Του Γιώργου Κωστούλα - Παρά την αισιοδοξία που προκάλεσε αρχικά η ανακοίνωση για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream, τον περασμένο Δεκέμβριο, Μόσχα και Άγκυρα δεν έχουν ακόμα καταλήξει σε οριστική συμφωνία.Σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών έχουν καθυστερήσει τις συνομιλίες του τουρκικού υπουργείου Ενέργειας και της Gazprom, με αποτέλεσμα να εγείρονται ισχυρές αμφιβολίες για το αν τελικώς υλοποιηθεί αυτό το φιλόδοξο και ταυτόχρονα αμφιλεγόμενο έργο.
Mέρος του προβλήματος είναι αυτό καθ΄αυτό το σχέδιο. Όταν ολοκληρωθεί, το δίκτυο θα αποτελείται από τέσσερις αγωγούς, καθένας εκ των οποίων θα μεταφέρει ετησίως 15,75 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου. Η Τουρκία, όμως, μπορεί να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες της με τον ένα μόνο αγωγό. Από τους υπόλοιπους τρεις θα μεταφέρονται 47,27 bcm προς τις ευρωπαϊκές αγορές μέσω της Ελλάδας.
Ένα πεδίο διαφωνίας μεταξύ της Άγκυρας και της Μόσχας είναι η τιμή. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει ήδη υποσχεθεί τη μείωση της τιμής κατά 10,25%. Οι Τούρκοι, όμως, θέλουν την έγγραφη (επίσημη) δέσμευση της Ρωσίας για την έκπτωση. Σημειώνεται πως αν η τουρκική κυβέρνηση προσφύγει στα διεθνή δικαστήρια για την επίλυση της διαφοράς είναι πολύ πιθανό να δικαιωθεί, λόγω της μεγάλης πτώσης που έχουν σημειώσει οι τιμές από το 2008.
Το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας, ουσιαστικά, ενδιαφέρεται μόνο για τον έναν αγωγό. Ωστόσο, η Μόσχα ζητά από την τουρκική πλευρά να υπογράψει συμφωνία και για τους τέσσερις αγωγούς, προκειμένου να βρεθεί σε ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση έναντι των Ευρωπαίων πελατών της. Η Άγκυρα τηρεί προσεκτική στάση, αφού το 45% της ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα παράγεται από φυσικό αέριο, το 60% του οποίου εισάγεται από τη Ρωσία.
Το κόστος κατασκευής του δικτύου των αγωγών ανέρχεται στα 11,4 δισ. ευρώ. Όπως δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα, ο πρώτος αναπληρωτής επικεφαλής του τμήματος διαχείρισης της Gazprom, Αλεξέι Σερεμπριάκοφ, το κόστος κατασκευής για τον πρώτο από τους τέσσερις βραχίονες αναμένεται να φτάσει τα 4,3 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με όσα είχε δηλώσει πηγή από το ρωσικό υπουργείο Ενέργειας, τον Ιούλιο η Ρωσία έστειλε σχέδιο διακυβερνητικής συμφωνίας στην Άγκυρα για την πρώτη γραμμή του αγωγού.
Γεωπολιτικές και εμπορικές προκλήσεις
Το σχέδιο για τον Turkish Stream αντιμετωπίζει εμπορικές και γεωπολιτικές προκλήσεις.
Κατ΄αρχάς, η Ρωσία έχει έναν ισχυρό ανταγωνιστή: το Κατάρ. Το εμιράτο, με τα τρίτα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο, έχει κατασκευάσει αρκετές μονάδες για να τροφοδοτεί τις διεθνείς αγορές με LNG. Αποτέλεσμα είναι οι τιμές να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, μολονότι αυξάνεται η ζήτηση. Σε μία περίοδο όπου τα ρωσικά αποθέματα μειώνονται, τίθεται εν αμφιβόλω η δυνατότητα της Μόσχας να χρηματοδοτήσει σχέδια όπως αυτό του Turkish Stream.
