Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη [5.41] Οι μυθικοί νήσοι της Πανχαίας

[5.41.4] (1) Αντίκρυ στα μακρινότερα όρια της Ευδαίμονος Αραβίας(2) που ξεπλένονται απ᾽ τον ωκεανό, βρίσκονται μερικά νησιά, τρία από τα οποία αξίζουν ιστορική μνεία, ένα φέρει το όνομα  Ιερά (Hiera ή Sacred) (3) και στα χώματά του δεν επιτρέπεται η ταφή των νεκρών κι ένα άλλο (4) κοντά του, σε απόσταση επτά σταδίων, στο οποίο παίρνουν τις σορούς των νεκρών και τις ενταφιάζουν κατά το δοκούν, δηλαδή εφόσον κριθεί ότι τους αρμόζει.
Στην Ιερά τώρα, δε φύονται καρποί αλλά παράγεται μόνο λιβάνι, σε τέτοια αφθονία μάλιστα που θα αρκούσε για τις τιμές που προσφέρονται στους θεούς απ᾽ όλο τον κατοικημένο κόσμο· διαθέτει επίσης μεγάλη ποσότητα μύρου και κάθε ποικιλία άκρως ευωδιαστών θυμιαμάτων όλων των ειδών.
(1) Οι αναφορές στα κεφάλαια 41-46 θεωρούνται γενικότερα ότι αναφαίνουν την προέλευσή τους από τον Ευήμερο της Μεσσηνίας, συγγραφέα της Ιεράς Ιστορίας (ή Αναγραφής) περί το 300 π.Χ, με την οποία συνδύαζε την εικόνα μιας πολιτικής ουτοπίας με κάποια θεωρία για την καταγωγή των θεών (Ευημερισμός).
(2) Η περιοχή της Ευδαίμονος Αραβίας, η οποία οφείλει τ’ όνομά της στο εύκρατο κλίμα που επικρατεί σε σχέση με το άνυδρο της βραχώδους κι ερημικής ενδοχώρας. Φωτογραφία: wikipedia URL[https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Yemen_%28orthographic_projection%29.svg/680px-Yemen_%28orthographic_projection%29.svg.png](3,4) Τα νησιά αυτά είναι πιθανόν τα Abd al Kuri και Socotra, ωστόσο μυθικές μπορεί να είναι οι λεπτομέρειες.
[5.41.5] Η φύση και η καλλιέργεια του λιβανιού έχουν κάπως έτσι: σε μέγεθος είναι μικρό δέντρο και σε εμφάνιση παραπέμπει στη λευκή Αιγυπτιακή Ακακία (Acacia albida, Θεοφράστου, Περί φυτών αιτιών, βιβλίο 4.2.8 σελ. 298 URL ⇒) τα φύλλα του μοιάζουν με αυτά της ιτιάς, όπως αποκαλείται, η Άνοιξη δε, τους χαρίζει χρυσαφί χρώμα και το λιβάνι που προέρχεται από αυτά ξεχειλίζει και στάζει σα δάκρυ.
[5.41.6] Αλλά το μυρόδεντρο (σμύρνα ή μύρρα) μοιάζει στο μαστιχόδεντρο, αν και τα φύλλα του είναι πιο λεπτά και καθώς μεγαλώνουν γίνονται παχύτερα. Το μύρο αναβλύζει όταν το χώμα είναι σκαμμένο μακριά από τις ρίζες κι εφόσον βλασταίνει σε εύφορο έδαφος, αυτό συμβαίνει δύο φορές το χρόνο, την άνοιξη και το καλοκαίρι· το μύρο της άνοιξης είναι κόκκινο, εξαιτίας της δροσιάς, αλλά του χειμώνα λευκό. Συλλέγουν επίσης καρπούς από τοΑγκάθι του Χριστού  [παλίουρος (;)  θάμνος της οικογένειας τωνραμνοειδών βλ.The «Sacred History» of Euhemerus of Messene by Marek Winiarczyk, από τα κλαδιά του οποίου, όπως πιστεύουν ορισμένοι μελετητές φτιάχτηκε το ακάνθινο στεφάνι του Ιησού⇒] τους οποίους τρώνε ή πίνουν και τους χρησιμοποιούν επίσης ως φάρμακο για την αντιμετώπιση της δυσεντερίας. 
