Το μυστικό σχέδιο απόδρασης του Ναπολέοντα….με υποβρύχιο

Ο Tom Johnson υπήρξε από εκείνους τους ανθρώπους οι οποίοι εμφανίζονται στην ιστορία από το πουθενά, ή κοινώς ένας ιστορικός κομήτης. Γεννημένος το 1772 από Ιρλανδούς γονείς, αφού έχασε τις περισσότερες ευκαιρίες που του παρουσιάσθηκαν, κατέληξε να κερδίζει τα προς το ζην ως λαθρέμπορος μέχρι την ηλικία των 12 ετών και πραγματοποιώντας τουλάχιστον δύο θεαματικές αποδράσεις από τη φυλακή. Όταν ξέσπασαν οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι, η φήμη για την τόλμη και το θράσος, τον βοήθησε να κερδίσει επάξια (παρά το βεβαρημένο ποινικό μητρώο) την θέση του οδηγού σε δύο μυστικές Βρετανικές ναυτικές αποστολές.


Tom Johnson πηγή smithsonianmag.com
Όμως ο Johnson φημίζεται και για ένα ακόμη παράξενο γεγονός που ανήκει στις σκοτεινές πτυχές της ιστορίας. Το 1820 (όπως αυτός ισχυρίζεται) του προσφέρθηκε το ποσό των 40.000 £ (ισοδύναμο σήμερα με περίπου 2.500.000 €) για τη διάσωση του αυτοκράτορα Ναπολέοντα, από την εξορία στο νησί της Αγίας Ελένης. Η απόδραση θα πραγματοποιείτο, αρχικά χρησιμοποιώντας αναβατόριο προκειμένου να κατέβουν την απόκρημνη πλαγιά που περιέβαλε την «φυλακή» και κατόπιν θα επιβιβάζονταν σε ζεύγος υποβρυχίων που θα περίμεναν στην ακτή. Ο Johnson έπρεπε να σχεδιάσει ο ίδιος τα υποβρύχια, δεδομένου ότι το σχέδιό του είχε οργανωθεί πολλές δεκαετίες πριν από την εφεύρεση του πρώτου υποβρυχίου σκάφους.
Η ιστορία αρχίζει με τον ίδιο τον αυτοκράτορα ο οποίος περισσότερο από οιονδήποτε άλλον είχε προκαλέσει την ανασφάλεια των πλουσίων και είχε μετατραπεί στον τρόμο της μισής Ευρώπης. Αυτή η απαράμιλλη στρατιωτική ιδιοφυΐα, ο εισβολέας της Ρωσίας, ο κατακτητής της Ιταλίας, της Γερμανίας και της Ισπανίας, ήταν επίσης (στα βρετανικά μάτια τουλάχιστον) το μεγαλύτερο τέρας της εποχής του. Στα Βρετανικά σχολεία παρουσιαζόταν ως ο «μπαμπούλας» που κυνηγούσε άτακτα παιδιά ενώ στην Γαλλία ήταν ο φάρος του «σοβινισμού». Ο θρύλος του θόλωσε προσωρινά, όταν νικήθηκε αναπόφευκτα το 1814 από τον μεγάλο συνασπισμό όλων των εχθρών του, φυλακίστηκε στο μικρό ιταλικό νησί Έλβα, για να διαφύγει – να επιστρέψει στην Γαλλία – και με την διαβόητη εκστρατεία των εκατό ημερών, να ενώσει πάλι ολόκληρο το Γαλλικό έθνος μαζί του. Η τελική ήττα, στο Βατερλό, βρήκε τους Βρετανούς αποφασισμένους να τον εξουδετερώσουν οριστικά και προς τούτο τον εξόρισαν στην νήσο Αγ. Ελένη η οποία βρισκόταν στον Νότιο Ατλαντικό και απείχε 1.200 μίλια από την πλησιέστερη στεριά, καθιστώντας αδύνατη κάθε πιθανότητα απόδρασης.

