Το Ελληνικό Τάγμα της Μπαλακλάβα

Το λμάνι της Μπαλακλάβα
του κου Πάνου. Νικ. Στάµου (Ph.D.-Hist)1
Πρωτότυπος τίτλος άρθρου: Η «Μπαλακλάβα» και το Έλληνικό Τάγµα των Λάμπρου & Λυκούργου Κατσώνη
Μετά την συνθήκη του Kutchuk Kainardji(Κιουτσούκ Καϊναρτζί) αρκετοί Έλληνες μετακινήθηκαν και στην πλειοψηφία τους εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Βόρειας Μαύρης Θάλασσας. Εξ άλλου, καθ’ όλη την Τουρκοκρατίαπαρατηρήθηκε ένα μεταναστευτικό ρεύμα από τηνΕλλάδα προς την Ρωσία. Σε αυτήν κατέφθαναν μοναχοί, στρατιωτικοί και έμποροι, αισθανόμενοιευπρόσδεκτοι σε μια χώρα µε την ίδια θρησκεία2.

Οι περισσότεροι είχαν πολεμήσει, ή µε κάποιο τρόπο συμπράξει µε τις Ρωσικές δυνάμεις κατά την περίοδο του Α’ Ρώσο-Τουρκικού πολέμου (1770-1774) τηνπερίοδο που έμεινε στην ιστορία της Ελλάδας µε την ονομασία «Τα Ορλωφικά»!
Μετά την υπογραφή ειρήνης πολλοί πολεμιστέςπαρακάλεσαν τον Α. Ορλώφ να τους προστατεύσει από την εκδικητική πρόθεση των Τούρκων. Ο Ορλώφ µε επιστολή3 του την 2 Σεπτεμβρίου 1774απευθυνόμενος προς τους Έλληνες μαχητές έγραφε:«… προς όλους τους ανδρείους και πιστούςταγµατάρχας, καπετάνους, αξιωματικούς και ταάλλα µέλη του αλβανικού στρατού (σηµ. Π. Κοντ.-«ούτω καλείται ως εκ της ενδυμασίας ο εξ Ελλήνων στρατός»)…η υµετέρα φιλία της οποίαςτοσαύτα ελάβοµεν τεκμήρια, ουδέποτε θέλειεξαλειφθεί εκ της μνήμης µας. Όθεν θέλωφροντίση θερμότατα περί της ησυχίας καιασφαλείας σας…».
Το μεταναστευτικό ρεύμα κατά την περίοδο εκείνηήταν αρκετά μεγάλο και τους στρατιωτικούς των Ορλωφικών ακολούθησαν ολόκληρες οικογένειες,κυρίως από τα νησιά του αρχιπελάγους, αλλά και έναςσοβαρός αριθμός από τις ηπειρωτικές περιοχές της Ελλάδας.
Η μετανάστευση ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1775 µε ταπλοία Ταχυδρόμος και Αρχιπέλαγος και από τον Μάιο του ίδιου έτους, άλλα έντεκα πλοία μετέφεραν στην Κριμαία πάνω από 2.000 άτομα4. Ταπροβλεπόμενα στην συνθήκη του Kutchukkainardji5 έδιναν σε όσους Έλληνες επιθυμούσαν, την ευκαιρία αποδράσεως από τον Οθωμανικό ζυγό.Ταυτόχρονα η Ρωσία υποσχόταν στους μετανάστες γηκαι προνόμια και σε όσους επιθυμούσαν χορηγούσετην Ρωσική υπηκοότητα6.
Το κράτος των Τατάρων (Κριμαία) διερχόταν τότε ένα στάδιο αδύναμης οικονομίας, µε το κοινωνικό καιπολιτικό σύστημα διεφθαρμένο, λόγω τηςμακρόχρονης πάλης µε τη Ρωσία, υποσκαπτόμενο από ένα ευρύτατο Ρωσικό και όχι µόνο κατασκοπευτικό δίκτυο, κατά τον Д.С. Шнайдер7.

Το φιόρδ της Μπαλακλάβα
«…Την  περίοδο αυτή δεν  υπήρχε  ούτε  ένας κάτοικος στη Μπαλακλάβα…». Ειδικά στηνπεριοχή της Μπαλακλάβας, άρχισαν να εγκαθίστανται οι Έλληνες μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 1783. Ο ουσιαστικός όμως εποικισμόςαπό τους Έλληνες άρχισε το 1784, ως μέρος ενός εθελοντικού Τάγματος, που το αποκαλούσαν«Ελληνικό στράτευμα του Ορλωφ»8, αποτελούμενοαπό άνδρες του Αρχιπελάγους, που στηνπραγματικότητα ήσαν πολλά Τάγματα Ελλήνων καιάλλων μαχητών.