[5.42.1] Η γη της Ιεράς είναι μοιρασμένη στους κατοίκους, με τον βασιλέα να κρατά για τον εαυτό του την καλύτερη περιοχή και παρομοίως το ένα δέκατο της παραγωγής του νησιού του οποίου το πλάτος φημολογείται ότι φτάνει περίπου τα διακόσια στάδια.
[5.42.2] Οι ντόπιοι είναι γνωστοί με το όνομα Πανχαίοι και αυτοί μεταφέρουν το λιβάνι και το μύρο σε όλο το νησί και το πωλούν σε Άραβες εμπόρους, απ᾽  τους οποίους άλλοι με τη σειρά τους αγοράζουν εμπορεύματα τέτοιου είδους και τα μεταφέρουν στηνΦοινίκη, την Κοίλη Συρία και την Αίγυπτο όπου τελικά μέσω του εμπορίου διανέμονται σε όλες τις χώρες του κόσμου. 
[5.42.3] Τριάντα στάδια μακριά από αυτό στο οποίο αναφερθήκαμε, κείται ανατολικά στον ωκεανό ένα ακόμη νησί μήκους αρκετών σταδίων· κάποιοι λένε ότι από το ανατολικότερο ακρωτήρι του μπορούσαν να διακρίνουν την Ινδία, θολά εξαιτίας της μεγάλης απόστασης.
[5.42.4] Όσο για την ίδια την Πανχαΐτιδα νήσο, διαθέτει πολλά πράγματα τα οποία αξίζουν την ιστορική καταγραφή. Κατοικείται από ανθρώπους που ξεπήδησαν από τη γη, Πανχαίοι όπως αποκαλούνται κι από ξενόφερτους Ωκεανίτες, Ινδούς, Σκύθες καιΚρήτες.
[5.42.5] Υπάρχει επίσης μια αξιοσημείωτη πόλη στο νησί, η οποία χαίρει ασυνήθιστης ευδαιμονίας και ονομάζεται Πανάρα· οι κάτοικοι αποκαλούνται Ικέτες του Τριφυλίου Διός (ο Δίας των τριών φυλώνεπειδή, όπως εξηγείται παρακάτω, οι πολίτες προέρχονταν από τρεις διαφορετικές φυλές) και είναι οι μόνοι κάτοικοι του νησιού της Πανχαίας οι οποίοι ζουν με νόμους που έχουν θεσπίσει οι ίδιοι και δεν υπάρχει βασιλέας υπεράνω αυτών. Κάθε χρόνο εκλέγουν τρεις αρχιδικαστές, οι οποίοι δεν έχουν καμία εξουσία στα κοινωνικά παραπτώματα, αλλά εκδικάζουν όλα τα υπόλοιπα ζητήματα. Για βαρυσήμαντες υποθέσεις απευθύνονται αυτοβούλως στους ιερείς. 
[5.43.1]  Περίπου εξήντα στάδια μακριά από την πόλη της Πανάρας, βρίσκεται το Ιερό του Τριφυλίου Διός, το οποίο κείται σ’ ένα επίπεδο και είναι θαυμαστό ιδιαίτερα για την αρχαιότητα, το κόστος κατασκευής και την πλεονεκτική τοποθεσία του.  Έτσι, η πεδιάδα που το περιβάλλει είναι καλυμμένη με πυκνή βλάστηση δέντρων κάθε είδους, όχι μόνο καρποφόρων αλλά και τέτοιων που έχουν τη δύναμη να προσφέρουν ευχαρίστηση στα μάτια·  αφθονούν τεραστίου μεγέθους κυπαρίσσια, αρωματικοί θάμνοι (πιθανόν του γένους μαγνόλια (ή μανόλια) που διαθέτουν μεγάλα ευωδιαστά άσπρα λουλούδια και κόκκινους καρπούς) και μυρτιές, καθώς η περιοχή βρίθει πηγών τρεχούμενου νερού.