Ο Ναπολέων στην εξορία πηγή smithsonianmag.com
Όμως ο Ναπολέων ζούσε (υπομένοντας έξι καταπιεστικά χρόνια στην Αγία Ελένη, πριν τελικά υποκύψει σε καρκίνο, ή σε δηλητηρίαση από αρσενικό) και πάντα υπήρχαν σχέδια για τη διάσωση του. Ο Emilio Ocampo, ο οποίος περιγράφει κατατοπιστικά τα εν λόγω σχέδια στην συλλογή του, γράφει ότι «η πολιτική φιλοδοξία του Ναπολέοντα δεν πτοήθηκε από την αιχμαλωσία και οι οπαδοί του πάντα αποφασισμένοι δεν εγκατέλειψαν ποτέ τις ελπίδες να τον ελευθερώσουν». Ούτε φυσικά οι Βοναπαρτιστές υπέφεραν από έλλειψη χρημάτων. Ο αδελφός του Ναπολέοντα, Ιωσήφ, ο οποίος ήταν κάποτε βασιλιάς της Ισπανίας, είχε διαφύγει στις Ηνωμένες Πολιτείες με μια περιουσία που εκτιμάται σε 20 εκατομμύρια φράγκα. Η δημοτικότητα του αυτοκράτορα στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μια τέτοια που όπως αναφέρει ο Ocampo «η Βρετανία τον εξόρισε εκατοντάδες μίλια μακριά, αλλά σε λάθος κατεύθυνση» έτσι ώστε ένας καθαρόαιμος Αμερικανός υπό την σημαία της επαναστατικής κυβέρνησης του Μπουένος Άιρες να είναι αποφασισμένος να τον σώσει.
Η μεγαλύτερη απειλή, πράγματι, προήρχετο από τη Νότια Αμερική. Η Ναπολεόντειος Γαλλία ήταν η μοναδική δύναμη που προσέφερε υποστήριξη όταν η ήπειρος διεκδίκησε την ανεξαρτησία από την Ισπανία, με αποτέλεσμα ορισμένοι πατριώτες να είναι πρόθυμοι να διακινδυνεύσουν την υποστήριξη μιας απόπειρας δραπέτευσης, ή ακόμη περισσότερο μια επίθεση στην Αγία Ελένη. Η προοπτική ήταν ελκυστική για τον Ναπολέοντα, καθώς αν δεν υπήρχε ελπίδα να επιστρέψει στην Ευρώπη, θα μπορούσε να ονειρεύεται την σύσταση μια νέας αυτοκρατορίας στο Μεξικό ή τη Βενεζουέλα.

σημερινή άποψη του οικήματος που εκρατείτο ο Ναπολέων στο Longwood
Όταν όμως ο αυτοκράτορας αποβιβάσθηκε το 1815 στην Αγία Ελένη, βρέθηκε αντιμέτωπος με την πιο ασφαλή φυλακή που θα μπορούσε να επινοηθεί. Το νησί ήταν πλήρως απομονωμένο, σχεδόν εξ ολοκλήρου πλαισιωμένο με βράχους και χωρίς να διαθέτει ασφαλές αγκυροβόλιο. Σε όλα τα παραπάνω προστίθεντο φρουρά, με 2.800 άνδρες και 500 κανόνια. Ο Ναπολέων κρατείτο στο Longwood, ένα ανακαινισμένο αρχοντικό, με μεγάλους κήπους στο πιο απομακρυσμένο και «καταθλιπτικό» τμήμα του νησιού.
Αν και επιτρεπόταν στον αυτοκράτορα να διατηρεί συνοδεία και του είχε παρασχεθεί σχετική ελευθερία κινήσεων εντός των ορίων του Longwood, οτιδήποτε άλλο στο νησί ήταν υπό τον απόλυτο έλεγχο του κυβερνήτη της Αγίας Ελένης, Sir Hudson Lowe, του οποίου οι προοπτικές σταδιοδρομίας ήταν στενά συνδεδεμένες με την ασφάλεια του διάσημου αιχμάλωτου. Το Longwood φυλασσόταν αυστηρά και οι τυχόν επισκέπτες υποβάλλονταν σε ανάκριση και σωματικό έλεγχο πριν την επίσκεψη η οποία είχε περιορισμένη διάρκεια μέχρι την δύση του ηλίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι μια ολόκληρη μοίρα του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού που αποτελείτο από 11 πλοία, εκτελούσε συνεχώς περιπολίες κατά μήκος των ακτών.