Η Μπαλακλάβα τότε έμοιαζε πόλη «εξ ολοκλήρου Ελληνική9».Τα Ελληνικά Τάγματα είχαν αρχικάεγκατασταθεί στο Κέρτς και στο Γενί-Καλέ. Μετά τηνπροσάρτηση της Κριμαίας και µε εντολή του Πατιόµκιν(Потемкин, προφέρεται Πατιόµκιν – Potemkin),μεταφέρθηκαν αργότερα στην περιοχή της Γιάλτας. Κατά την περίοδο αυτή η αυτοκράτειρα ΑικατερίνηΙΙ χρησιμοποίησε τα εθελοντικά Ελληνικά τμήματα ωςφύλακες των Νοτίων συνόρων της αυτοκρατορίας (από Σεβαστούπολη μέχρι Θεοδοσία) της πρόσφατααποκτηθείσας γης, των προσαρτημένων εδαφών και«αφιέρωσε προς τούτοις 72.000 ρουβλίων10».Έτσι δημιουργήθηκαν οι αποικίες της μεσημβρινήςΡωσίας όταν έληγε η δεκαετία του 70 του 18ου αιώνα,που οι Ρώσοι αποκαλούσαν στην αρχή «αλβανικές, προδήλως εκ της αλβανικής στολής ήν έφερον οι ομογενείς ούτοι…»11.
Όμως, ασφαλώς και υπήρχαν πραγματικοί Αλβανοίμεταξύ των αποίκων, που είχαν πολεμήσει στα Ορλωφικά δίπλα στους Ρώσους12. Όπως γράφει οκαθηγητής Άρς «…Αλβανοί και Έλληνες μεταφέρονται στη Μπαλακλάβα και σε επτά χωριά μεταξύ Μπαλακλάβας και Γιάλτας. Οι μετανάστες συγκρότησαν το ‘Ελληνικό ΠεζικόΤάγμα της Μπαλακλάβα…». Μεταξύ τους ήσαν Χειµαρριώτες και από άλλα μέρη, οπότε  μπορεί να  θεωρήσει κανείς ότι από τους Αλβανούς αυτούς πολλοί ήσαν Έλληνες στο γένος.

Λάμπρος Κατσώνης
Την ίδια περίοδο οργανώθηκε µε την ενεργό βοήθεια της ηγετικής μορφής του Λάµπρου Κατσώνη τοΕλληνικό Τάγμα της Μπαλακλάβας13, που εγκαταστάθηκε στην ομώνυμη πόλη και στα περίχωραКалыковка (Καλίκαφκα) Комары (Καµάρι) και Алсу(Αλσού)14. Διατέθηκαν 9 χιλιάδεςντεσιατίνες15 (περίπου 91.000 στρέμματα) και έτσι η Μπαλακλάβα µε τα γύρω χωριά μετατράπηκε σε έναμεγάλο στρατόπεδο.
Ο Λάμπρος Κατσώνης έχοντας διακριθεί ως γενναίοςκαι επιτυχημένος στρατιωτικός, όταν διορίσθηκε στο Τάγµα (1784)16 ήταν εξ’ αρχής από τους βασικούςπαράγοντες οργανώσεως και αποτελεσματικής δράσεως του Ελληνικού Πεζικού Τάγματος της Μπαλακλάβα.
Για τον βαθμό της συμμετοχής του Λάμπρου Κατσώνη στην αρχική οργάνωση και λειτουργία του Ελληνικού Τάγματος της Μπαλακλάβα έχει δώσει αρκετέςπληροφορίες ο Ρώσος ιστορικός καθηγητής Γ. Πριάχιν. Ο Πριάχιν υποστηρίζει την δραστήρια συμμετοχή του Κατσώνη στο Ελληνικό Τάγμα, αφού πρώτα εγκαταστάθηκε µε τους «Έλληνες συμμαχητές του, που αποτελούσαν το λεγόμενο Αλβανικόεκστρατευτικό σώμα…»17, παρά το γεγονός ότιήταν ένας νέος Αξιωματικός του Ρωσικού Στρατού. Είχε μόλις προαχθεί για «την εξαιρετική γενναιότητα»που είχε επιδείξει, μαζί µε τους συμμαχητές του, κατά την αντιμετώπιση της εξεγέρσεως των Τατάρων(1777-1778).
