Ο Μυστικός Κόσμος των Σούπερ Μάρκετ, τα Φθηνά Προϊόντα και τα Καρτέλ

Τα Σούπερ Μάρκετ με τα Φθηνά Προϊόντα
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο Έλληνας πρέπει να αντιμετωπίσει από τη μία ως πολίτης σήμερα την «22η φορολογική επιδρομή» και από την άλλη ως καταναλωτής τα αφανή καρτέλ που υφαίνουν για τα καλά εδώ και αρκετές δεκαετίες σε τοπικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο τον μύθο της ελεύθερης αγοράς απομυζώντας και το τελευταίο λεπτό του ευρώ που διαθέτει.Συνακόλουθα, μόνη ελπίδα του Έλληνα καταναλωτή φαίνεται να είναι αλυσίδες σουπερ μάρκετ, οι οποίες εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια και επιχειρούν να προσφέρουν επώνυμα και μη προϊόντα σε χαμηλές τιμές. Έτσι εκτός από τα γερμανικών συμφερόντων Λιντλ (Lidl) και τα Καρφούρ (Carrefour), εμφανίστηκαν σούπερ μάρκετ όπως ενδεικτικά τα 3Β, το Μπαζάρ (Bazaar) και το Ντηλ (Deal) στη Θεσσαλονίκη.

Για το σκοπό αυτό αποφασίσαμε να κάνουμε μια μικρή έρευνα και να διαπιστώσουμε που ακριβώς οφείλεται η εξάπλωσή τους τον τελευταίο καιρό και πώς κατορθώνουν να έχουν χαμηλές τιμές σε πολλά επώνυμα και μέχρι πρότινος ακριβά προϊόντα.
Η πρώτη έκπληξη ήρθε ωστόσο γρήγορα: πολλοί εκπρόσωποι εταιριών αρνήθηκαν να μας μιλήσουν ή να μας παρέχουν -έστω εγγράφως- στοιχειώδεις πληροφορίες, ενώ όσοι τελικά μας μίλησαν ζήτησαν διακριτικά να διατηρηθεί η ανωνυμία τους σαν να επρόκειτο μια αναζήτηση στρατιωτικών σχεδίων για την επικείμενη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία ή απόρρητων εγγράφων της ΣΙΑ που δεν είχαν διοχετευθεί στη Γουίκιλικς (Wikileaks).
Οι εκπρόσωποι λοιπόν των εταιριών υποστήριξαν ότι προσπαθούν να λειτουργήσουν με μειωμένο, ελάχιστο κέρδος, έχοντας σε μεγάλο ποσοστό, συχνά μέχρι και 60-70%, ελληνικά προϊόντα. Παράλληλα, μας δήλωσαν ότι προχωρούν σε εισαγωγές επωνύμων προϊόντων από Βουλγαρία και Ρουμανία, έτσι ώστε ο Έλληνας καταναλωτής να μπορεί να πάρει παραδείγματος χάριν μια οδοντόβουρτσα της Κολγκέιτ ακόμη και με 90 λεπτά αντί περίπου τα 2,5 ευρώ που μέχρι πρότινος αναγκαζόταν να καταβάλει γι’ αυτό.
Επίσης, σε σούπερ μάρκετ όπως το Ντηλ (συμφερόντων της οικογένειας Σαχπατζίδη), γίνονται πολλές απευθείας εισαγωγές ποιοτικών αλλά όχι γνωστών στον Έλληνα καταναλωτή προϊόντων ετικέτας χωρίς μεσάζοντες από την Ιταλία, όπως εύκολα διαπιστώνει κανείς στα ράφια του καταστήματος.
Επίσης, έχει δημιουργηθεί ένας ιδιότυπος και παράδοξος μηχανισμός επανεισαγωγών. Ο Βασίλης Βασίλαγας στο παρελθόν φέρεται να είχε δηλώσει χαρακτηριστικά επ’ αυτού: «Βρίσκω τα ίδια ακριβώς προϊόντα σε πολύ πιο συμφέρουσες τιμές απ΄ ό,τι θα τα αγόραζα εξ αρχής από την Ελλάδα. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να τα αγοράσω από εδώ. Τα φέρνω από το εξωτερικό και ρίχνω τις τιμές».