Sir Hudson Lowe ο διοικητής του Longwood πηγή smithsonianmag.com
Ήταν τόσο μεγάλη η ανησυχία των Βρετανών να εκμηδενίσουν και την παραμικρή δυνατότητα διαφυγής, που έφθασαν στο σημείο να εγκαταστήσουν μικρές φρουρές ακόμα και στις νησίδες της Ascension και Tristan da Kounia, οι οποίες ευρίσκονταν σε απόσταση 1.200 μιλίων, προκειμένου να προλάβουν το απίθανο ενδεχόμενο τα εν λόγω ακατοίκητα ηφαιστειογενή νησιά να χρησιμοποιηθούν ως ενδιάμεσοι σταθμοί διαφυγής. Πιθανώς ουδέποτε να υπήρξε κρατούμενος τόσο καλά φρουρούμενος.
Το εκπληκτικό – που ίσως δικαιώνει τις προφυλάξεις των Βρετανών – είναι ότι οι στρατιώτες που εστάλησαν ως φρουρά στην νήσο της Ascension, ανεκάλυψαν στην παραλία σημείωμα το οποίο έγραφε «ο Αυτοκράτορας ζει για πάντα». Ο Ocampo αναφέρει έναν εξαιρετικά μακρύ κατάλογο σεναρίων διάσωσης του αυτοκράτορα, ο οποίος περιλαμβάνει διάσωση με γρήγορο σκάφος, ατμόπλοιο, ακόμη και με αερόστατο.

Αγία Ελένη….πηγή smithsonian.com
Το που ακριβώς εντάσσεται ο Tom Johnson σε αυτό το εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο να προσδιορισθεί. Αν και επιρρεπής στην δημοσιότητα, ο Johnson ακροβατούσε μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Είναι ελάχιστες οι αξιόπιστες πληροφορίες για την ζωή του (ακόμη και το όνομά του πολλές φορές εμφανίζεται ανορθόγραφο ως Johnston ή Johnstone) και η βιογραφία του αποτελεί ένα συνονθύλευμα στοιχείων.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχει ένδειξη ότι ο Johnson κατασκεύασε ένα υποβρύχιο και μάλιστα μίλησε ανοιχτά, μετά το θάνατο του Ναπολέοντα, για το σχέδιό του να το χρησιμοποιήσει. Η πιο ολοκληρωμένη περιγραφή των γεγονότων, βρίσκεται στα απομνημονεύματα του με τίτλο «Scenes and Stories of a Clergyman inDebt» που δημοσιεύθηκαν το 1835, κατά τη διάρκεια της ζωής του Johnson. Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι συνάντησε τον «τυχοδιώκτη – λαθρέμπορο» στη φυλακή, όπου ο Johnson συμφώνησε να του διηγηθεί την ιστορία του. Το βιβλίο περιέχει τα απομνημονεύματα του και με βάση την υπάρχουσα αλληλογραφία επαληθεύεται η γνησιότητα, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι τα γραφόμενα δεν είναι αποκυήματα της φαντασίας του.
Το βιβλίο αρχίζει με μια περιγραφή των υποβρυχίων:
Ο «Αετός» ζύγιζε 114 τόνους, είχε μήκος 84 πόδια (περίπου 25 μέτρα) και εκινείτο από δύο ατμομηχανές με ιπποδύναμη 40 ίππων έκαστη. Η «Αίτνα» (το μικρότερο υποβρύχιο) ζύγιζε 23 τόνους και είχε μήκος 40 πόδια (περίπου 12 μέτρα). Τα δύο σκάφη επανδρώνονταν από πλήρωμα 30 επιλεγμένων ανδρών συνολικά, εκ των οποίων οι τέσσερις ήσαν μηχανικοί. Επίσης ήσαν εξοπλισμένα με 20 τορπίλες (θαλάσσιες νάρκες) σε περίπτωση εμπλοκής με τα περιπολούντα πλοία.