Η ιδέα της συγκροτήσεως του Ελληνικού Τάγματος της Μπαλακλάβα ήταν να αποτελέσει ένα αντίβαρο στηναντίσταση των Τατάρων, «…και να θριαμβεύσει ο Χριστιανισμός απέναντι στον Μωαμεθανισμό,τάση που ξεχείλισε’ από την φοβερή καιφρικαλέα συμπεριφορά των νέων Ελλήνωναποίκων προς τους Τατάρους……..Ακόμα καισήμερα σώζονται παλιά τραγούδια των Τατάρων, που απεικονίζουν τη δύσκολη αυτή περίοδο καιτην πικρή ζωή τους…» και όλα αυτά προκάλεσαν τηνμαζική μεταφορά τους στην Τουρκία18.
Στις 3 Αυγούστου 1779 η Αικατερίνη ενέκρινε το σχέδιο του Αρχιστρατήγου Πρίγκιπα Πατιόµκιν του Ταυρικού19 για τη δημιουργία ενός ΕλληνικούΣυντάγματος Πεζικού από 1762 άνδρες, για ναανταμειφθούν οι Έλληνες που συμμετείχαν στολεγόμενο «Αλβανικό στράτευμα» της Κριμαίας και για «…εκείνους του Έλληνες που στο Αρχιπέλαγος πολέμησαν για τη Ρωσία, να τους παρέχει έτσι καταφύγιο…και μέσω αυτών νααυξήσει τον αριθμό των ωφέλιμων εποίκων…»20.
Το Σύνταγµα συστήθηκε στο φρούριο του Ταγκαρόγκκαι «εξ αιτίας κάποιων συγκυριών …αντί για 12 λόχουςσχηματίσθηκαν 8 µε ονόματα όπως Αθηναϊκός,Σπαρτιατικός, Κορινθιακός, Μακεδονικός κ.ο.κ…τοΣύνταγμα μεταφέρθηκε αρχικά στο Κέρτς και στη συνέχεια   στην  Μπαλακλάβα  και  τα  περίχωρά της…Ο  Λάμπρος Κατσώνης είχε ενεργή συμμετοχή σε όλες τις λήψεις των αποφάσεων για τηναναδιοργάνωση του στρατεύματος και τη δημιουργίατου Ελληνικού Πεζικού Συντάγματος στηνΚριμαία…» γράφει ο Γιούρι Πριάχιν21. Τελικά λόγω τηςμειωμένης επανδρώσεως ο στρατιωτικός αυτός σχηματισμός ήταν Τάγμα.

Οι Λαιστρυγόνες βομβαρδίζουν το πλοίο του Οδυσσέα_τοιχογραφία 1ου αιώνα π.Χ_πηγή wikipedia commons
Σε λογοτεχνικό ύφος έχει γραφεί  στην Ρωσική ιστοριογραφία, από τον Β. Πίκουλ22 εννοώντας τον Κατσώνη στο περίφημο έργο του «Ο πρώτοςΛαιστρυγόνας της Μπαλακλάβα», ότι όταν οΛάμπρος Κατσώνης έφθασε µε τους συντρόφους του στη Μπαλακλάβα, συνεπαρµένος από την ομορφιά του τοπίου, αλλά και από την ερημιά, αφού όπως προ ειπώθηκε δεν κατοικούσε ακόμα εκεί άνθρωπος,αναφώνησε:
«…Έλληνες!, Μήπως, όταν ο Όμηρος στη δέκατηραψωδία της «Οδύσσειας» μιλούσε για τους πελεκάνους Λαιστρυγόνες, που κατοικούσαν σεένα έρημο λιμάνι, εννοούσε αυτό το λιμάνι; Μπήκαμε λοιπόν στο δοξασμένο λιμάνι! Αποτελείται µόνο από βράχους, κι από τις δυο μεριές, πού κλείνουν την είσοδο και έξοδο…»!
Έκτοτε, χάρη στο Λάμπρο Κατσώνη, υπάρχουν και στη σημερινή Μπαλακλάβα ονόματα ξενοδοχείων και εστιατορίων µε το όνομα «Λαιστρυγόνες»!
