ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ… Φαίδρα και Ιππόλυτος

Ο ΘΗΣΕΥΣ, αφού παντρεύτηκε τη Φαίδρα, έστειλε το νόθο γιο του Ιππόλυτο στον Πιτθεά, ο οποίος τον υιοθέτησε σαν διάδοχο για το θρόνο της Τροιζηνας. Έτσι ο Ιππόλυτος δεν είχε λόγους να φιλονικεί με τα νόμιμα αδέλφια του Ακάμαν­τα και Δημοφώντα, γιους της Φαίδρας, για το δικαίωμα βασιλείας στην Αθήνα (1).

β. Ο Ιππόλυτος πού είχε κληρονομήσει την αποκλειστική αφοσίωση στην αγνή Άρτεμη, έκτισε ένα ναό προς τιμήν της θεάς στην Τροιζηνα, όχι μακριά από το θέατρο . Σαν συνέπεια αυτού του γεγονότος η Αφροδίτη αποφάσισε να τον τιμωρήσει γιατί το θεώρησε προσβολή απέναντι της. Έτσι, όταν θα παρευρισκόταν στα Ελευσίνια Μυστήρια, η Φαίδρα θα τον ερωτευόταν παράφορα. Ήλθε ντυμένος μέσα σε λευκά λινά, με στεφάνι στα μαλλιά του και παρόλο πού η εμφάνιση του ήταν σκληρή, της φάνηκε θαυμαστά αυστηρή (2).
γ. Επειδή εκείνο τον καιρό ο Θησεύς έλειπε στη Θεσσαλία με τον Πειριθου, ή μπορεί να βρισκόταν στον ταρταρο, η Φαίδρα ακολούθησε τον Ιππόλυτο στην Τροιζηνα. Εκεί έκτισε το ναό της Κατασκοπίας Αφροδίτης με θεά προς το στάδιο για να μπορεί να παρακολουθεί από εκεί καθημερινά απαρατήρητη τον γυμνό άνδρα στο τρέξιμο, στο άλμα και στην πάλη. Στον περίβολο του ναού υπήρχε και μια γέρικη μυρτιά. Η Φαίδρα, από το πάθος πού δεν μπορούσε να εκδηλώσει, τρυπούσε τα φύλλα της με μια πολύτιμη καρφί­τσα των μαλλιών και γι’ αυτό από τότε ακόμη τα φύλλα της μυρτιάς έχουν πολλές τρύπες. Όταν αργότερα ο Iππόλυ­τος παρευρέθηκε στα Παναθήναια και κάθισε στη θέση του Θησέα, χρησιμοποίησε για τον ίδιο σκοπό το ναό της Αφροδίτης πάνω στην Ακρόπολη (3).
δ. Η Φαίδρα δεν αποκάλυψε σε κανένα την αιμομικτική της επιθυμία αλλά έτρωγε λίγο, κοιμόταν άσχημα και είχε γίνει τόσο αδύνατη πού στο τέλος η γριά τροφός της μάντεψε την αλήθεια και την ικέτευσε να στείλει ένα γράμμα στον Ιππόλυτο. Έτσι και έκανε η Φαίδρα εξομολογούμενη τον έρωτα της και· λέγοντας ότι τώρα μόνον την Άρτεμη λάτρευε, της οποίας τα δύο ξύλινα αγάλματα είχε φέρει από την Κρήτη και είχε επαναφιερώσει στη θεά. Δεν θα ερχόταν για κυνήγι κάποια μέρα;
- Εμείς οι γυναίκες του κρητικού Βασιλικού Οίκου έγραφε, είμαστε αναμφίβολα καταδικασμένες να ατιμαζόμαστε στον έρωτα: μάρτυρας μου η γιαγιά μου Eυρώπη, η μητέρα μου Πασιφάη και τελευταία η αδελφή μου Αριάδνη! Α δύστυχη Αριάδνη, πού σε εγκατέλειψε ο πατέρας σου , ο άπιστος Θησεύς που τότε δολοφόνησε και τη δική σου Βασιλική μητέρα – γιατί οι Ερινύες δεν σε τιμώρησαν αφού έδειξες τόση απαράδεκτη αδιαφορία στη μοίρα της; – και κάποια μέρα θα πρέπει να σκοτώσει και μένα. Δεν θα μπορούσαμε να φύγουμε και να ζήσουμε μαζί, έστω και για λίγο, βρίσκοντας σαν πρόφαση μια κυνηγετική αποστολή;
Στο μεταξύ κανείς δεν θα μπορεί να υποψιαστεί τα αληθινά αισθήματα πού τρέφει ο ένας για τον άλλο. Ήδη μένουμε κάτω από την ίδια στέγη και η τρυφερότητα μας θα θεωρηθεί αθώα, ακόμη και αξιέπαινη (4).