Η αφήγηση εστιάζει στην διόλου ευκαταφρόνητη δυσκολία για το πώς δύο μικρά σκάφη θα πραγματοποιούσαν το ταξίδι νότια της Αγίας Ελένης και ποιες κινήσεις έπρεπε να γίνουν ώστε να παραμείνουν αθέατα κατά την άφιξή τους στα παράλια του νησιού – η «Αίτνα» θα προσέγγιζε τόσο κοντά στην ακτή που θα έπρεπε να είναι ενισχυμένη στην άτρακτο με επιστρώσεις φελλού προκειμένου να προφυλαχθεί από τους βράχους στην ακτή. Το σχέδιο στη συνέχεια αναφέρει την ανάγκη χρήσης ενός αναβατορίου (μικρή καρέκλα με μηχανισμό ανύψωσης) το οποίο θα χρησίμευε για την απρόσκοπτη κατάβαση του Ναπολέοντα. Γράφει ο Johnson:
……..απαιτείται να εξηγήσω το σχέδιο στην Μεγαλειότητά του……προτείνω όπως συγκεκριμένη ώρα ένας αμαξάς θα πρέπει να μπεί στο σπίτι……και προς τούτο η Μεγαλειότητά του πρέπει να εφοδιαστεί με στολή αμαξά, όπως και εγώ με ανάλογη στολή, έτσι ώστε να προσομοιάζουμε σαν αμαξάς με τον συνοδό του……κατόπιν πρέπει να αποφύγουμε τον εντοπισμό από τα περιπολούντα πλοία τα οποία ελέγχουν τα επικίνδυνα σημεία κατάβασης και την κατάλληλη στιγμή θα πετάξω το σχοινί κάτω σε κάποιον έμπιστο συνεργάτη και αφού επιβιβασθούμε εγώ και η εξοχότητά του θα αρχίσει η κατάβαση του αναβατορίου.
Σύμφωνα με τον Johnson η απόδραση έπρεπε να ολοκληρωθεί τα μεσάνυχτα, με τον αυτοκράτορα να έχει επιβιβασθεί στην Αίτνα, κατόπιν να μεταφερόταν στον μεγαλύτερο Αετό και μετά τα δύο υποβρύχια θα απέπλεαν (ήταν εξοπλισμένα με πτυσσόμενους ιστούς και μηχανές). Όπως είχε υπολογίσει κανένα πλοίο δεν ήταν ικανό να εμποδίσει τον διάπλου, καθότι σε περίπτωση επίθεσης θα αναδίπλωνε πανιά και ιστούς και θα καταδυόταν (η όλη διαδικασία θα διαρκούσε περίπου 40 λεπτά). Κάτω δε από την θάλασσα θα περίμενε τον εχθρό και κατόπιν θα εξαπέλυε την τορπίλη.

Charles de Montholon πηγή smithsonianmag.com
Η ιστορία του Johnson έχει κάποια βάση καθότι ο μαρκήσιος Charles de Montholon (γάλλος στρατηγός ο οποίος ακολούθησε τον Ναπολέοντα στην εξορία) εξέδωσε ένα βιβλίο με τις αναμνήσεις του από την εξορία, στο οποίο γράφει για μία ομάδα Γάλλων φίλων οι οποίοι σχεδίαζαν να σώσουν τον Ναπολέοντα «με υποβρύχιο» και σε άλλο σημείο του βιβλίου του αναφέρει το ποσό των έξι χιλιάδων λουδοβίκειων (περίπου 750.000 €) τα οποία δαπανήθηκαν για το σκάφος.
Τα «Ναυτικά Χρονικά» (Naval Chronicle) το 1833 (πριν την έκδοση του βιβλίου του μαρκησίου) αναφέρουν και συνδέουν τον Johnson με ένα σχέδιο υποβρυχίου με το ποσόν να ανέρχεται στις 40.000 £ (περίπου 3.000.000 €) πληρωτέο κατά την καθέλκυση του σκάφους. Επίσης μία άλλη πηγή η «Ιστορική συλλογή εγκληματικών φυσιογνωμιών» (Historical Gallery of CriminalPortraitures) το 1823 αποκαλύπτει τον λόγο που ο Johnson ενεπλάκη στην κατασκευή του υποβρυχίου……πριν 15 έτη όταν μαίνονταν οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι ο Johnson εργάσθηκε με τον διάσημο Robert Fulton, Αμερικανό μηχανικό ο οποίος είχε έλθει στην Αγγλία για να πουλήσει τα σχέδιά του για ένα υποβρύχιο σκάφος.
Αυτή ακριβώς η εμφάνιση του Fulton είναι που καθιστά αληθοφανές το όλο εγχείρημα. Ο Fulton υπήρξε ένας ταλαντούχος εφευρέτης, διάσημος για την εξέλιξη του πρώτου ατμόπλοιου, έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στη Γαλλία σχεδιάζοντας το υποβρύχιο. Είχε πείσει τον Ναπολέοντα να του επιτρέψει να κατασκευάσει ένα πειραματικό σκάφος (τον Ναυτίλο) ο οποίος το 1800 είχε δοκιμασθεί με επιτυχία στον Σηκουάνα.