Σύμφωνα µε τη Ρωσική Στρατιωτική Εγκυκλοπαίδεια23 ο Λάμπρος Κατσώνης υπήρξεΔιοικητής του Ελληνικού Τάγματος της Μπαλακλάβα,και το γεγονός αυτό μεταφέρει ο καθηγητής Γκριγκόρι Άρς στο βιβλίο του για τη Φιλική Εταιρεία24, αλλά ηπληροφορία δεν επαληθεύεται µμέχρι στιγμής από ταΡωσικά Κρατικά Ιστορικά ή άλλα Αρχεία και τέτοιογεγονός δεν αναφέρεται στον Ατομικό του φάκελο

Αξιωματικός του Τάγματος 1778- 1796
Για το Ελληνικό Τάγμα υπάρχει σχετική αναφορά και στις αναμνήσεις Sumarokov25, όπου δίνονταιπληροφορίες για το Τάγμα και τις οικογένειές τους.Αναφέρεται ότι το αποτελούσαν 995 άνδρες και 698γυναίκες. Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλοί από αυτούς συχνά αποκαλούνταν «Αρναούτηδες» (arnautami)επομένως πρέπει μερικοί να προέρχονταν από τηνΉπειρο και τις γύρω περιοχές. Υπήρχε τότε μεγάλη σύγχυση για το ποιος ήταν Αλβανός, Έλληνας, Τούρκος αφού η βασική υπηκοότητα ήταν Οθωμανική! Εξ’ ου και Αλβανικό στράτευμα, το οποίο όμως μετονομάσθηκε στο ορθό Ελληνικό26.
Τα βασικά επαγγέλματα των νέων κατοίκων της Μπαλακλάβα ήσαν σχετικά µε την αλιεία, τηναμπελουργία, την παραγωγή κρασιού και γενικά το εμπόριο. «Οι Κουρσάροι έγιναν ψαράδες -Λαιστρυγόνες, αγρότες, χαϊδεύοντας τα σταφύλια στις πλαγιές των βουνών…Οι Έλληνες άρπαζαναπό τα χωριά παιχνιδιάρες Τατάρες µε βαµµένα νύχια στα πόδια και στα χέρια και φέρνανε στην Μπαλακλάβα τις κοπέλες σιωπηρές (χωρίς διαμαρτυρίες). Ο Σουβόροβ, που διοικούσε στηνπεριοχή αυτή της Κριμαίας, ήθελε να διαιωνίσει το γένος των Ελλήνων…να µην εκλείψει…υπάρχεικαι ένα σχετικό έγγραφο του 1778…»27
Στην Κριµαία ο Πατιόµκιν ιδρύει πόλεις στις ερημιέςχαράσσει δρόμους, ανοίγει λιμάνια, εγκαινιάζει ναυπηγεία, προσελκύει αποίκους και χρηματοδοτεί την εγκατάστασή τους 28. Στα 1787 ολοκληρώθηκε τοπερίφημο ταξίδι της Αικατερίνης στις νέες κτήσεις της Κριμαίας. Για το ταξίδι αυτό ο Πατιόµκιν θέλοντας να εντυπωσιάσει την πρώην ερωμένη του «…κατέστρεψεδεκάδες χωριά, και µε την εργασία χιλιάδωναγροτών έχτισε κρεμαστές γέφυρες, αψίδες,δρόμους και πολυτελή παλάτια για τη βραχύβιαανάπαυση και τα όργια των υψηλώνταξιδιωτών…και στους ανθρώπους που έρχοντανσε επαφή µε τους ταξιδιώτες αυτούς επέβαλαν‘έτσι ώστε στα πρόσωπά τους να αντανακλάται ηαπέραντη ευδαιμονία και η ευτυχισμένη τρυφερήσυγκίνηση, µε την πιστή και σεβασμόευθυμία’…»29.
Παρόλα ταύτα, ο Πατιόµκιν μπορεί να θεωρηθεί φίλος των Ελλήνων στην περιοχή, ή έστω τα σχέδιά του συνέπιπταν µε τα συμφέροντά του Έθνους. Σε εκείνοναποδίδεται το «Ελληνικό Σχέδιο30» όπουεπικοινωνούσε µε τους Έλληνες λόγιους, που του έγραφαν ωδές. Με δαπάνη, π.χ. του Πατιόµκιν «τουτης Ελληνίδος µούσης εραστού διαπύρου καιετοίμου ταύτης προστάτου…» εκδόθηκαν στην Πετρούπολη το 1786 τα 4 βιβλία των «Γεωργικών» του Βιργιλίου, τα οποία ο Ευγένιος Βούλγαρηςμετέφρασε στα Ελληνικά και δίδασκε στα Ελληνόπουλα των Ελληνικών αποικιών31.
«…Η οδοιπορία της ήτο θριαμβευτική, ο δεευνοούμενος παρέστησε μεγαλοποιημένα τ’αποτελέσματα της διοικήσεως του, …την έκαμε ναδιέλθη υπό αψίδος φερούσης την επιγραφήν Η οδόςπρος το Βυζάντιον’…»32.
