ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ… Δωδέκατος Άθλος – Η σύλληψη του Κέρβερου

Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ και δυσκολότερος Άθλος του Ηρακλή ήταν η μεταφορά του κέρβερου από τον Ταρταρο. Πρώτα από όλα πήγε στην Ελευσίνα όπου ζήτησε την άδεια να πάρει μέρος στα Μυστήρια και να φορέσει στεφάνι μυρτιάς (1) . Πολύ αργότερα κάθε ευυπόληπτος Έλληνας μπορούσε να μυηθεί στα Ελευσίνια Μυστήρια, επειδή όμως την εποχή του Ηρακλή γίνονταν δεκτοί μόνον οι Αθηναίοι, ο Θησευς πρότεινε να τον υιοθετήσει κάποιος Πύλιος. Έτσι και έγινε, και μετά τον εξαγνισμό του Ηρακλή από το φόνο των Κενταύρων, επειδή κανείς δεν μπορούσε να πάρει μέρος στα Μυστήρια με αιματοβαμμένα χέρια, τον μύησε δεόντως ο Μουσαίος, γιος του Ορφέα, και τον εισήγαγε ο Θησεύς (2) .
Κάποτε ο Εύμολπος, ιδρυτής των Ελευσίνιων Μυστηρίων, είχε δηλώσει ότι οι ξένοι δεν γίνονται δεκτοί στα Μυστήρια . οι Ελευσίνιοι, οι οποίοι δεν ήθελαν να το αρνηθούν στον Ηρακλή, αμφιβάλλοντας όμως ταυτόχρονα αν μπορούσε να θεωρηθεί πραγματικός Αθηναίος μετά την υιοθεσία του από τον Πύλιο, ίδρυσαν για το χατίρι του τα Μικρά Μυστήρια . Κατ” άλλους η ίδια η Δήμητρα τίμησε τον Ηρακλή ιδρύον­τας τα Μικρά Μυστήρια (3).
β. Κάθε χρόνο οργανώνονταν δύο γιορτές Ελευσίνιων Μυστηρίων: τα Μεγάλα προς τιμήν της Δήμητρας και της Κόρης και τα Μικρά προς τιμήν μόνο της Κόρης. τα Μικρά Μυστήρια, προπαρασκευαστικά των Μεγάλων, αποτελούσαν δραματοποιημένη υπενθύμιση του βίου του Διόνυσου και ερμηνεύονταν από τούς Ελευσίνιους στις Άγρες κοντά στον Ιλισό κατά το μήνα Ανθεστηρίων. Κύριες τελετουργικές πράξεις αποτελούσαν η θυσία καθαρμενης γουρούνας και εν συνέχεια ο δικός τους εξαγνισμός από έναν Ιερέα τον οποίο ονόμαζαν υδρανό (4). Έπρεπε να περιμένουν τουλάχι­στον ένα χρόνο ωσότου πάρουν μέρος στα Μεγάλα Μυστήρια πού διοργανώνονταν στην ίδια την Ελευσίνα κατά το μήνα Βοηδρομιώνα , έπρεπε επίσης να δώσουν όρκο μυστικό­τητας παρουσία του μυσταγωγού πριν προετοιμαστούν για τη μύηση . Εν τω μεταξύ απαγορευόταν να εισέλθουν στο ιερό της Δήμητρας και κατά τη διάρκεια των Ιεροτελεστιών περίμεναν στον προθάλαμο (5).