Μερικά χρόνια αργότερα ο Fulton σχεδίασε ένα βελτιωμένο σκάφος, το οποίο από τα διασωθέντα σχέδια προσομοιάζει στο σκάφος του Johnson. Επίσης αξίζει να αναφερθεί ότι όταν οι Γάλλοι δεν ενδιαφέρθηκαν για αυτό το σκάφος ο Fulton αυτομόλησε στην Αγγλία με τα σχέδια. Τον Ιούλιο του 1804 υπέγραψε συμβόλαιο με τον πρωθυπουργό William Pitt, προκειμένου να αναπτύξει το «υποβρύχιο σύστημα» με αμοιβή 100.000 £ (περίπου 7.500.000 €) σε περίπτωση επιτυχίας.

Σχέδιο υποβρυχίου του Robert Fulton του 1806 το οποίο πιθανώς απετέλεσε έμπνευση για το αντίστοιχο σχέδιο του Johnson. Τα έγγραφα προέρχονται από το Αμερικανικό προξενείο του Λονδίνου και δημοσιεύθηκαν το 1920. Πηγή_ Wiki commons.png
Αυτό που είναι δύσκολο να προσδιορισθεί είναι το χρονικό διάστημα που συναντήθηκαν ο Fulton και ο Tom Johnson, καθότι η σύνδεση μεταξύ τους υπάρχει διάσπαρτη αλλά δεν αποδεικνύεται. Ο ίδιος ο Johnson αποτελεί πηγή μιας δήλωσης που αναφέρεται στην «Ιστορική συλλογή» ως προς το γεγονός ότι συνάντησε τον Fulton στο Dover το 1804 και δούλεψε μαζί του, ώστε όταν αργότερα αυτομόλησε στην Αγγλία, μπόρεσε να συνεχίσει τα σχέδιά του. Το 1835 μια καταγγελία στην σατυρική εφημερίδα «Figaro in London» αναφέρει ότι συγγραφέας των απομνημονευμάτων του Johnson (Scenes and Stories of aClergyman in Debt) ήταν ο FWN Bayley, ένας περιστασιακός συγγραφέας ο οποίος εξέτιε ποινή για χρέη στην ίδια φυλακή με τον Johnson.
Ίσως ο Johnson να ήταν τελικά ένας μυθομανής, ή στην καλύτερη περίπτωση κάποιος που δολοπλοκούσε προκειμένου να κερδίσει χρήματα. Ο πρώην λαθρέμπορος καθ’ όλη τη διάρκεια του 1820 διακινούσε σχέδια για υποβρύχια. Σε κάποιο σημείο αναφέρεται ότι εργαζόταν για τον βασιλέα της Δανίας, σε άλλο για τον πασά της Αιγύπτου, σε κάποιο άλλο ότι κατασκεύαζε υποβρύχιο για την διάσωση πλοίου στο Ολλανδικό νησί του Texel, ή να ανελκύσει πολύτιμα υλικά από ναυάγια στην Καραϊβική. Ίσως αυτά να μην είναι υπερβολικά, διότι είναι γνωστό ότι μετά την αποφυλάκιση του ο Johnson έζησε επί χρόνια νότια του Τάμεση με μια σύνταξη 140 £ το χρόνο (περίπου 15.000€) ποσό αρκετό για μία έντονη ζωή.
Ωστόσο, περιέργως, το παζλ της ζωής του Johnson περιλαμβάνει κομμάτια που αν συναρμολογηθούν σωστά συνθέτουν μια πολύ πιο περίπλοκη εικόνα. Τα σημαντικότερα από αυτά τα «κομμάτια» παρέμεναν αδημοσίευτα και στην Βρετανική Εθνική Αρχειοθήκη μέχρι που ήλθαν στο φως πριν από μερικά χρόνια. Επαληθεύουν μια περίεργη κατάσταση που αναφέρθηκε για πρώτη φορά στηνHistorical Gallery και αφορά στο γεγονός ότι η κατασκευή υποβρυχίου του Johnson δεν έγινε το 1820 από πλούσιους Βοναπαρτιστές, αλλά το 1812, τρία έτη πριν από την φυλάκιση του Ναπολέοντα.
Αυτό που κάνει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αυτήν την λεπτομέρεια είναι το ακόλουθο ιστορικό πλαίσιο. Το 1812 η Βρετανία βρισκόταν σε πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι ΗΠΑ είχαν προσλάβει τον Robert Fulton ο οποίος εργαζόταν στην ανάπτυξη μιας νέας γενιάς υπερόπλων.