Μετά από µια σειρά επεισοδίων και παραστάσεων για τα οποία είχε φροντίσει ο Πατιόµκιν, η Αικατερίνη έφτασε τελικά στην Μπαλακλάβα. Τότε, κοντά στοχωριό Καλίκαφκα την συνάντησε το Τάγμα των Αμαζόνων, που οργανώθηκε από τις Ελληνίδες νοικοκυρές και θυγατέρες, «υπό την αρχηγία τηςσυζύγου του Έλληνος αντισυνταγµατάρχουΣαραντηνού …»33, της όμορφης Ελένης Σαρανδάκηκατά Пикуль Валентин Саввич (1928 – 1990)34 . Οι Ελληνίδες της Μπαλακλάβα εμφανίσθηκαν ντυμένες«στα αλβανικά35, µε κοστούμια τυλιγμένα µε χρυσέςδαντέλλες και µε τουρμπάνια διακοσμημένα µε χρυσέςανταύγειες και φτερά στρουθοκαμήλων, µε πρόσωπα που έλαμπαν από απερίγραπτη χαρά και ευδαιμονία…».Εντυπωσίασαν την Αικατερίνη «…όλες µε τα όπλα τους, καβάλα στα εντούτοις ήρεμα άλογά τους…»36 .

Ο Λόχος των Αμαζόνων συναντά την Μεγάλη Αικατερίνη στην Μπαλακλάβα το 1787 (Παλαιά λιθογραφία 37)
Αλλά ήταν φανερό ότι πίσω από τη «βιτρίνα» το όνειροήταν µάλλον διαφορετικό. Έτσι, ο Д.С. Шнайдерσυνεχίζοντας την δική του οπτική-περιγραφή γράφει:«Όμως, αυτό το θαυμάσιο πλήθος τωνδιακεκριμένων ευγενών, µε επικεφαλής τηναυταρχική Τσαρίνα, απορροφημένο από τις παραστάσεις και τα υπέροχα κατασκευάσματα,δεν μπορούσε να διακρίνει πως υπό την επίδρασητων εισηγμένων στην Κριμαία από την ίδια τηναυτοκράτειρα κοινωνικών σχέσεων και εθνικής πολιτικής, φυσούσε ένας νέος άνεμος ο οποίος παρέσυρε σιγά - σιγά στην οικονομική καταστροφή τους θλιβερούς Τατάρους και τα Ελληνικά χωριά…».
Στο Ελληνικό Πεζικό Τάγμα της Μπαλακλάβα διέπρεψε όμως ως Διοικητής και ο Λυκούργος Κατσώνης, γιός του Λάμπρου Κατσώνη, ο οποίος γεννήθηκε στηνΙθάκη στις 4 Οκτωβρίου 179038 και κατά τους ισχυρισμούς ορισμένων39, τον βάφτισε στη Μάνη, ο σύντροφος του πατέρα του Ανδρούτσος Λιβανίτος,πατέρας του ήρωα της Ελληνικής ΕπανάστασηςΟδυσσέα Ανδρούτσου και ο οποίος του έδωσε το όνομα του διάσημου νομοθέτη της αρχαίας ΣπάρτηςΛυκούργου40!
Το 1823 ο Λυκούργος διορίζεται µε το βαθμό του ταγματάρχη στο Τάγμα της Μπαλακλάβα41 καιαργότερα µε τσαρική διαταγή του Νικολάου του Ιδιορίζεται διοικητής του Ελληνικού Πεζικού Τάγματος της Μπαλακλάβα. Σε αυτό διαπρέπει, παίρνοντας μέρος σε πολλές μάχες και προάγεται, παρασηµοφορούµενος, μέχρι το βαθμό του Συνταγματάρχη. Είναιχαρακτηριστικό ότι κατά την επίσκεψη του Νικολάου Ι στην Κριμαία το 1837 ο Αυτοκράτορας παρατήρησε«…την άψογη τάξη, διάταξη και γνώση της υπηρεσίας» στο Ελληνικό Τάγμα και χορήγησε στονδιοικητή του, τότε Αντισυνταγματάρχη, ΛυκούργοΛάµπροβιτς Κατσώνη επίδομα σύμφωνα µε το βαθμό του. Την Διοίκηση του Ελληνικού Πεζικού Τάγματος της Μπαλακλάβα υπηρέτησε ο Λυκούργος Λ. Κατσώνηςµε εξαιρετική επιτυχία για περισσότερα από 14 χρόνια,μέχρι τον Αύγουστο του 1847, οπότε μετατέθηκε στο Κέρτς ως Επιθεωρητής της Κεντρικής Καραντίνας. Εκεί έλαβε το σημαντικό Παράσημο του Ιππότη του στρατιωτικού Τάγματος του Αγίου Γεωργίου ∆’ Τάξεως42, που κατείχε και ο πατέρας του.