[5.43.2] Πράγματι, πλησίον του ιερού τεμένους αναβλύζει από τη γη γλυκό νερό σε ποσότητα ικανή να δημιουργήσει πλωτό ποταμό. Καθώς το νερό απομακρύνεται από την πηγή, διαχέεται σε ρυάκια και ποτίζει πολλά μέρη της πεδιάδας, αναρίθμητα μεγάλα δέντρα σχηματίζουν δάση ασταμάτητα σε ολόκληρη την περιοχή όπου πολλοί άνθρωποι περνούν την καλοκαιρινή περίοδο· πληθώρα πουλιών κάθε είδους και διαφόρων ηχοχρωμάτων φτιάχνουν εκεί τις φωλιές τους γητεύοντας την ακοή με τα τραγούδια τους· ποικιλία κήπων και πολύχρωμα λιβάδια όπου φύονται κάθε λογής λουλούδια και φυτά, προσδίδουν  προοπτική θείου μεγαλείου  η οποία κάνει τον τόπο αντάξιο των  θεών του.
[5.43.3] Εκεί υπήρχαν φοινικόδεντρα με δυνατούς κορμούς προφανώς για τους καρπούς που βαστάζουν και πολλά είδη καρυόδεντρων τα οποία προμήθευαν τους ιθαγενείς με σπάνια αφθονία ειδών επιβίωσης.  Κι εκτός από αυτά που έχουμε αναφέρει καλλιεργούσαν πολυάριθμα αναρριχώμενα αμπέλια τα οποία πλέκονταν ποικιλοτρόπως χαρίζοντας αφενός ευχάριστο θέαμα κι αφετέρου προσέφεραν εποχιακή απόλαυση δίχως επιπλέον προσπάθεια.
[5.44.1] Το ιερό ήταν εντυπωσιακή κατασκευή από λευκό μάρμαρο μήκους δυο πλέθρων (≅60μ.) και αναλόγου, προς αυτό, μήκους· υποστηριζόταν από ψηλές και μεγάλης διαμέτρου κολώνες στο μέσον τους διακοσμημένες με ανάγλυφα ευφυούς σχεδιασμού· υπήρχαν επίσης αξιοθαύμαστα αγάλματα θεών, εξαιρετικά υλοποιημένα τα οποία θαυμάζονταν από τους ανθρώπους για τη μεγαλοπρέπειά τους.
[5.44.2] Τριγύρω από τον ναό διατηρούσαν οι ιερείς που υπηρετούσαν τους θεούς τις κατοικίες τους, η διαχείριση δε, όλων των προσηκόντων με την ιερή περιφέρεια του τεμένους  βρισκόταν στα χέρια τους.
[5.44.3] Στο ιερό οδηγούσε δρόμος που είχε κατασκευαστεί σε μήκος τεσσάρων σταδίων (≅740μ.) και πλάτος ενός πλέθρου (≅30μ.). Σε αμφότερες τις πλευρές της οδού βρίσκονται τεράστια χάλκινα αντικείμενα επικαθήμενα σε τετράγωνες βάσεις και στο τέλος της διαδρομής συναντά τις πηγές του ποταμού που προαναφέραμε οι οποίες ξεχύνονται μέσα από τη γη και ρέουν περιδινούμενα σχηματίζοντας χείμαρρο. Το νερό τους είναι  εκπληκτικά διάφανο και γλυκό, ιαματικό δε,  για παθήσεις του σώματος· κι ο ποταμός φέρει το όνομα «Νερό του Ήλιου».
