Πώς καταρρέει ο μύθος του flash smelting… μαζί με το «δημόσιο όφελος» από την επένδυση της Χαλκιδικής

Την εξαιρετική εταιρεία Eldorado Gold παρουσίασε ο πρόεδρός της κ. Norman Pitcher στο μεταλλευτικό συνέδριο της Scotiabank στις 3/12/2013. Την απομαγνητοφωνημένη παρουσίαση δημοσίευσε το seekingalpha.com από όπου και η εικόνα αριστερά (απαιτεί εγγραφή). Το κείμενο είναι
μάλλον δυσνόητο λόγω απομαγνητοφώνησης, όμως νόημα βγαίνει και έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τους ιθαγενείς εδώ στην Ελλάδα.

Είναι εντυπωσιακό ότι οι κύριοι αυτοί μιλάνε στα συνέδρια στις χλιδάτες αίθουσες ξενοδοχείων και έχουν την εντύπωση ότι τα λένε μεταξύ τους και ότι κανείς άλλος δεν ακούει. Σε ερώτηση λοιπόν που προφανώς αφορούσε τη μέθοδο μεταλλουργίας, απαντάει ο κ. Pitcher:
Σύμφωνα με τη ΜΠΕ είναι flash smelting, μια μέθοδος της Outotec (και όχι auto tech!), δεν είναι στην πραγματικότητα για τον χρυσό (σ.σ. αλλά για τον χαλκό)… Προφανώς αδειοδοτήθηκε με αυτόν τον τρόπο για να μη χρησιμοποιηθεί κυάνιο. Το flash smelting είναι για τη Φάση 3 της Ολυμπιάδας.
Έχουμε άλλα δυο χρόνια μέχρι να τελειώσει η Φάση 1, τα τέλματα που επανεπεξεργαζόμαστε. Μετά έχουμε δυο με τρία χρόνια στη Φάση 2 όπου θα κάνουμε ακριβώς αυτό που κάνουμε τώρα, θα πουλάμε ΟΛΟ το συμπύκνωμα αρσενοπυρίτη στην αγορά. Και στη Φάση 3 είναι που μπαίνει το καινούριο εργοστάσιο.

Έτσι μέσα στα επόμενα 5-6 χρόνια θα πρέπει να αποφασίσουμε ποια είναι η καλύτερη μέθοδος επεξεργασίας. Φυσικά ξέρουμε ότι η υδατική οξείδωση υπό πίεση θα δουλέψει. Για τη βιο-οξείδωση δεν είμαι σίγουρος αλλά υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές. Και το flash smelting είναι μία από αυτές. Aλλά θα πρέπει να είσαι πεπεισμένος ότι έχεις ένα κόστος κεφαλαίου και ένα κόστος λειτουργίας που μπορείς να πιστέψεις (σ.σ. να εμπιστευθείς ότι θα βγάζει κέρδος)».
Xαλαρά και άνετα, νομίζοντας οτι οι ιθαγενείς κοιμούνται, ο πρόεδρος κ. Pitcher δήλωσε την αλήθεια, ότι μέθοδος μεταλλουργίας flash smelting (ακαριαία τήξη) πάνω στην οποία στηρίχθηκε ολόκληρη η αδειοδότηση της Ελληνικός Χρυσός είναι απλά… μία από τις εναλλακτικές επιλογές που ΘΑ εξεταστούν ΜΕΤΑ από 5-6 χρόνια και μάλιστα όχι η πιθανότερη επιλογή λόγω απίστευτου κόστους…
Υπενθυμίζουμε ότι η κατασκευή και λειτουργία μονάδας μεταλλουργίας χρυσού είναι συμβατική υποχρέωση της Ελληνικός Χρυσός (όρος 3.2 της σύμβασης μεταβίβασης) και ότι η επένδυση πήρε το πράσινο φως να προχωρήσει επειδή θεωρήθηκε «ιδιαίτερου δημοσίου συμφέροντος». Το δημόσιο συμφέρον και όφελος είναι ακριβώς η προσδοκία εσόδων για το Δημόσιο από την εγχώρια προστιθέμενη αξία της παραγωγής καθαρών μετάλλων της μεταλλουργίας. Χωρίς αυτήν, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΠΕΝΔΥΣΗ. Όμως η Eldorado δεν βιάζεται. Πέντε με έξι χρόνια δίνει περιθώριο ο κ. Pitcher στην εταιρεία του, ενώ η Έγκριση Τεχνικής Μελέτης του υποέργου Ολυμπιάδας (Δ8-Α/Φ.7.49.13/30258ΠΕ/5159ΠΕ/10.2.2012) της δίνει τρία χρόνια από το Φεβρουάριο του 2012, δηλαδή ήδη λιγότερα από δύο. Η υπηρεσία που υπέγραψε την έγκριση βιάζεται να φέρει τα έσοδα της μεταλλουργίας στη χώρα, ο κ. Pitcher πάλι όχι. Γιατί να βιαστεί; Αντί να κατασκευάσει μια μονάδα υψηλού κόστους κεφαλαίου και λειτουργίας και να πληρώνει υψηλούς φόρους στο Δημόσιο, την Eldorado τη συμφέρει να πουλάει το χρυσοφόρο συμπύκνωμα αρσενοπυρίτη στο εξωτερικό, φυγαδεύοντας το χρυσό σα φτηνή πρώτη ύλη όπως κάνει μέχρι σήμερα. Τα κέρδη από το χρυσό της Ολυμπιάδας πραγματοποιούνται στην Κίνα, περνάνε μέσα από φορολογικούς παραδείσους όπως η Ολλανδία και τα Μπαρμπάντος και εν τέλει το Ελληνικό Δημόσιο δεν εισπράττει τίποτα.. Το ίδιο θα συνεχιστεί και για τα επόμενα χρόνια. «Λέτε ψέμματα» θα μας πουν, «ότι το Κράτος δεν θα έχει όφελος, γιατί πολύ πρόσφατα θεσπίστηκαν για πρώτη φορά τέλη (royalties) στα ιδιωτικά μεταλλεία».
Ας μας επιτρέψουν να περιμένουμε την υπουργική απόφαση που θα προσδιορίζει τον τρόπο καθορισμού τους και ας μας επιτρέψουν να είμαστε ΒΕΒΑΙΟΙ ότι για τα μέταλλα που εξάγονται ως συμπυκνώματα, τα τέλη δεν θα είναι παραπάνω από ΨΙΧΟΥΛΑ.
Διαβάστε τώρα και γελάστε ή κλάψτε τι λέει σχετικά με τη «θαυματουργή» μέθοδο της ακαριαίας τήξης η «ιστορική» απόφαση 1492/2013 που απέρριψε την προσφυγή των κατοίκων κατά της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων της Ελληνικός Χρυσός. Ιστορική πραγματικά η απόφαση γιατί ποτέ άλλοτε το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο δεν έχει πέσει τόσο χαμηλά:
13. Επειδή, εξ άλλου, η επιλογή της μεθόδου μεταλλουργίας αποτέλεσε προϊόν ενδελεχούς εξετάσεως και συγκριτικής αξιολογήσεως των διαθέσιμων τεχνικών με κριτήριο την βέλτιστη περιβαλλοντικά και τεχνικοοικονομικά κατεργασία των συγκεκριμένων μεταλλευμάτων και διαχείριση των παραγόμενων αποβλήτων, αφού ελήφθησαν υπ’ όψιν και τα κριθέντα με την 613/2002 απόφαση της Ολομελείας.

Σύμφωνα με τη Μ.Π.Ε. [...] δεν απαιτεί τη χρήση κυανίου ή ενώσεών του και θεωρείται από τεχνολογικής απόψεως η «state of the art» μέθοδος και από περιβαλλοντικής απόψεως η καθαρότερη πυρομεταλλουργική μέθοδος [...]

Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης [...] η εφαρμοσιμότητά της στα συγκεκριμένα συμπυκνώματα των μεταλλείων Κασσάνδρας και ειδικότερα στους δυσκατέργαστους αρσενοπυρίτες της Ολυμπιάδας έχει ήδη δοκιμασθεί επιτυχώς σε ημιβιομηχανική κλίμακα βάσει δοκιμών που διενεργήθηκαν στα εργαστήρια της φινλανδικής εταιρείας Outotec, η οποία έχει αναπτύξει τη μέθοδο.