Ακόμη μια περιγραφή αφιερωμένη στους Έλληνες της Μπαλακλάβα και την δύναμη του Ελληνικού Τάγματοςµας προσφέρει ο ιστορικός και εθνογράφος Ν. Ν.Murzakevich43. «..Η Μπαλακλάβα βρίσκεται στους πρόποδες υψωμάτων που την περιβάλλουν…και η όμορφη αυτή πόλη κατοικείται από Έλληνεςαποίκους, στρατιώτες από το Μοριά, απογόνουςαυτών που ενώθηκαν µε το Ρωσικό στρατό το 1770, κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ρωσίας µε τους Τούρκους…και στο τέλος έμειναν για πάντα στη Ρωσία…αφού έλαβαν από τηναυτοκράτειρα γη και προνόμια…».

Χαρακτηριστικές στολές Αξιωματικού, Υπαξιωματικού και στρατιώτη του Ελληνικού Τάγματος της Μπαλακλάβα.
Εξ άλλου, ο γνωστός Ρώσος λογοτέχνης Αλέξανδρος Κουπρίν – Александр Куприн44, ίσως ως μια τελευταία αναφορά στους Έλληνες κατοίκους της Μπαλακλάβα στη Ρωσική λογοτεχνία, παρουσιάζει τουςλαμπρούς στρατιώτες της Μπαλακλάβα ότι «έχουνένδοξο παρελθόν», µε αποτέλεσμα να δημιουργείται το ερώτημα αν «…είναι σωστό να θεωρούμε τους Έλληνες της Μπαλακλάβα ως απογόνους τωναρχαίων Ελλήνων της Κριμαίας, της Μαύρης Θάλασσας ;…».
Ανεξάρτητα από την απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα, γεγονός παραμένει ότι οι Έλληνες κατοικούσαν στην Κριμαία από την αρχαιότητα, προσφέροντας και δημιουργώντας στην περιοχή παρακαταθήκες τουπολιτισμού τους. Ο Λάμπρος Κατσώνης και οι συμπολεμιστές του στη Μπαλακλάβα, μαζί µε όλους τους Έλληνες της Μαύρης Θάλασσας, δόξασαν τουςπρογόνους των µε τις υπηρεσίες και τα κατορθώματά τους, δράττοντας την ευκαιρία να ανταποδώσουν στους γηγενείς μέρος των υποχρεώσεων για τηφιλόξενη συμπεριφορά τους…………..χωρίς όμως ναξεχάσουν την Ελλάδα!
Παραπομπές
1 Γεν. Γραμματέας Κέντρου Ελληνο-Ρωσικών Ιστορικών Ερευνών (ΚΕΡΙΕ). Ανακοίνωση στο συνέδριο «Μπαλακλάβα», Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού Μόσχας, Νοέμβριος 2012.
2 Γκριγκόρι Άρς Το Εταιρικό Ζήτημα στη Ρωσία, η Φιλική Εταιρεία, έκδοση Μόσχας 1970, υπό έκδοση στα Ελληνικά από το Κέντρο Ελληνο-Ρωσικών Ιστορικών Ερευνών (ΚΕΡΙΕ), σελ. 129.
3 Π. Κοντογιάννη Οι Έλληνες κατά τον πρώτον επί Αικατερίνης Β’ Ρωσο – Τουρκικόν πόλεµον (1768-1774), Εν Αθήναις 1903, σελ. 397-398.
4 Γιούρι Πριάχιν Οικισμοί των Ελλήνων του Αρχιπελάγους στο Κέρτς και Γενίκαλε(τέλη 18ου-µέσα 19ου αιώνα), Επετηρίς Ιδρύματος Ανδρέας Μπιλέφσκυ,Κίεβο 1997, σελ. 128.
5 Α. Ε. Βακαλόπουλος Ιστορία του Νέου Ελληνισμού,ΗΡΟ∆ΟΤΟΣ, Τοµ. ∆’, σελ. 421 «….Έφερε την ποθητή ειρήνη στους αντιπάλους…έδινε στους Ρώσους το δικαίωμα να αναλάβουν την προστασία της χριστιανικής θρησκείας και των εκκλησιών σε όλη την Οθωµανική αυτοκρατορία, πράγμα που σήμαινε να επεμβαίνουν στα εσωτερικά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας…οι Ρώσοι πέτυχαν να αμνηστευθούν όσοι πήραν μέρος στον πόλεμο (ΠΣ – Ορλωφικά) , να καταλάβουν χωριά, τόπους, οχυρά, να πλέουν µε τη σημαία τους ελεύθερα σε όλες τις Τουρκικές θάλασσες, ν’ αποκτήσουν εμπορικά προνόμια, να γίνουν ανεξάρτητοι οι Τάταροι της Κριμαίας,…να εγκαταστήσουν προξένους στην Οθωμανική επικράτεια…».