γ. Εξαγνισμένος και προετοιμασμένος με αυτό τον τρόπο ο Ηρακλής κατέβηκε στον Ταρταρο από το Ταίναρο της Λακωνίας ή όπως ισχυρίζονται άλλοι, από την Αχε­ρουσία χερσόνησο κοντά στην Ηράκλεια της Μαύρης Θάλασσας, όπου αιώνες αργότερα έδειχναν ακόμη τα ίχνη της καθόδου του σε ένα τεράστιο βάραθρο, οδηγούμενός από την Αθηνά και τον Ερμή – κάθε φορά πού απόκαμενός από τούς Άθλους του, φώναζε μέσα στην απελπισία του τον Δία, ή Αθηνά κατέβαινε τρέχοντας να τον παρηγορήσει (6). Τρομοκρατημένος από το συνοφρυωμένο βλέμμα του Ηρακλή ο Χάρων τον μετέφερε χωρίς αντίρρηση στην άλλη όχθη της Στυγός τιμωρώντας τον γι” αυτή την παράβαση ο Άδης τον έριξε στα σίδερα για ένα ολόκληρο χρόνο. Μόλις ο Ηρακλής έκανε ένα βήμα από τη σαραβαλιασμένη βάρκα, όλες οι ψυχές το έβαλαν στα πόδια εκτός από τον Μελέαγρο και τη Γοργόνα Μέδουσα. Αντικρίζοντας τη Μέδουσα ο Ηρακλής τράβηξε αμέσως το σπαθί του, ο Eρμης όμως τον διαβεβαίωσε ότι πρόκειται για φάντασμα , όταν σημάδεψε με το τόξο του τον Μελέαγρο, ο οποίος φορούσε αστραφτερή πανοπλία, ο Μελέαγρος έβαλε τα γέλια.
- Δεν έχεις τίποτε να φοβηθείς από τούς νεκρούς, του είπε, κι έπιασαν φιλική κουβεντούλα ώσπου τελικά ο Ηρακλής προσφέρθηκε να παντρευτεί την αδελφή του Μελέαγρου Δηιάνειρα (7).
δ. Κοντά στις πύλες του Ταρταρου ο Ηρακλής ανακάλυψε τους φίλους του Θησέα και Πειριθου σφιχτοδεμένους πάνω σε φρικτά καθίσματα κατάφερε να αποσπάσει βίαια τον Θησέα, αναγκάστηκε όμως να αφήσει τον Πειριθου , ύστερα κύλησε μακριά το βράχο με τον οποίο η Δήμητρα είχε αιχμαλωτίσει τον Ασκάλαφο και τέλος, στην επιθυμία του να ευχαριστήσει τις ψυχές προσφέροντας τους ζεστό αίμα, έσφαξε μια από τις αγελάδες του Άδη . Ο γελαδάρης του Άδη Μενοιτης ή Μενοιτιος, γιος του Κευθώνυμου, τον προκάλεσε τότε σε αγώνες πάλης, ο Ηρακλής όμως τον βούτηξε από τη μέση και του έσπασε τα πλευρά. Βλέποντας όλα αυτά η Περσεφόνη πού είχε βγει από το παλάτι της για να καλωσορίσει τον Ηρακλή αδελφικά, επενέβη και τον παρακάλεσε για τη ζωή του Μενοιτη (8).
ε. Όταν ο Ηρακλής ζήτησε τον κέρβερο, ο Άδης, στέκοντας στο πλευρό της γυναίκας του, αποκρίθηκε θυμωμένος:
- Εφόσον τον νικήσεις χωρίς το ρόπαλό σου και τα βέλη σου, είναι δικός σου.
Ο Ηρακλής βρήκε το σκύλο αλυσοδεμένο στις πύλες του Αχέροντα και τον άρπαξε αποφασιστικά από το σβέρκο – από όπου φύτρωναν τρία κεφάλια στολισμένα με φιδοχαΙ­τη. Χτυπούσε άγρια με την αγκαθωτή ουρά του, άλλά ο Ηρακλής προφυλαγμένος στη λεοντή του , του έσφιγγε το λαρύγγι ωσότου ο κέρβερος άρχισε να πνίγεται και τελικά παραδόθηκε (9).
ζ. Γυρίζοντας από τον Ταρταρο ο Ηρακλής έπλεξε στεφάνι από τα φύλλα του δέντρου πού είχε φυτέψει ο Άδης στη μνήμη της πανέμορφης ερωμένης του νύμφης Λεύκης στο Ηλύσιο Πεδίο. Τα έξω φύλλα του στεφανίου παρέμειναν μαύρα, επειδή αυτό είναι το χρώμα του Κάτω Κόσμου όσα φύλλα του όμως βρίσκονταν κοντά στα φρύδια του Ηρακλή ξάνοιξαν σε μια απόχρωση ασημόλευκη από τον ένδοξο ιδρώτα του. Γι” αυτό το λόγο αφιέρωσαν σε εκείνον τη λευκή ή τρέμουσα λεύκα πού το χρω μα της συμβόλιζε ότι ο Ηρακλής είχε δράσει και στους δύο κόσμους (10).