[5.44.4] Το κατώφλι της πηγής είναι χτισμένο ολόγυρα σε πλάτος τεσσάρων σταδίων με ακριβές πέτρες και ουδείς πλην των ιερέων επιτρέπεται να πατήσει το πόδι του έως την άκρη της αποβάθρας.
[5.44.5] Η πεδιάδα που εκτείνεται περιμετρικά του τεμένους σε απόσταση διακοσίων σταδίων είχε αφιερωθεί στους θεούς και  τα έσοδα που απέφερε προσπόριζαν  τις θυσίες.  Πέρα από τα προαναφερθέντα όρια της κοιλάδας, ορθώνεται οροσειρά αφιερωμένη στους θεούς η οποία αποκαλείται «Θρόνος τ᾽ Ουρανού» καθώς και «Τριφύλιος Όλυμπος».
[5.44.6] Γιατί όπως αφηγείται ο μύθος, τα αρχαία χρόνια όταν οΟυρανός ήταν βασιλέας της κατοικημένης γης, ευχαριστιόταν να κάθεται στις κορφές του αγναντεύοντας τόσο τον ουρανό όσο και τ´ άστρα, αργότερα δε, ονομάστηκε Τριφύλιος Όλυμπος επειδή οι γηγενείς προέρχονταν από τρεις λαούς· αυτοί ονομαστικά ήταν γνωστοί ως Πανχαΐτες, Ωκεανίτες (αυτοί που είχαν έρθει από τον ωκεανό) και Δωιανοί οι οποίοι εκδιώχθησαν μεταγενέστερα από τονΆμμωνα.
[5.44.7] Για τον Άμμωνα λένε ότι όχι μόνον εξόρισε το έθνος αυτό αλλά κατέστρεψε ολοσχερώς τις πόλεις τους ισοπεδώνοντας τόσο την Δώια όσο και την Αστερουσία. Θρυλείται επίσης ότι μια φορά το χρόνο οι ιερείς τελούν προσφέρουν μεγαλοπρεπή θυσία στο βουνό αυτό.
[5.45.1] Πέρα απ᾽τα βουνά και σ᾽ όλη την υπόλοιπη Πανχαΐτιδα γη, ο μύθος θέλει να ζεί πληθώρα θηρίων κάθε δυνατής περιγραφής· ελέφαντες, λιοντάρια, λεοπαρδάλεις, γαζέλες και ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός άλλων ανήμερων ζώων διαφορετικών στην όψη αλλά ιδιαίτερης αγριότητας. 
[5.45.2] Στο νησί βρίσκονται επίσης τρείς αξιοσημείωτες πόλεις,Ηρασία (Hyracia) Νταλίς (Dalis) και Ωκεανίς (Oceanis)·  η γη είναι στο σύνολό της εύφορη και καρποφόρα, διαθέτει δε,  ποικιλία αμπελώνων κάθε είδους.
[5.45.3] Οι άντρες είναι πολεμοχαρείς και χρησιμοποιούν άρματα στις μάχες σύμφωνα με την αρχαία παράδοση. Η κοινωνία των Πανχαίων απαρτίζεται από τρείς κάστες: πρώτοι απ᾽ όλους οιιερείς, στους οποίους έχουν προσχωρήσει οι τεχνίτες, δεύτεροι οιγεωργοί και τρίτοι οι στρατιώτες στους οποίους έχουν προστεθεί οιβοσκοί.