Έτσι τα ελληνικά προϊόντα φθάνουν στον Έλληνα καταναλωτή μέσα από μια βουστροφηδόν εμπορική πορεία σε ποσοστό τουλάχιστον 30% μειωμένη σε σύγκριση με τις τιμές που τα ίδια ακριβώς προϊόντα πωλούνται επισήμως στην Ελλάδα. «Ο Έλληνας έχει συνηθίσει να πουλάει ακριβά στους Έλληνες και φθηνά στους ξένους, επειδή ο ξένος δεν δέχεται ως δεδομένο λόγου χάριν ότι το γάλα θα το πάρει σε τιμή 1 ευρώ το λίτρο όπως ο Έλληνας» δήλωσε χαρακτηριστικά ο διευθυντής ενός υποκαταστήματος αλυσίδας σουπερ μάρκετ με οικονομικά προϊόντα που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Επίσης, ένα άλλο σημαντικό πρόσωπο του χώρου, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του επειδή -όπως τόνισε- «τις λιγοστές φορές που βγαίνουμε στα κανάλια και τις εφημερίδες, δεχόμαστε αμέσως τις επισκέψεις της επιθεώρησης Εργασίας, του ΣΔΟΕ και όλων εν γένει των αδιάφθορων κρατικών υπηρεσιών», μας προέτρεψε να βγάλουμε κάρτες ως αντιπρόσωποι Βουλγαρικών εταιριών και να προσεγγίσουμε ελληνικές εταιρίες.
«Βγάλτε σήμερα κάρτες εμπορικών αντιπροσώπων και πηγαίνετε σε μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες. Θα δείτε ότι με τις βουλγάρικες κάρτες σας μπορεί να πετύχετε και έκπτωση από 70 μέχρι και 84% στα προϊόντα που θα αγοράσετε σε σχέση με τις τιμές που θα σας έδιναν ως αντιπρόσωπο του Παπαδόπουλου ή του Κωνσταντινίδη φερ’ ειπείν»
Στην ερώτησή μας γιατί συμβαίνει αυτό κι αν τυχόν έχουν ποτέ οι Έλληνες έμποροι διαμαρτυρηθεί γι’ αυτό την ιδιόμορφη κατάσταση, αβίαστα μας απάντησε ότι «βρίσκουν πάντα πολύ καλές δικαιολογίες, λένε π.χ. ότι η ποιότητα των πωλούμενων στη Βουλγαρία προϊόντων είναι πολύ διαφορετική (π.χ. ότι δεν βάζουν φρέσκο γάλα αλλά σκόνη), ότι εκεί δεν έχουν έξοδα για εμπορικά δίκτυα ή διαφήμιση) και άλλα πολλά. Το θέμα όμως είναι ότι οι Γερμανοί, οι Άγγλοι και οι Ισπανοί πουλάνε είτε εντός της χώρας τους είτε εκτός με την ίδια τιμή. Μόνο οι Έλληνες το κάνουν διαφορετικά αυτό».
(Και οι πολυεθνικές φυσικά, γι’ αυτό και φέρνουν τις οδοντόβουρτσες Κολγκέιτ από τη Βουλγαρία, σκέφτεται αμέσως κανείς.)
Όσον αφορά δε τις κατηγορίες για αθέμιτο ανταγωνισμό η απάντηση που μόνιμα δίδεται είναι πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση η διακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών είναι ελεύθερη και επομένως «αν ένας Βούλγαρος χονδρέμπορας αγοράσει 120.000 οδοντόκρεμες και δεν μπορεί να τις διαθέσει όλες στη βουλγαρική αγορά μπορεί νομιμότατα να τις διαθέσει σε κάποια άλλη εμπορική επιχείρηση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Έτσι, λοιπόν, ενώ φαίνεται να αληθεύει πλέον ότι «μετά τον καταιγισμό των φορολογικών μέτρων τα τελευταία δύο χρόνια η μόνη ελπίδα επιβίωσης ενός Έλληνα οικογενειάρχη με 60 αντί για 100 ευρώ στην τσέπη εβδομαδιαία είναι η επίσκεψη σ’ ένα σούπερ μάρκετ με οικονομικά αλλά εντούτοις ποιοτικά προϊόντα», η μυστικοπάθεια και οι επανεισαγωγές ελληνικών προϊόντων δημιουργούν έναν έντονο προβληματισμό.
Γιατί είναι σίγουρο ότι τα σούπερ μάρκετ αυτά επιτελούν έτσι ένα κοινωνικό έργο για όλους εμάς τους οικονομικώς αναξιοπαθούντες Έλληνες καταναλωτές. Άλλα δεν μπορεί κανείς να ξεχάσει εύκολα όσα έγραψε στο βιβλίο «Γόμορρα» ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, το ότι δηλαδή «τα πρώτα μεγάλα καταστήματα ρούχων στοκ δημιουργήθηκαν στην Αυστραλία από τη Μαφία».