6 Ίδιο, ό.π. σελ. 423.
7 Д.С. Шнайдер (D.C. Shneider), «Балаклава»,Производительные силы курорт, историяКрымгосиздат, 1930 г.
8 Α. Βακαλόπουλος, ίδιο όπως 6.
9 Π. Κοντογιάννης ό.π. σελ. 400.
10 Ίδιο µε πάνω. Βλ. επίσης Γ. Πριάχιν όπως πάνωσηµ. 5, σύµφωνα µε τον οποίο η αποστολή της διαφύλαξης των νότιων συνόρων διήρκησε από 1784µέχρι το 1859.
11 Κ. Παλαιολόγου Ο εν τη νοτίω Ρωσία ελληνισµός,Παρνασσός, τοµ. 5, σελ.536 και επίσης Π. Κοντογιάννη, ό.π., σελ. 401.
12 Γκρ. Άρς Η Αλβανία και η Ήπειρος στα τέλη του18ου αιώνα, Ελληνική έκδοση Gutenberg 1994, επιμέλεια Β. Παναγιωτόπουλου, σελ. 75-76.ΕπίσηςN.S. Derzhavin Albantsi-arnaouti na pri azov’sUkrainskoi, Sofietskaja Ethnografija, 1948, Νο2, σελ.156.
13 Οι περισσότεροι Έλληνες ιστοριογράφοι τοαναφέρουν ως Τάγµα των Ελαφρών Κυνηγών της Μπαλακλάβα, στηριζόμενοι στο έγγραφο υπ’ αριθµ.1561 της Εθνικής Βιβλιοθήκης Χειρόγραφη Βιογραφίατου Λ. Κατσώνη. Η ονομασία αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα από τα ΡΚΙΑ. Βλ. επίσης Γκρ. Άρς, Φιλική Εταιρεία, Ελληνική έκδοση, σελ.132, ο οποίος στη σηµ. 7 του βιβλίου του δίνει και σοβαρήαρχειακή τεκμηρίωση. Πάντως δεν έχει τεκμηριωθείαρχειακά ότι ο Κατσώνης ηγήθηκε του Τάγματος. Πήρε δραστήρια µέρος στην οργάνωσή του είναι βέβαιο, εξού ίσως και η πληροφορία ότι υπήρξε διοικητής του, που όμως δεν επιβεβαιώνεται.
14 Ίδιο ό.π. 8.
15 1 ντεσιατίνα= 1,0925 εκτάρια= 10,925 στρέμματα=10,925 τετραγωνικά µέτρα.
16 Π. Στάµου Ο Ατοµικός Φάκελος του ΛάµπρουΚατσώνη, ελληνική έκδοση Πριάχιν, σελ. 235.
17 Γ. Πριάχιν Ο Συνταγµατάρχης Λάµπρος Κατσώνης στην πολεµική χρονογραφία του Ρωσικού Στόλου,Επετηρίς Ιδρύµατος Ανδρέας Μπιλέφσκυ, Κίεβο2000,σελ. 181-182. Επίσης στο βιβλίο του Ο ΛΑΜΠΡΟΣΚΑΤΣΩΝΗΣ στην ιστορία της Ελλάδας και Ρωσίας,Επιµέλεια-Συµπλήρωµα Π. Στάµου,Ελληνική έκδοση2005, σελ. 34, όπου αναφέρει ότι ο Λ. Κατσώνης ήταντότε Λοχίας.
18 Ίδιο ό.π. 8.
19 ∆ηλαδή του Κράτους της Ταυρίδας (της Κριµαίας), ευνοούµενος της Αικατερίνης Β’ και διορισµένος απότην ίδια κυβερνήτης της µεσηµβρινής Ρωσίας «µετ’απολύτου πληρεξουσιότητος αντιβασιλείας και µεεξουσίαν αληθούς ηγεµόνος επεχείρησεν τονεπικοισµόν των απέραντων και γονίµων επαρχιών…τον καθαρισµόν και την καλλιέργειαν των στεππών,µεταβληθεισών κατόπιν εις εξαίσιους σιτοφόρουςαγρούς…μετετόπισεν λίαν επαισθητώς προς νότον το κέντρον της βαρύτητος του Ρωσικού κράτους…»γράφει ο Edouard Driaut στο Ιστορία του Ανατολικού Ζητήµατος, Ελεύθερη Σκέψις 2005, ψηφιακήανατύπωση εκδόσεως 1900, σελ.88,89.