η. Με την βοήθεια της , Αθηνάς ο Ηρακλής πέρασε πάλι σώος τη Στύγα και ύστερα, μισοσερνοντας, μισοκουβα­λώντας μετέφερε τον κέρβερο στον πάνω Κόσμο από εκείνο το χάσμα κοντά στην Τροιζηνα από όπου και ο Διόνυσος είχε οδηγήσει τη μητέρα του Σεμέλη. Μέσα στο ναό της Άρτεμης Σώτειρας πού είχε χτίσει ο Θησεύς πάνω από το στόμιο του χάσματος υπήρχαν βωμοί αφιερωμένοι σε υποχθόνιες θεότητες. Επίσης στην Τροιζηνα μπορούσε να δει κανείς την πηγή πού ανακάλυψε ο Ηρακλής και πήρε το όνομά της από αυτόν, μπροστά ακριβώς από το παλαιότερο ανάκτορο του Ιππόλυτου (11).
θ. Σύμφωνα με μια άλλη αφήγηση ο Ηρακλής έσυρε τον κέρβερο δεμένο με άθραυστες αλυσίδες στον Πάνω Κόσμο από εκείνο το υπόγειο μονοπάτι το οποίο οδηγεί στη σκοτεινή σπηλιά Ακόνη, κοντά στη ΜαριανδυνΙα της Μαύρης Θάλασσας. Καθώς ο κέρβερος αντιστεκόταν αποστρέφοντας τη ματιά του από το φως της ημέρας, γάβγιζε αγρία και με τα τρία στόματα του και ράντιζε με τον σάλιο του τα πράσινα λιβάδία δημιουργώντας έτσι το δηλητηριώδες φυτό στριγκλοβότανο, το οποίο ονομαζόταν και της Εκάτης, επειδή πρώτη εκείνη το χρησιμοποίησε. Κατά διαφορετική αφήγηση ο Ηρακλής επέστρεψε στον Πάνω Κόσμο από το Ταίναρο όπου πασίγνωστος βρισκόταν ο ναός είκασμένος σπηλαίω μπροστά στον οποίο ήταν στημένο άγαλμα του Ποσειδώνα πάντως ακόμα και αν κάποτε ξεκινούσε από εκεί δρόμος για τον κάτω Κόσμο, έκτοτε θα φράχτηκε. Τέλος μερικοί λένε ότι ο Ηρακλής αναδύθηκε στον αφιερωμένο στον Λαφύστιο Δία Ιερό περίβολο, πάνω στο όρος Λαφύστιο, όπου στήθηκε το άγαλμα του Ηρακλή Χάροπα (12).
ι. Όλοι όμως συμφωνούν, τουλάχιστον στο τέλος, ότι, όταν ο Ηρακλής κατέφθασε στις Μυκήνες με τον κέρβερο, ο Ευρυσθεύς θυσιάζοντας έδωσε μερίδα σκλάβου στον Ηρακλή, ενώ φύλαξε τα καλύτερα κομμάτια για τούς συγγενείς του. Ο Ηρακλής εξέφρασε τη δίκαιη αγανάκτηση του σκοτώνοντας τούς τρεις γιους του Ευρυσθέα: τον Περιμηδη, τον Ευρύβιο και τον Eυρύπυλο (13).
κ. Εκτός από το στριγκλοβότανο ο Ηρακλής ανακάλυψε και τα έξης φαρμακευτικά βότανα: το ηράκλειο η ρίγανη, γιατροσόφι για όλες τις αρρώστιες το σιδεροηράκλειο με το λεπτό κοτσάνι και τα κόκκινα λουλούδια, του οποίου τα φύλλα μοιάζουν με του κοριανδρου και αποτελεί σπουδαίο φάρμακο για κάθε πληγή πού προξενηθηκε από σίδερο , τον υοσκύαμο ή δαιμοναριά πού προκαλεί ζάλη και τρέλα. Το νυμφαίο ηράκλειο έχει ροπαλόμορφη ρίζα και ονομάστηκε έτσι από κάποια νύμφη πού εγκαταλείφτηκε από τον Ηρακλή, και αργότερα πέθανε από τη ζήλια της – προξενεί ανικανότητα στους άντρες για δώδεκα μέρες
hellasforce.com