Το Καρτέλ Γάλακτος
Ήταν μόλις το 2006 όταν αποκαλύφθηκε ότι δεκαεπτά συνολικά γαλακτοβιομηχανίες και ανώνυμες εταιρίες από το χώρο της εμπορίας και διάθεσης τροφίμων είχαν στήσει ένα ισχυρό καρτέλ με στόχο να ελέγξουν τις τιμές στο γάλα και να αποκλείσουν από την αγορά οποιοδήποτε άλλο ανταγωνιστή. Μεταξύ των εταιριών που συγκαταλέγονταν στις «περίφημες 17» ήταν η Δέλτα/Vivartia, η Μεβγάλ, η Φάγε, ο Όλυμπος και οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ Carrefour, Άλφα-Βήτα Βασιλόπουλος, Βερόπουλος, Σκλαβενίτης και Μασούτης.
Ωστόσο το σκάνδαλο είχε εκτός από οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις καθώς σ’ αυτό συμμετείχε τόσο ο Ελληνικός Οργανισμός Γάλακτος, ο οποίος στην αρχική εισήγηση περιγράφεται ως συμμέτοχος του καρτέλ και «συνεργάτης» της ΦΑΓΕ, όσο και οι Παναγιώτης Αδαμόπουλος, τέως γενικός διευθυντής της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος, εκτελωνιστής και ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, κουμπάρος τού τότε υπουργού Απασχόλησης Σάββα Τσιτουρίδη, οι οποίοι καταδικάστηκαν για απόπειρα εκβίασης κατ’ επάγγελμα και δωροδοκία κατά της γαλακτοβιομηχανίας ΜΕΒΓΑΛ (επειδή απαίτησαν 2,4 εκατομμύρια ευρώ προκειμένου η εταιρεία να ενταχθεί σε πρόγραμμα επιείκειας και να επιτύχει τη μείωση ή την εξάλειψη του προστίμου των 24,5 εκατομμυρίων ευρώ για τη συμμετοχή της στο καρτέλ γάλακτος).
Παρ’ όλα αυτά ακόμη και σήμερα, οι τιμές του γάλακτος στην Ελλάδα παραμένουν από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, αφού ενδεικτικά το φθηνότερο φρέσκο γάλα που γνωρίζουμε πωλείται σε τιμή περίπου 96 λεπτά το λίτρο στην ελληνική αγορά, ενώ στο πλουσιότερο Ηνωμένο Βασίλειο η τιμή στις μεγάλες αλυσίδες υπεραγορών Άσντα (ASDA) και Τέσκο (Tesco) ξεκινάει από τα 62 λεπτά το λίτρο! (Και η Επιτροπή Ανταγωνισμού επέτρεψε κατόπιν τη συγχώνευση Δέλτα/Vivartia- Μεβγάλ).
Το Καρτέλ Πουλερικών
Πολύ πρόσφατα όμως, περί τα τέλη Αυγούστου του 2012, ανακοινώθηκε ότι διαπιστώθηκε τριπλό καρτέλ στην αγορά των πουλερικών και ότι δέκα επιχειρήσεις που ελέγχουν το 80% της αγοράς και ο Σύνδεσμος Πτηνοτροφικών Επιχειρήσεων παραπέμπονται στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, αφού επί 15 χρόνια διαμόρφωναν «κοινή συναινέσει» τις τιμές των προϊόντων τους και είχαν μοιράσει τα δίκτυα διανομής.
Συγκεκριμένα οι δύο μεγαλύτεροι πτηνοτροφικοί συνεταιρισμοί της χώρας, ο Αγροτικός Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Άρτας και ο Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός «Πίνδος» και άλλες οκτώ μεγάλες ιδιωτικές πτηνοτροφικές μονάδες (μεταξύ των οποίων η Θ. Νιτσιάκος ΑΒΕΕ, που είναι και η μεγαλύτερη ιδιωτική επιχείρηση του κλάδου, οι εταιρείες Αμβροσιάδης ΑΒΕΕ, Μαζαράκι ΑΒΕΕ, Αφοί Λειβαδίτη ΑΒΕΕ και η Αγγελάκη ΑΕ) πρόκειται να λογοδοτήσουν σχετικά στην Επιτροπή Ανταγωνισμού με βάση τη σχοινοτενή εισήγηση 270 σελίδων της γενικής διεύθυνσης ανταγωνισμού προς την ολομέλεια της Επιτροπής, μέσω από την οποία περιγράφεται αναλυτικά και στοιχειοθετείται η κατάφωρη παραβίαση των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού.
Βίκτωρας Τσιλώνης
Πηγή