20 Ρωσικά Κρατικά Ιστορικά Αρχεία (ΡΚΙΑ) τοµ. 383, καταγραφή 29, Φ. 176, σελ. 84. Επίσης Πριάχιν Ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣ…, Ελληνική έκδοση 2005, σελ.35.
21 Πριάχιν στο ίδιο βιβλίο, ελληνική έκδοση,σελ. 36.
22 Валентин ПИКУЛЬ στο ПЕРВЫЙ ЛИСТРИГОНБАЛАКЛАВЫ
23 Τοµ Ι, Αγία Πετρούπολη 1911, σελ. 241.
24 Το Εταιρικό Ζήτημα στη Ρωσία, η Φιλική Εταιρεία,στα Ελληνικά, σελ. 93. Επίσης ο Λ. Κατσώνης ως διοικητής του τάγματος της Μπαλακλάβα έχειαναφερθεί και από τον Валентин ПИКУЛЬ στο ПЕРВЫЙЛИСТРИГОН БАЛАКЛАВЫ, µάλλον εσφαλμένα.
25 Τοµ. Ι, σελ. 196.
26 Βλ. Π. Στάµου Ο Ατοµικός Στρατιωτικός Φάκελοςτου Λάµπρου Κατσώνη στο βιβλίο Πριάχιν, ό.π. , σελ.235.
27 Βλ. πιο πάνω σηµ. 20 µυθιστόρηµαВалентин ПИКУЛЬ.
28 H.Troyat, de l’ Academy Francaise, Catherine Lagrande, ελληνική έκδοση, Ωκεανίδα 1999, σελ. 400.
29 Д.С. Шнайдер στο ίδιο ό.π. 8.
30 Κατά το οποίο θα ανασυσταθεί η ‘Βυζαντινή’αυτοκρατορία και αυτοκράτορας θα στεφθεί ο εγγονόςτης Αικατερίνης Β’, γιος του Παύλου Πέτροβιτς,Κωνσταντίνος. Για το σχέδιο αυτό υπάρχει µεγάληβιβλιογραφία που δεν θεωρείται σκόπιµο να αναφερθεί εδώ.
31 Π. Κοντογιάννης ό.π., σελ. 403.
32 Edouard Driaut ίδιο ό.π. 20, σελ. 89.
33 Κ. Παλαιολόγος, Ο εν τη νοτίω Ρωσία ελληνισµός,σελ.540 και Π. Κοντογιάννης ό.π., σελ. 405.
34 Μυθιστόρηµα Валентин ПИКУЛЬ Λαιστριγόνες.
35 Πέρα από τις αναφερθείσες εξηγήσεις για τηνσύγχυση κατά την περίοδο αυτή για το τι είναιΑλβανικό, Τουρκικό και τι Ελληνικό, είναιχαρακτηριστική η φορεσιά στο σχετικό πορτρέτο του Λόρδου Βύρωνα, που αποκαλείται Αλβανική, λόγω πολύχρωµης και σχετικά έντονης διακόσµησης, ενώ είναι προφανές ότι είναι Ελληνική.
36 Д.С. Шнайдер, ίδιο ό.π. 8.
37 Esipov Γ. ίδιο, σελ. 74.
38 Γ. Πριάχιν Λυκούργος Κατσώνης στην υπηρεσία τηςΡωσίας, όπως πάνω σηµ. 5, σελ. 186.
39 Η βάπτιση όµως του Λυκούργου από τον Ανδρούτσο δεν έχει τεκµηριωθεί µέχρι σήµερα.
40 Γ. Πανάς Ο Λυκούργος Κατζόνης, Υιός ΛάµπρουΚατζόνη, Φιλολογικόν του Σωκράτους, Παράρτηµα 20Ιουλίου 1839, αρ. 1. Βλ. και Τ. Λάππα ΛΑΜΠΡΟΣΚΑΤΣΩΝΗΣ Παραδόσεις-Απόγονοι-Βιογραφία, Αθήνα1978.
41 Γ. Πριάχιν ίδιο άρθρο όπως πάνω σηµ. 37. ΕπίσηςΒιβλίο του, Ελληνική έκδοση, σελ. 157-158.
42 Γ. Πριάχιν, ανακοίνωση συνεδρίου Λιβαδειάς καιβιβλίο του, ελληνική έκδοση, σελ.158.
43 Balaklava, ιστορικού και εθνογράφου Murzakevich1836 , (σελ. 654-655).
44 Στο μυθιστόρημά του Листригоны (1907-1911). Περισσότερα στην ιστοσελίδα της Κρατικής Διοίκησης περιοχής Balaklavskaya, 99042 γ. Σεβαστούπολη ul.Novikov 14.
chilonas.wordpress.com