Robert Fulton
Αυτό εξηγεί πιθανώς τις κυβερνητικές προσβάσεις του Johnson και την εμπλοκή του σε στρατιωτικά απόρρητα προγράμματα συμπεριλαμβανομένου του υποβρυχίου για λογαριασμό των Βρετανών (βάσει των κλαπέντων σχεδίων του Fulton όταν δούλευε για λογαριασμό των Βρετανών). Το πώς χρηματοδοτήθηκαν αυτές οι δοκιμές είναι ένα διαφορετικό θέμα, καθότι τα έγγραφα επαληθεύουν ότι μεταξύ τους το Βρετανικό ναυτικό και ο Βρετανικός στρατός θεωρούσαν ότι το πρόγραμμα θα το πλήρωνε ο άλλος. Ήταν μια κατάσταση που ο Johnson έσπευσε να εκμεταλλευτεί, συντηρώντας την εικόνα του μηχανικού που σχεδίασε ένα υποβρύχιο το οποίο είχε μήκος 27 πόδια, σχήμα φώκιας και διέθετε μια εσωτερική αίθουσα, έξι τετραγωνικών ποδών, επενδεδυμένη με φελλό για να προστατεύεται το διμελές πλήρωμα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο σχεδιασμός του Johnson ήταν πρωτόγονος – το υποβρύχιο θα έπλεε στην επιφάνεια χρησιμοποιώντας πανιά και θα χρησιμοποιούσε κουπιά ως κινητήρια δύναμη όταν καταδυόταν. Επίσης δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει ότι ο Johnson και είχε επιλύσει τα τεράστια τεχνικά προβλήματα που εμπόδιζαν την ανάπτυξη της υποβρύχιας κίνησης πριν από το 1890 – κυρίως της δυσκολίας να καταστεί ένα βυθιζόμενο πλοίο πλευστό, αντί απλά να βυθίζεται και να παραμένει ακίνητο. Όμως ήταν σημαντικό ότι είχε γίνει το πρώτο βήμα και το υποβρύχιο ως όπλο ήταν υπαρκτό.

Η πυρπόληση του Λευκού οίκου από τον Sir George Cockburn πηγή smithsonianmag.com
Το συμβάν είναι υπαρκτό, διότι τα αρχεία περιέχουν αλληλογραφία του Johnson, επιβεβαιώνοντας ότι το πλοίο ήταν έτοιμο και απαιτούσε πληρωμή 100.000 £. Επαληθεύουν επίσης ότι στις αρχές του 1820, μια Επιτροπή ανώτερων αξιωματικών, με επικεφαλής τον σερ George Cockburn, στάλθηκε να υποβάλει έκθεση για το υποβρύχιο (όχι για την αξιολόγηση της νέας τεχνολογίας, αλλά τον υπολογισμό του κόστους). Ο ναύαρχος Cockburn υπήρξε εξέχων στέλεχος του ναυτικού και έμεινε διάσημος ως ο άνθρωπος που έκαψε τον Λευκό Οίκο όταν η Ουάσιγκτον έπεσε στα βρετανικά στρατεύματα το 1814. Η αρχική του έκθεση έχει εξαφανιστεί, αλλά το περιεχόμενό του μπορεί να συναχθεί από την απόφαση του Βασιλικού Ναυτικού να μειώσει την αμοιβή του Johnson στις 4.735£.
Αυτό σημαίνει ότι στις αρχές του 1820, ο Johnson κατείχε ένα πραγματικό υποβρύχιο, την ίδια στιγμή που όπως δείχνουν οι γαλλικές πηγές, βοναπαρτιστές αξιωματικοί προσέφεραν χιλιάδες λίρες για τέτοιου είδους σκάφος. Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να συνδέεται, με τη σειρά της, με δύο άλλα αξιόλογα στοιχεία. Το πρώτο εμφανίσθηκε στο Naval Chronicle και περιγράφει μια δοκιμή του σκάφους στον ποταμό Τάμεση αναφέροντας:
Κάποια στιγμή το σχοινί της άγκυρας έμπλεξε με μια νάρκη………και παρά τις προσπάθειες, ο Johnson δεν κατόρθωσε να κινήσει το σκάφος. Στη συνέχεια κοίταξε το ρολόι και είπε στον άνθρωπο που τον συνόδευε: «έχουμε περιθώριο αλλά δύο λεπτά να ζήσουμε εκτός αν μπορέσουμε να απομακρύνουμε αυτό το καλώδιο». Αυτός ο άνθρωπος, που είχε παντρευτεί πριν μερικές ημέρες, άρχισε να θρηνεί την μοίρα του… σταμάτα τους θρήνους του είπε ο Johnson, δεν θα σε ωφελήσουν……και κατόπιν παίρνοντας ένα τσεκούρι έκοψε το καλώδιο με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθεί η νάρκη και να ανατιναχθεί το σκάφος.