ε. Ο Ιππόλυτος έκαψε αυτό το γράμμα με φρίκη και μπήκε στην κάμαρά της βροντοφωνάζοντας για το αίσχος. Αυτή όμως ξέσχισε τα ρούχα της, ορθανοιξε τις πόρτες της κάμαράς της και άρχισε να φωνάζει. .
- Βοήθεια, βοήθεια! Με βιάζουν. Έπειτα κρεμάστη­κε από το ανώφλι αφού άφησε ένα σημείωμα όπου τον κατηγορούσε για τερατώδη εγκλήματα (5).
ζ. Όταν ο Θησεύς πήρε στα χέρια του το σημείωμα, καταράστηκε τον Ιππόλυτο και έδωσε διαταγές να εκδιωχθεί αμέσως από την Αθήνα και να μη ξαναγυρίσει ποτέ. Αργότερα θυμήθηκε τις τρεις ευχές πού ο πατέρας του ο Ποσειδών είχε υποσχεθεί να εκπληρώσει και προσευχήθηκε με ειλικρίνεια για το θάνατο του Ιππολύτου την ίδια εκείνη μέρα.
- Πατέρα, ικέτευε, στείλε ένα θηρίο μπροστά στο δρόμο του Ιππόλυτου, όπως πηγαίνει αυτός για την Τροι­ζηνα (6).
η. Ο Ιππόλυτος έφυγε ολοταχώς μακριά από την Αθήνα. Καθώς περνούσε το στενό μονοπάτι του Ισθμού , ένα πελώριο κύμα πού σκέπασε ακόμη και τις Μολουρίδες Πέτρες, στριφογύρισε με βοή προς την ακτή και από την κορυφή του ξεπήδησε ένας μεγάλος σκύλος – φώκια (ή άσπρος ταύρος κατά άλλους) πού μούγκριζε κι έβγαζε νερό. Τα τέσσερα άλογα του Ιππόλυτου παρέκκλιναν προς το γκρεμό, αφηνιασμένα από το φόβο, άλλά επειδή ήταν δεινός ηνίοχος κατάφερε να τα επαναφέρει και να μη πέσουν από το χείλος. Το θηρίο έτρεχε πίσω απειλώντας τον ηνίοχο, ο οποίος δεν κατόρθωσε να κρατήσει τα άλογα του στην ευθεία. Όχι μακριά από το ιερό της Σαρωνιας Άρτεμης, έδειχναν μια αγριελιά πού ονόμαζαν ο περιελιγμένος ράχος – ο τροιζηνιακός όρος για την αγριελιά είναι ράχος – και γύρω από ένα κλαδί αυτού του δένδρου είχαν πιαστεί τα ηνία των άλογων του. Το άρμα του εκσφενδονίστηκε στα πλάγια πάνω σε ένα σωρό πέτρες και έγινε κομμάτια . Ο Ιππόλυτος, αφού μπλέχτηκε μέσα στα ηνία, έπεσε πρώτα πάνω σε ένα κορμό δένδρου, έπειτα πάνω στα βράχια και τέλος σύρθηκε από τα άλογα του μέχρι πού πέθανε ενώ το ζώο πού τον καταδίωκε εξαφανίστηκε (7).
θ. Ορισμένοι όμως αναφέρουν ότι η Άρτεμις είπε μετά την αλήθεια στον Θησέα και τον μετέφερε αμέσως στην Τροιζηνα όπου πρόλαβε να συμφιλιωθεί μαζί του πριν πεθάνει και ότι εκδικήθηκε την Αφροδίτη προκαλώντας το θάνατο του Άδωνη. Κατά άλλους, διέταξε τούς Τροιζηνες να απονέμουν θειες τιμές στον Ιππόλυτο και από τότε, όλες οι νύφες της Τροιζηνας να κόβουν μια μπούκλα από τα μαλλιά τους και να την αφιερώνουν σ’ αυτόν. Ήταν ο Διομήδης πού αφιέρωσε τον αρχαίο ναό και παράσταση του Ιππόλυτου στην Τροιζηνα και, αυτός πρώτος προσέφερε σ’ αυτόν την ετήσια θυσία του. Τούς τάφους της Φαίδρας και του Ιππόλυτου, από τούς οποίους ο δεύτερος είναι τούμπα, έδειχναν στον περίβολο αυτού του ναού, κοντά στη μυρτιά με τα τρύπια φύλλα.