[5.43.4] Οι ιερείς υπηρετούσαν ως συντονιστές όλων των καταστάσεων, ερμηνεύοντας αποφάσεις σε νομικές αντιδικίες κι έχοντας τον τελευταίο λόγο σε όλες τις υποθέσεις που αφορούσαν στην κοινωνία·  για τους αγρότες που ήταν απασχολημένοι με την καλλιέργεια της γης κι έφερναν τα φρούτα στην αγορά καθώς επίσης γι αυτούς που εθεωρείτο ότι είχαν εξασκήσει τις καλύτερες τεχνικές αγροτοκαλλιέργειας κι ανταμοίβονταν ξεχωριστά όταν μοιράζονταν οι καρποί, ήταν οι ιερείς που αποφάσιζαν ποιός θα πρώτευε, ποιός θα ερχόταν δεύτερος  και ποιοί θα συμπλήρωναν την πρώτη δεκάδα των αρίστων, με σκοπό να δώσουν ώθηση στους υπολοίπους. 
[5.43.5] Με τον ίδιο τρόπο οι νομείς (ποιμένες) μετέτρεπαν με εξαιρετική ακρίβεια —κάποιοι αριθμητικά άλλοι με το βάρος— τόσο τα ζώα που επρόκειτο να θυσιαστούν όσο και τα υπόλοιπα, σε κρατική περιουσία. Γενικότερα μιλώντας, δεν υπάρχει κάτι πλην ενός σπιτιού κι ενός κήπου που θα μπορούσε να έχει κάποιος στην κατοχή του· οι ιερείς είχαν τον έλεγχο όλων των προϊόντων και των προσόδων τους, κατανέμοντας δίκαια μερίδιο στον καθένα και μόνον οι ίδιοι λάμβαναν το διπλάσιο. 
[5.43.6] Τα ρούχα των Πανχαίων είχαν μαλακή υφή εξαιτίας του μαλλιού των προβάτων της περιοχής το οποίο διακρινόταν περισσότερο από την απαλότητά του· φορούσαν διακοσμητικά από χρυσό, όχι μόνον οι γυναίκες αλλά και οι άντρες, περιπλεγμένες αλυσίδες από χρυσό γύρω απ᾽τους λαιμούς τους, βραχιόλια στους καρπούς και κρίκους να κρέμονται από τ᾽αυτιά τους, με τον τρόπο που το έκαναν οι Πέρσες. Ο ίδιος τύπος παπουτσιών φοριόταν και από τα δύο φύλα, επεξεργασμένος με πολύ περισσότερα χρώματα απ᾽ότι συνηθιζόταν. 
[5.46.1] Οι στρατιώτες λαμβάνουν αμοιβή που τους κατανέμεται αναλογικά και σε αντάλλαγμα προστατεύουν τον τόπο μέσω οχυρών και φυλακίων στα μεσοδιαστήματα· γιατί υπάρχει μια περιοχή που μαστίζεται από ληστρικές ομάδες ανόμων και θρασέων αντρών οι οποίοι ενεδρεύουν και πολεμούν τους αγρότες.
[5.46.2] Όσο για τους ιερείς, ξεπερνούν κατά πολύ τη διαβίωση των υπολοίπων σε πολυτέλεια, αβρότητα και αρχοντιά· έτσι, για παράδειγμα,  οι φορεσιές τους είναι λινές αραχνοΰφαντες κι ανάλαφρες, ενώ περιστασιακά φορούν ενδύματα πλεκτά από το απαλότερο μαλλί· επιπλέον η κόμη τους στολίζεται από υφασμάτινα διαδήματα συνυφασμένα με χρυσό, τα υποδήματά τους είναι σανδάλια διαφόρων χρωμάτων ευρηματικά κατασκευασμένα και φορούν χρυσά κοσμήματα όπως οι γυναίκες με εξαίρεση τα σκουλαρίκια. Κύριο καθήκον τους είναι να υπηρετούν τους θεούς αποτίοντας ύμνους και δοξασίες με τις οποίες διηγούνται έμμετρα τα επιτεύγματα των αθανάτων, το ένα μετά το άλλο και τα ευεργετήματά τους προς το γένος των ανθρώπων.