Το δεύτερο στοιχείο, αφορά στα αδημοσίευτα απομνημονεύματα ενός καλλιτέχνη του Λονδίνου του Walter Greaves, τα οποία περιέχουν αναμνήσεις του πατέρα του, ο οποίος ήταν βαρκάρης στον Τάμεση και αναφέρουν ένα συμβάν……….όταν μία σκοτεινή νύχτα τον Νοέμβριο του 1820 εμποδίσθηκε ένας λαθρέμπορος να βγάλει το υποβρύχιό του στην θάλασσα………και καταλήγει:
…………….κατάφερε να περάσει κάτω από τη γέφυρα του Λονδίνου και όταν οι αξιωματικοί επιβιβάσθηκαν στο πλοίο, ο καπετάνιος Johnson απείλησε να τους πυροβολήσει. Αυτοί δεν έδωσαν σημασία στις απειλές του, κατέσχεσαν το πλοίο και το μετέφεραν στο Blackwall, όπου το έκαψαν.

Ο Ναπολέων νεκρός_σκίτσο του Denzil Ibbetson 1821 πηγή smithsonianmag.com
Συνολικά τα έγγραφα και τα στοιχεία δείχνουν ότι κάτι υπήρξε. Δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι ο Ναπολέων είχε εμπνευσθεί τέτοιου είδους σχέδιο. Το ποιό πιθανόν είναι το σχέδιο του Johnson που ήλθε στην επιφάνεια το 1835, ήταν δικής του έμπνευσης, θέλοντας απλώς να δοκιμάσει την τύχη του. Τα στοιχεία όπως επιβεβαιώνονται από τη γαλλική πλευρά δείχνουν ότι ο αυτοκράτορας θα είχε αρνηθεί να πάει με τον Johnson, στην απίθανη περίπτωση να είχε εμφανιστεί στην πραγματικότητα στο Longwood. Η διάσωση με την μορφή μιας οργανωμένης εισβολής ήταν τελείως διαφορετική από τις απέλπιδες προσπάθειες όπως αυτή……….κάτι που ήταν αντίθετο με τον χαρακτήρα του Ναπολέοντα.
Όπως λέει ο Ocampo, ο Ναπολέων είχε καταστήσει σαφές εξ’ αρχής ότι ήταν αντίθετος σε κάθε προσπάθεια που περιελάμβανε «μεταμφιέσεις» και «σωματική προσπάθεια φυγάδα» Τον ενδιέφερε η αξιοπρέπειά του λέγονταςότι είχε συλληφθεί ως κοινός εγκληματίας και κάθε προσπάθεια απόδρασης θα το επιβεβαίωνε… Σε περίπτωση που έφευγε από την Αγ. Ελένη θα το έκανε φορώντας την στολή και το ξίφος του.
Πηγέςhttp://blogs.smithsonianmag.com/
John Abbott. Napoleon at St Helena. New York: Harper & Brothers, 1855
Anon, “On submarine navigation.” The Nautical Magazine, April 1833
Anon [F.W.N. Bayley]. Scene and Stories by a Clergyman in Debt. London, 3 vols.: A.H. Baily & Co, 1835
John Brown. The Historical Gallery of Criminal Portraitures. Manchester, 2 vols: L. Gleave, 1823
James Cleugh. Captain Thomas Johnstone 1772-1839. London: Andrew Melrose, 1955
Mike Dash. British Submarine Policy 1853-1918. Unpublished PhD thesis, King’s College London, 1990
Huntingdon, Bedford & Peterborough Gazette, February 1, 1834
Emilio Ocampo. The Emperor’s Last Campaign: A Napoleonic Empire in America. Apaloosa: University of Alabama Press, 2009
Emilio Ocampo. “The attempt to rescue Napoleon with a submarine: fact or fiction?” Napoleonica: La Revue 2 (2011)
Cyrus Redding. Fifty Years’ Recollections, Literary and Personal, with Observations on Men and Things. London 1858
chilonas.wordpress.com