ρωμαίων δεν ήθελε να καταλήξει σύμμαχος τους και να συμμετάσχει στην εθιμοτυπική παρέλαση.
Εν τω μεταξύ ο Αννίβας είχε επανέλθει στο προσκήνιο, αλλά στις 20 Οκτωβρίου 202 π.Χ, ο Σκιπίων τον νίκησε στην μάχη της Ζάμα όπου παραδόθηκε η Καρχηδόνα. Το ιππικό του Μασσινίσα έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτήν την μάχη με συνέπεια να ανταμειφθεί ο Μασσινίσα με τον θρόνο της Νουμιδίας, όπου εβασίλευσε για περίπου μισόν αιώνα.

Ο Σκιπίων στο θάνατο του Μασσινίσα_πηγή wikipedia
Κατά την περίοδο της βασιλείας του υπήρξε οικονομική ανάπτυξη. Οι πόλεις πολλαπλασιάσθηκαν και μεγάλωναν, το εμπόριο και η γεωργία αναπτύχθηκαν και το 179 π.Χ η Νουμιδία παρουσίασε οικονομικό πλεόνασμα με αποτέλεσμα να πραγματοποιήσει δωρεά στο νησί της Δήλου, το οποίο σε ανταπόδοση του απέδωσε διαπιστευτήρια, ως αντιπρόσωπου του πολιτισμού στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο. Μεταξύ των συναναστροφών του Σκιπίωνα περιλαμβάνετο και ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης, ο οποίος εκδήλωσε ενδιαφέρον για τον Μασσινίσα, περιγράφοντάς τον ως καλλιεργημένο άνθρωπο, με αποστολή να εκπολιτίσει την Νουμιδία. Σημειώνεται ότι η θετική «εικόνα» που διαμορφώνεται για τον Μασσινίσα προέρχεται εν πολλοίς από την ιστορική σκιαγράφηση του Πολυβίου.
Ως σύμμαχος της Ρώμης και γειτνιάζων με την Καρχηδόνα, πραγματοποιούσε συχνά επιδρομές, με αποτέλεσμα να προσεταιρισθεί λιμένες της όπως η Σαμπράθα, η Οία, κ.λ.π). Το 154 π.Χ οι Καρχηδόνιοι απεφάσισαν να ανταποδώσουν και προς τούτο άρχισαν να συγκεντρώνουν στρατό. Οι Ρωμαίοι όταν πληροφορήθηκαν το γεγονός από απεσταλμένους του Μασσινίσα προσπάθησαν να επιτύχουν συμβιβασμό. Όμως ο Μασσινίσα συνέχισε τις επιδομές και το 151 π.Χ η Καρχηδόνα κήρυξε πόλεμο στην Νουμιδία. Ο βασιλέας που ήταν πλέον 94 ετών, ενίκησε τους Καρχηδόνιους οι οποίοι είχαν αρχηγό τον Χαστρουμπάλ.
Ο Μασσινίσα πέθανε το 148 π.Χ, αμέσως μετά την Ρωμαϊκή εισβολή. Ο Ρωμαίος ιστορικός Λίβιος καταγράφει ότι «ήταν τόσο ακμαίος και δραστήριος ώστε ανταγωνιζόταν νεώτερους και μάλιστα απέκτησε γιό σε ηλικία 86 ετών (Λίβιος, Περιοχαί 50.6)». Άφησε το βασίλειό του στους τρείς γιούς του Μικίπσα – Γκουλούσα και Μασταναμπάλ.
Ο βασιλέας Ιουγούρθας – διάσημος πολέμιος της Ρώμης στα τέλη του 2^ου αιώνα – ήταν γιός του Μασταναμπάλ.
chilonas.wordpress.com