ι. Οι ίδιοι οι Τροιζηνες αρνούνται το γεγονός ότι ο Ιππόλυτος σκοτώθηκε συρόμενός από τα άλογα και ακόμη ότι βρίσκεται θαμμένος στο ναό του. Ούτε αποκαλύπτουν το μέρος όπου βρίσκεται ο πραγματικός τάφος. Υποστηρίζουν πώς οι θεοί τον έβαλαν ανάμεσα στα αστέρια, σαν Ηνίοχο (8).
κ. Οι Αθηναίοι έκτισαν ένα τύμβο στη μνήμη του Ιππόλυτου κοντά στο ναό της Θέμιδος, γιατί ο θάνατος του προκλήθηκε από κατάρες. Ορισμένοι λένε ότι ο Θησεύς, πού κατηγορήθηκε για φόνο, αποδείχτηκε ένοχος, εξοστρακίστηκε και εξορίστηκε στη Σκύρο όπου τελείωσε τη ζωή του μέσα στη ντροπή και τη θλίψη. Πιστεύεται όμως γενικά ότι τελικά ξέπεσε επειδή προσπάθησε να απαγάγει την Περσεφόνη (9).
λ. Η ψυχή του Ιππόλυτου κατέβηκε στα Τάρταρα και η Άρτεμις, με μεγάλη αγανάκτηση ικέτευσε τον Ασκληπιό να ξαναζωντανέψει το πτώμα του. Ο Ασκληπιός άνοιξε τις πόρτες του ιατρικού του ντουλαπιού από ελεφαντόδοντο και πήρε ένα βοτάνι με τη βοήθεια του οποίου είχε ξαναζωντανέψει και ο Κρης Γλαύκος. Άγγιξε μ’ αυτό τρεις φορές το στήθος του Ιππόλυτου, επαναλαμβάνοντας κάποια μαγική λέξη και με το τρίτο άγγιγμα ο νεαρός σήκωσε το κεφάλι από το έδαφος. Αλλά ο Άδης και οι Τρεις Μοίρες σκανδαλισμένες από αυτή τη ρήξη των προνομίων, έπεισαν το Δία να σκοτώσει τον Ασκληπιό με ένα κεραυνό.
μ. Οι Λατίνοι αναφέρουν ότι μετά η Άρτεμις τύλιξε τον Ιππόλυτο μέσα σε ένα πυκνό σύννεφο, τον μεταμόρφω­σε σε γερο και άλλαξε τα χαρακτηρίστηκα του. Αφού δίστασε αν θα τον κρύψει στην Κρήτη ή στη Δήλο, τον έφερε στο Ιερό άντρο της στην Αρικία της Ιταλίας. Εκεί, με τη συγκατάθεση της, παντρεύτηκε τη νύμφη Ηγερία και από τότε ζει εκεί δίπλα στη λίμνη, μέσα στα σκοτεινά δάση βελανιδιάς περιτριγυρισμένος από απότομους γκρεμούς. Για να θυμάται το θάνατο του, η Άρτεμις άλλαξε το όνομα του σε Virbiυs πού σημαίνει vir bis δηλαδή «άνδρας δύο φορές» και δεν επιτρέπονταν άλογα στην περιοχή. Το Ιερατικό αξίωμα της Αρικίας Άρτεμης ήταν ανοιχτό μόνο σε σκλά­βους πού είχαν δραπετεύσει. Μέσα στο άντρο της υπήρχε μια γέρικη βελανιδιά, τα κλαδιά της οποίας δεν έπρεπε να σπάσουν και αν κάποιος σκλάβος τολμούσε να το κάνει, τότε ο Ιερέας πού είχε σκοτώσει ο ίδιος τον προκάτοχό του και από τότε ζούσε μέσα σ’ ένα διαρκή φόβο θανάτου, έπρεπε να μονομαχήσει μαζί του με το σπαθί για την Ιερατεία. Οι Αρικιανοί λένε ότι ο Θησεύς παρακάλεσε τον Ιππόλυτο να μείνει μαζί του στην Αθήνα, άλλά ότι αυτός αρνήθηκε.
v. Η επιγραφή πάνω σε μια πλάκα στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου θυμίζει ότι ο Ιππόλυτος για να δείξει την ευγνωμοσύνη του στον Ασκληπιό, επειδή του χάρισε τη ζωή, του αφιέρωσε είκοσι άλογα.
hellasforce.com