[5.46.3] Σύμφωνα με το μύθο που μνημονεύουν οι ιερείς, οι καταβολές των θεών βρίσκονταν στην Κρήτη και οδηγήθηκαν στην Πανχαία από τον Δία τον καιρό που παρεπιδημούσε ανάμεσα στους ανθρώπους και ήταν βασιλέας της κατοικημένης γης. Σε απόδειξη του ισχυρισμού αυτού επικαλούνται τη διάλεκτο που χρησιμοποιούν η οποία φανερώνει τα περισσότερα στοιχεία που προέρχονται  απ᾽ αυτούς, όπως η διατήρηση των κρητικών ονομάτων τους·  και προσθέτουν ότι η συγγένεια με τους κρητικούς και η προσηνής εκτίμηση που τρέφουν γι αυτούς είναι προπατορικές παραδόσεις που έφθασαν σ´εκείνους ως παρακαταθήκη της μιας γενιάς στην άλλη. Γι αυτό συνηθίζουν ανέκαθεν, σε επίρρωση των επιχειρημάτων αυτών, να επισημαίνουν τις αναγραφές, προερχόμενες από τον Δία όπως λένε, όταν ζούσε ανάμεσα στους θνητούς και ίδρυσε το ιερό.
[5.64.4] Ο τόπος διαθέτει πλούσια κοιτάσματα χρυσού, άργυρου, χαλκού, κασσίτερου και σιδήρου, αλλά ουδένα επιτρέπεται να μεταφερθεί εκτός του νησιού· ούτε στους ιερείς δικαιολογείται για  οποιονδήποτε λόγο να πατήσουν το πόδι τους πέρα απ᾽ την καθαγιασμένη γη κι εφόσον κάποιος το πράξει, όποιος τον συναντήσει είναι ταγμένος να τον σκοτώσει. 
[5.64.5] Με την πάροδο του χρόνου συσσωρεύθηκαν στο ιερό πολλά καταπληκτικά χρυσά και ασημένια αναθηματικά αντικείμενα.
[5.64.6] Δουλεμένες με ασήμι και χρυσό, ελεφαντόδοντο και ξύλο εσπεριδοειδών, οι πόρτες των ναών ανέκαθεν ήταν αντικείμενα θαυμασμού για την κατασκευή τους. Έξι πήχεις σε μήκος και τέσσερις σε φάρδος καταλαμβάνει ο θεϊκός θρόνος στο εσωτερικό, ο οποίος είναι από ατόφιο χρυσό, επιδέξια φτιαγμένος κι επιμελώς προσεγμένος στην τελευταία λεπτομέρεια της επεξεργασίας του. 
[5.64.7] Παρόμοια σε μέγεθος και πολυτέλεια είναι η θεϊκή τράπεζα κοντά στον θρόνο. Στο κέντρο ορθώνεται μεγάλη χρυσή στήλη φέρουσα επιγραφές τις οποίες οι Αιγύπτιοι αποκαλούν ιερές και αφηγούνται τα κατορθώματα του Ουρανού και του Δία, είχαν δε προστεθεί από τον Ερμή, αυτά της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος.
Όσο για τα νησιά, λοιπόν, τα οποία κείτονται στον ωκεανό απέναντι από την Αραβία, θα πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι απ᾽ όσα ειπώθηκαν. 

• Έργο αναφοράς:
  The Library of History of Diodorus Siculus
  published in Vol. III of the Loeb Classical Library edition, 1939 URL[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/5C*.html]
• Απόδοση στα Ελληνικά, επιμέλεια, επισύναψη φωτογραφικού υλικού: Πυθεύς
• Φωτογραφία εξωφύλλου: Εξώφυλλο βιβλίου του Διόδωρου του Σικελιώτη «Ιστορική Βιβλιοθήκη» στα Ρωσικά, Αγία Πετρούπολη, 1775
  Wikipedia URL
  [https://en.wikipedia.org/wiki/Diodorus_Siculus]

chilonas.com