Η κρίση αυτή της Διοίκησης ως προς το χαρακτηρισμό της επιλεγείσας μεθόδου ως βέλτιστης διαθέσιμης και ως προς την εφαρμοσιμότητά της στα συγκεκριμένα συμπυκνώματα [...]

Τέλος, αβασίμως προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη είναι πλημμελής, διότι δεν προβλέπει εναλλακτική μέθοδο σε περίπτωση που η προκρινόμενη αποδειχθεί τεχνικώς ή οικονομικώς ανεφάρμοστη, σύμφωνα και με τη σχετική παρατήρηση της Δ/νσης Μεταλλευτικών & Βιομηχανικών Ορυκτών. Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από το σύνολο της Μ.Π.Ε., η μέθοδος μεταλλουργίας είναι βασική συνιστώσα του επενδυτικού σχεδίου και επηρεάζει το συνολικό σχεδιασμό [...] Ως εκ τούτου, η τυχόν εφαρμογή άλλης μεθόδου ή η ουσιώδης, ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τροποποίησή της, σε οποιοδήποτε στάδιο και αν ανακύψει η ανάγκη αυτή, θα πρέπει να στηρίζεται σε νέα έγκριση περιβαλλοντικών όρων, εκδοθείσα κατόπιν τηρήσεως εκ νέου της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως, λόγω ουσιώδους τροποποιήσεως των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου.
Ολόκληρο το θαυμαστό πόνημα του ΣτΕ μπορείτε να το διαβάσετε εδώ. «Η μέθοδος μεταλλουργίας είναι βασική συνιστώσα του επενδυτικού σχεδίου και επηρεάζει το συνολικό σχεδιασμό» διαβεβαιώνει η απόφαση, άρα δεν δεν χωράει ούτε αλλαγή μεθόδου ούτε καν ουσιώδης τροποποίηση της χωρίς νέα διαδιασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Η χρήση της συγκεκριμένης μεταλλουργικής τεχνολογίας ορίζεται με ειδικό όρο της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) ως «απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση των παραγόμενων συμπυκνωμάτων Ολυμπιάδας και Σκουριών». Ο κ. Pitcher ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ όσο ισχύει η ΑΕΠΟ να αποφασίσει να αλλάξει μέθοδο, ούτε μετά από δυο ούτε μετά από πέντε χρόνια. Και τα πράγματα είναι πλέον απολύτως ξεκάθαρα:
Έχουμε γράψει και καταγγείλει επανειλημμένως ότι η εταιρεία (η European Goldfields τότε) εξαπάτησε τη Διοίκηση σε σχέση με τη δυνατότητα βιομηχανικής εφαρμογής της μεθόδου flash smelting στα συμπυκνώματα Ολυμπιάδας και Σκουριών με τη συγκεκριμένη αναλογία, προκειμένου να πετύχει την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων. Όλα όσα αναφέρει σχετικά το ΣτΕ έχουν ήδη καταρριφθεί με πάταγο. Καμμία «ενδελεχής εξέταση» δεν υπήρξε και καμμία «συγκριτική αξιολόγηση», η μέθοδος δεν είναι ούτε «state of the art» ούτε «βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική» για τα συγκεκριμένα συμπυκνώματα και εναλλακτική μέθοδος θα έπρεπε να έχει προβλεφθεί αλλά κάποιοι δεν το ήθελαν, ώστε να είναι ευκολότερη η έγκριση και μονόδρομος η αποφυγή της επένδυσης στην πολυδάπανη μεταλλουργία. Για το πώς μεθοδεύθηκε αυτή η έγκριση διαβάστε το: Η «απάτη» του flash smelting στην επένδυση της Ελληνικός Χρυσός που είναι πολύ αποκαλυπτικό.
Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι η συγκεκριμένη μέθοδος δεν μπορεί να εφαρμοστεί όπως εγκρίθηκε στα συμπυκνώματα της Χαλκιδικής για μια σειρά από λόγους, περιβαλλοντικούς, τεχνικούς αλλά και οικονομικούς. Εκτός από την εκτενή διεθνή βιβλιογραφία (ένα δείγμα της οποίας μπορείτε να βρείτε εδώ), ειδικά για τη Χαλκιδική:
- Το αποδεικνύει ο μηχανικός μεταλλείων κ. Γ. Ψυχογιόπουλος στη μελέτη του“Παρατηρήσεις επί της Σχεδιαζόμενης Εφαρμογής της Μεθόδου Ακαριαίας Τήξης στην Επεξεργασία του Συμπυκνώματος Σιδηροπυριτών Ολυμπιάδας – Πρόταση Απομάκρυνσης του Αρσενικού από το Συμπύκνωμα πριν από την Επεξεργασία του με τη Μέθοδο Ακαριαίας Τήξης”
- Το δηλώνει εμμέσως πλην σαφώς η κατασκευάστρια της τεχνολογίας flash smelting Outotec στην «Technical Report on the Olympias Project»/ European Goldfields, July 14, 2011″. To αποδέχεται, τόσο σε αυτό όσο και σε μεταγενέστερα έγγραφα της η ίδια η Εuropean Goldfields, που «λόγω της αβεβαιότητας για τη δυνατότητα εφαρμογής της ακαριαίας τήξης» αφαιρεί τελείως τη μεταλλουργία από την παραγωγική διαδικασία και παρουσιάζει σαν τελικό προϊόν ένα εμπορεύσιμο συμπύκνωμα. Επαναλαμβάνουμε, χωρίς μεταλλουργία ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ έσοδα για το Δημόσιο, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ δημόσιο όφελος.
- Το δήλωσε απλά και καθαρά ο κ. Pitcher: «Προφανώς το έργο αδειοδοτήθηκε με αυτόν τον τρόπο για να μη χρησιμοποιηθεί κυάνιο». Αλλά δυόμιση χρόνια μετά την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων ακόμα δεν έχουν ακόμα αποφασίσει για τη μέθοδο. Αν σε αυτό το διάστημα έγινε περαιτέρω έρευνα για την εφαρμοσιμότητα της ακαριαίας τήξης στη Χαλκιδική, προφανώς δεν απέδωσε. Για όσους επιμένουν να παπαγαλίζουν ότι «στη Χαλκιδική δεν θα χρησιμοποιηθεί κυάνιο» επισημαίνουμε ότι τόσο η υδατική οξείδωση υπό πίεση όσο και η βιο-οξείδωση, που ο κ. Pitcher αναφέρει σαν επικρατέστερες της ακαριαίας τήξης, απαιτούν κυάνιο. Βασικός παράγοντας επιλογής μεθόδου είναι το κόστος κατασκευής και λειτουργίας και εκεί μια μέθοδος ακριβή και πειραματική που έχει να επιλύσει σωρεία τεχνικών προβλημάτων υστερεί σημαντικά έναντι των άλλων.
- Και βέβαια την διαφαινόμενη ακαταλληλότητα της μεθόδου για τα συμπυκνώματα της Χαλκιδικής είχε επισημάνει από το 2006 η αρμόδια για την τεχνική αδειοδότηση του έργου Διεύθυνση Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών/ Τμήμα Α” με σχετικά έγγραφά της:
1. Με το έγγραφό της Δ8-Α/Φ7.49.13/οικ.6837/1477/27.3.2006 επεσήμανε ότι: «Η τεκμηρίωση της επιλογής πυρομεταλλουργικής μεθόδου επεξεργασίας των συμπυκνωμάτων δεν είναι επαρκής. Δεν γίνεται σύγκριση από πλευράς τεχνικοοικονομικής και περιβαλλοντικών επιπτώσεων με τις υδρομεταλλουργικές μεθόδους που είχαν κατά το παρελθόν προταθεί για την επεξεργασία των ίδιων συμπυκνωμάτων (βιολογική οξείδωση και οξείδωση υπό πίεση)».
