To ασφαλιστικό Αουσβιτς του ΟΑΕΕ

Από τον Δημήτρη Κατσαγάνη 
Η μεγαλύτερη ασφαλιστική «βόμβα» που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στη χώρα έχει όνομα.
Λέγεται ΟΑΕΕ και αφορά τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και τις οικογένειές τους.
Το «Κ» συγκέντρωσε τέσσερις... χτυπητές παράδοξες ιστορίες στις οποίες πρωταγωνιστούν καθημερινά οι περισσότεροι από τους 440.000 άμεσα ασφαλισμένους του Οργανισμού Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), οι οποίοι έχουν μείνει χωρίς καμία ιατροφαρμακευτική κάλυψη, ενώ ξεμακραίνει ολοένα και περισσότερο το ενδεχόμενο να πάρουν κάποια στιγμή μια σύνταξη.

Μαζί τους σε αυτές τις «ιστορίες» πρωταγωνιστούν άλλοι 560.000 έμμεσα ασφαλισμένοι συγγενείς τους. Με άλλα λόγια, 1 εκατομμύριο ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ βρίσκονται εκτός του εθνικού συστήματος υγείας αυτήν τη στιγμή. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά από το Ινστιτούτο Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) επισημαίνουν άλλους τέσσερις μύθους που «βαραίνουν» άδικα τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ.
Σύμφωνα με αυτούς, ο ΟΑΕΕ παράγει «περιττά» ελλείμματα. Πίσω απ’ αυτό το γεγονός βρίσκεται ότι οι ασφαλισμένοι του όχι μόνο πλήρωναν προ κρίσης «λιγότερες» εισφορές, αλλά μετά την κρίση «δεν θέλουν» κιόλας να τις πληρώνουν. Ταυτόχρονα, λένε οι κατήγοροι του ΟΑΕΕ πως οι συντάξεις των ασφαλισμένων του είναι «υψηλότερες» από άλλες κατηγορίες ασφαλισμένων (π.χ., ΙΚΑ, Δημόσιο).
Ιστορία 1η: Αναποτελεσματικές ρυθμίσεις οφειλών
Συμφώνα με ρύθμιση που έχει αποφασίσει ο ΟΑΕΕ, αν υπάρχει οφειλή έως 20.000 ευρώ στον ΟΑΕΕ από έναν ασφαλισμένο, τότε -εφόσον ο οφειλέτης ασφαλισμένος συμφωνήσει να υπαχθεί σε μια τέτοια ρύθμιση-, το ποσό αυτό παρακρατείται κατά πρώτο λόγο από τις πρώτες συντάξεις (σ.σ.: περίπου το 80%) που θα λάβει ο ασφαλισμένος μετά το πέρας του εργασιακού βίου του και, κατά δεύτερο λόγο (περίπου το 20%), μέσω άμεσης καταβολής του, από τη στιγμή που θα δεχτεί να υπαχθεί σε αυτήν τη ρύθμιση.
Ωστόσο, στελέχη της ΓΣΕΒΕΕ αναφέρουν ότι:
Το πρώτο παράδοξο σχετικά με αυτήν τη ρύθμιση είναι πως, αν η συνολική οφειλή υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ έστω και κατά 1 ευρώ, τότε ο οφειλέτης ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ δεν μπορεί υπαχθεί σε αυτήν τη ρύθμιση.
Το δεύτερο παράδοξο είναι πως είναι αδύνατο στον μέσο οφειλέτη ασφαλισμένο του ΟΑΕΕ να καταβάλει άμεσα, π.χ., 4.000 ευρώ για να υπαχθεί στην εν λόγω ρύθμιση. Αν είχε ένας οφειλέτης τόσα χρήματα, θα ξεκινούσε την καταβολή των τρεχουσών ή και παλαιοτέρων οφειλών του και δεν θα υποθήκευε τη μελλοντική του σύνταξη, λένε από τη ΓΣΕΒΕΕ.
Ιστορία 2η: Ούτε σύνταξη ούτε άμεση ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
Σήμερα υπάρχουν περίπου 1 εκατομμύριο άμεσα (επιχειρηματίες) και έμμεσα (συγγενείς επιχειρηματιών) ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ, οι οποίοι έχουν χάσει ουσιαστικά το δικαίωμά τους σε μελλοντική σύνταξη. Τυπικά, έχουν χάσει και το δικαίωμα στην άμεση πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Και αυτό, λόγω χρεών στον ασφαλιστικό φορέα τους.