Οι γεωπολιτικοί παράγοντες, όμως, έχουν μεγαλύτερη σημασία. Η Ρωσία εξάγει φυσικό αέριο στην Ευρώπη κυρίως μέσω της Ουκρανίας και έχει ήδη δηλώσει ότι δεν πρόκειται να ανανεώσει το συμβόλαιο με το Κίεβο που λήγει το 2019.
Ο Nord Stream είναι ένας αγωγός μέσω του οποίου μπορεί να πάρει σάρκα και οστά ο νέος σχεδιασμός της Μόσχας. Με ετήσια μεταφορική ικανότητα 55 bcm, το ρωσικό αέριο πηγαίνει κατευθείαν στη Γερμανία μέσω του αγωγού κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα. Η Γερμανία ελπίζει να γίνει ο κύριος διακομετακομιστικός κόμβος για το ρωσικό αέριο και εφόσον προχωρήσει το σχέδιο για την κατασκευή του Nord Stream 2, τότε ο Turkish Stream είναι κυριολεκτικά στον αέρα.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που επικαλούνται ορισμένα διεθνή ΜΜΕ, το Βερολίνο προσπαθεί να πείσει τις ΗΠΑ ώστε να πιέσουν Ελλάδα και Τουρκία για να εγκαταλείψουν το σχέδιο του Turkish Stream. Επιπλέον, το τοπίο περιπλέκεται από τους γεωπολιτικούς ελιγμούς της Μόσχας, η οποία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ακόμα και μίας νέας συμφωνίας με το Κίεβο, προοπτική που προκαλεί αναστάτωση σε Βερολίνο και Άγκυρα.
Ήδη, πολλοί ειδικοί εμφανίζονται επιφυλακτικοί για τις προοπτικές υλοποίησης του έργου. Οι αναλυτές Edward Chow and Zachary Cuyler του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) αμφισβητούν τη βιωσιμότητα, τουλάχιστον για τον τρίτο και τέταρτο αγωγό από τους τέσσερις συνολικά του Turkish Stream.
Κατά την άποψη τους, το καλύτερο που έχει να κάνει η Ρωσία είναι να συνεχίζει να χρησιμοποιεί τις υφιστάμενες υποδομές και να εστιάσει τη στρατηγική της στις ευρωπαϊκές αγορές όπου ήδη είναι κυρίαρχη.
Από την άλλη πλευρά, αναλυτές όπως ο Volkan Emre, επισημαίνουν ότι η Μόσχα έχει κάθε λόγο να στοχεύει και τους πελάτες εκτός Δυτικής Ευρώπης. Το μεγάλο στοίχημα για τη Ρωσία, λέει, είναι να πωλήσει φυσικό αέριο στο Πακιστάν, την Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τις ανάγκες της Τουρκίας, σημειώνει ότι θα πρέπει να διαφοροποιήσει τις πηγές προμήθειας, με αγωγούς από το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Ιράν και το Ιράκ. Όπως υποστηρίζει, η Άγκυρα θα πρέπει να εμπλακεί πιο ενεργά στις προσπάθειες επίλυσης των διαφορών για τις οδεύσεις μεταφοράς στη λεκάνη της Κασπίας και να στηρίξει την ανάπτυξη των υποδομών σε Ιράν και Ιράκ. Ακόμα και αν τελικώς μόνο κάποια απ' αυτά τα έργα υλοποιηθούν, επισημαίνει, η Τουρκία θα είναι λιγότερο εξαρτημένη από τη Ρωσία και θα έχει κάνει ένα μεγάλο βήμα ώστε να γίνει ενεργειακός κόμβος στο επίκεντρο των διασυνδετήριων οδών της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.
energia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το ιστολόγιο δεν υιοθετεί και δεν φέρει καμία ευθύνη για τα σχόλια των αναγνωστών του. Πλέον, οι αναγνώστες μπορούν να σχολιάζουν με το λογαριασμό τους στο facebook ή με λογαριασμούς από τα υπόλοιπα κοινωνικά δίκτυα. Τα ανώνυμα σχόλια θα παραμείνουν κλειστά όσο υπάρχουν άτομα που κρύβονται πίσω από την ανωνυμία για να προβοκάρουν και να επιτεθούν σε άλλους σχολιαστές για να επιβάλλουν τις απόψεις τους.