2. Με το έγγραφό της Δ8-Α/Φ.7.49.13/22343/3949/2.12.2010 ζητούσε περαιτέρω δοκιμές σε μεγαλύτερη κλίμακα αλλά και τροποποίηση της ΜΠΕ ώστε να προβλεφθεί και η εναλλακτική μέθοδος που θα εφαρμόσει η εταιρεία στην περίπτωση που η ακαριαία τήξη αποδειχθεί «τεχνικά μη εφαρμόσιμη ή οικονομικά ασύμφορη».
Και στα δυο έγγραφα αναφέρονται οι δυο πλέον διαδεδομένες μέθοδοι επεξεργασίας μεταλλευμάτων τύπου Ολυμπιάδας, η υδατική οξείδωση υπό πίεση και η βιο-οξείδωση, αυτές που τώρα είναι στη «σφαίρα» των «εναλλακτικών λύσεων» του κ. Pitcher. Όμως η κλίκα μέσα στο ΥΠΕΚΑ που επεδίωκε έγκριση της μελέτης πάση θυσία και με απλή αντιγραφή και αποδοχή αυτούσιου του περιεχομένου της είχε πάρει τα μέτρα της και η συγκεκριμένη Διεύθυνση με τις ενοχλητικές απαιτήσεις είχε ήδη αποκλειστεί από την «Ομάδα Συντονισμού» που αξιολόγησε τη ΜΠΕ και προώθησε το σχέδιο ΑΕΠΟ.
Τα υπόλοιπα, όπως λένε, είναι ιστορία. Η ακαριαία τήξη ήταν ένα χρήσιμο παραμύθι για να εξασφαλιστεί η πολυπόθητη έγκριση αλλά είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να εφαρμοστεί. Το Συμβούλιο της Επικρατείας χρησιμοποιήθηκε για να κλείσει εκ των υστέρων όλα τα κενά και να νομιμοποιήσει όλα τα ψεύδη της ΜΠΕ. Σε κείμενό του με τίτλο «Σχολιασμός της 1492/2013 απόφασης του ΣτΕ σε ό,τι αφορά την εφαρμοσιμότητα της μεταλλουργικής μεθόδου ακαριαίας τήξης» ο μηχανικός μεταλλείων κ. Ψυχογιόπουλος, αφού αποδεικνύει ότι η ακαριαία τήξη δεν είναι «βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική» για το συνδυασμό των συμπυκνωμάτων της Χαλκιδικής, ασκεί κριτική στο ΣτΕ λέγοντας ότι όφειλε να βασίσει την κρίση του για αυτό το θέμα στη γνωμοδότηση της μόνης αρμόδιας για τεχνικά ζητήματα υπηρεσίας, της Διεύθυνσης Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών του ΥΠΕΚΑ, που ουσιαστικά ήταν αρνητική και όχι θετική.
Η «επένδυση» ήδη υλοποιείται με γοργούς ρυθμούς σε όλα τα μέτωπα, εκτός από αυτό της μεταλλουργίας που υποτίθεται ότι είναι η κεντρική της κατεύθυνση και στόχος. Όπως καταλαβαίνουμε από τις δηλώσεις του κ. Pitcher, η εταιρεία νωρίζει ότι το flash smelting δεν είναι η “βέλτιστη τεχνική” και γι’αυτό μιλάει για τις άλλες τεχνικές μεθόδους. Νέα μέθοδος σημαίνει (δείτε εδώ) ότι θα πρέπει να παύσει η δραστηριότητα μέχρι να ολοκληρωθεί η νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση, αλλά το κλειδί είναι ποια δραστηριότητα θα παύσει όταν όλα θα δουλεύουν ήδη στο φουλ και ποια πολιτική ηγεσία στο Υπουργείο θα πάρει τέτοια απόφαση.
Το βέβαιο είναι ότι βιάζονται για όλα τα άλλα εκτός από το εργοστάσιο χρυσού. Στο μεταξύ η εταιρεία θα συνεχίσει να κερδίζει μεταφέροντας τα πολύτιμα συμπυκνώματα στο εξωτερικό και χωρίς να αφήνει τίποτα στα δημόσια ταμεία. Έτσι το «δημόσιο όφελος» πάει περίπατο. Και η Χαλκιδική αλέθεται χωρίς κανένα λόγο.
antigoldgr