Εκτός από τις ανεξόφλητες ασφαλιστικές εισφορές τους για τις μελλοντικές συντάξεις που θα λάβουν, ο ΟΑΕΕ τούς ζητά να εξοφλήσουν ταυτόχρονα και τις εισφορές τους υπέρ ΕΟΠΥΥ (98 ευρώ κάθε μήνα), οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στο συνολικό ποσό της οφειλής που καλούνται να εξοφλήσουν ολικώς ή μερικώς, προκειμένου να έχουν τόσο μελλοντική σύνταξη όσο και άμεση ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Από τη ΓΣΕΒΕΕ επισημαίνουν ότι:
Αυτό σημαίνει πως οι ασφαλισμένοι δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν τουλάχιστον μόνο τις εισφορές υπέρ του ΕΟΠΥΥ και να έχουν, με αυτόν τον τρόπο, τουλάχιστον πρωτοβάθμια κάλυψη.
Συνεπώς, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες στερούνται όχι μόνο οποιουδήποτε συνταξιοδοτικού μέλλοντος, αλλά και... ασφαλιστικού παρόντος.
Ιστορία 3η: Οι εισφορές υπέρ των ανέργων έγιναν... συντάξεις
Με βάση τον νόμο Λοβέρδου (Ν. 3823/2010), θεσμοθετήθηκε η εισφορά των άμεσα ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ υπέρ των άνεργων επιχειρηματιών. Ωστόσο, το ποσό των 120 εκατ. ευρώ που συγκεντρώθηκε το 2013 για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε από τη διοίκηση του ασφαλιστικού φορέα για την πληρωμή συντάξεων.
Η ΓΣΕΒΕΕ, υπενθυμίζουν στελέχη της, έκανε αγωγή στον ΟΑΕΕ, η οποία δικαιώθηκε, μιας και απαγορεύεται η χρήση ενός ποσού το οποίο είναι δεσμευμένο για μια δαπάνη για χάρη κάποια άλλης. Ωστόσο, το υπουργείο Εργασίας ενσωμάτωσε διάταξη στο πολυνομοσχέδιο, που ψηφίστηκε στις 30 Μαρτίου, με την οποία... δικαίωνε τον ΟΑΕΕ και υποσχόταν την επιστροφή αυτού του ποσού έως το 2025. Το γεγονός αυτό δημιούργησε δύο νέες ταυτόχρονες κόντρες:
Η μία αφορά τις σχέσεις μεταξύ ΓΣΕΒΕΕ-ΟΑΕΕ, και μάλιστα σε συνθήκες που θα απαιτούνταν η μέγιστη δυνατή συνεργασία για την αντιμετώπιση της οξείας κρίσης στον ΟΑΕΕ.
Η δεύτερη αφορά τις σχέσεις μεταξύ της βάσης των μελών της ΓΣΕΒΕΕ που είναι ταυτόχρονα ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ και των διοικήσεων και των δύο παραπάνω φορέων, οι οποίες κλονίζονται μέσω τέτοιων πρακτικών.
Ιστορία 4η: Δεν έχουν δικαίωμα πρόωρης συνταξιοδότησης
Οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ δεν έχουν δικαίωμα πρόωρης συνταξιοδότησης, όπως οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ και των άλλων ταμείων των μισθωτών εργαζομένων.
Αυτό σημαίνει, εξηγούν από τη ΓΣΕΒΕΕ, πως ένας μικρομεσαίος επιχειρηματίας ο οποίος έχει διανύσει το μεγαλύτερο μέρος του εργασιακού βίου του δεν μπορεί να «βγει» στη σύνταξη όντας συνεπής στις υποχρεώσεις του προς τον ΟΑΕΕ. Έτσι, οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι:
Δεν θα διασφαλίσουν την ίδια τους τη... σύνταξη από τον κίνδυνο απώλειας ή συρρίκνωσής της, λόγω της αδυναμίας πληρωμής των ασφαλιστικών εισφορών τους στο μέλλον.
Δεν μπορούν να διασφαλίσουν ορισμένες «σίγουρες» αποδοχές για τους ίδιους και της οικογένειές τους, τις οποίες δεν θα μπορούσαν να τις έχουν μέσω της δουλειάς τους. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, λένε στελέχη της ΓΣΕΒΕΕ, δημιουργείται μία επιπλέον κατηγορία «χτυπημένων» από την κρίση ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ. Αυτή απαρτίζεται από επιχειρηματίες οι οποίοι θα μπορούσαν -αν είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους ασφαλισμένους-να «βγουν» και δεν «βγαίνουν», πυκνώνοντας σιγά-σιγά τις ουρές των οφειλετών, ανασφαλίστων και, εντέλει, μη δικαιούχων συντάξεων.
ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ
Εισφοροδιαφυγή, «υψηλές» συντάξεις και ελλείμματα «χαλάνε» την εικόνα του ΟΑΕΕ
Ο υπεύθυνος κοινωνικής πολιτικής του Ινστιτούτου Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, κ. Σταμάτης Βαρδαρός, μιλώντας στο «Κ», επισήμανε τέσσερις μύθους που «βαραίνουν» πάνω από τον ΟΑΕΕ και τους ασφαλισμένους του:
Ο ΟΑΕΕ παράγει «περιττά» ελλείμματα
Στην έγκριση του προϋπολογισμού του ΟΑΕΕ για το 2013 φαίνεται ξεκάθαρα π επιεικώς «προβληματική» αρχιτεκτονική του Ταμείου των μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Το ίδιο ισχύει και για τη δυσχερή οικονομική πραγματικότητα, η οποία αποτυπώνεται σε αυτήν και η οποία «τσακίζει» το εν λόγω ταμείο. Και αυτό, γιατί σε έτος δημοσιονομικής προσαρμογής, όπως ήταν το περσινό, προβλέπεται έλλειμμα μόλις... 246 εκατ. ευρώ για τον κλάδο σύνταξης του εν λόγω οργανισμού. Η πραγματικότητα, όμως, είναι ακόμα πιο δύσκολη για τον οργανισμό. Συγκεκριμένα, στον ΟΑΕΕ εισπράττονται μηνιαίως 135 εκατ. ευρώ, ενώ απαιτούνται για την πληρωμή συντάξεων 238 εκατ. ευρώ μηνιαίως. Συνεπώς, υπάρχει μηνιαίως μια «τρύπα» που ξεπερνά το 100% των μηνιαίων εξόδων του ΟΑΕΕ.
Οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ πληρώνουν «λιγότερα» από τους μισθωτούς
Στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ισχύει η τριμερής ισομερής χρηματοδότηση: ασφαλισμένου - εργοδότη -κράτους. Στην περίπτωση των ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ απουσιάζει, όμως, ο εργοδότης, οπότε ο ελεύθερος επαγγελματίας, βιοτέχνης, έμπορος και οι άλλοι αυτοαπασχολούμενοι καλούνται να καλύψουν τα δύο μέρη της χρηματοδότησης (του ασφαλισμένου, αλλά και του εργοδότη) και όχι μόνο ένα. Άρα, οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ φέρουν ήδη σημαντική επιβάρυνση εντός του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Εισφοροδιαφεύγουν γιατί «δεν θέλουν» να πληρώσουν
Το 52% των ασφαλισμένων αδυνατεί να πληρώσει τις ασφαλιστικές του εισφορές, με αποτέλεσμα περισσότερο από 1 εκατ. άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ να μην έχουν πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το ύψος των οφειλών διαρκώς διογκώνεται, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών να είναι ολοένα και πιο δύσκολο να εισπραχθεί. Είναι χαρακτηριστικό το εξής γεγονός: Από τις επιχειρήσεις που διέκοψαν τις εργασίες τους, 200.000 ασφαλισμένοι άφησαν οφειλές 1,5 δισ. ευρώ.
Οι συνταξιούχοι παίρνουν «περισσότερες» αποδοχές
Ακόμα και στα τελευταία προ Μνημονίου έτη (2009), η μέση μηνιαία σύνταξη στο Ταμείο ήταν της τάξης των 525 ευρώ, ενώ μόλις 1 στους 10 συνταξιούχους έπαιρνε σύνταξη που ξεπερνούσε τα 1.000 ευρώ. Είναι σαφές πως δεν αναμένει κανείς βελτίωση αυτών των μεγεθών κατά την περίοδο της δημοσιονομικής προσαρμογής, υπό τις παρούσες συνθήκες. Το πραγματικό ποσοστό αναπλήρωσης των συνταξιούχων στον οργανισμό κυμαίνεται γύρω στο 70%, με κάποιες μόνο περιπτώσεις συνταξιούχων προερχόμενων από το Ταμείο Ασφάλισης Εμπόρων να αγγίζουν το 78%.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 26ης Απριλίου
capital.gr
freepen.gr