Η “αμαρτία” του Γαλιλαίου

Πορτραίτο του Γαλιλαίου Γαλιλέι,
ζωγραφική Justus Sustermans 1636 μΧ,
Ναυτικό Μουσείο Γκρíνουιτς, Λονδίνο [2]
 Γράφει ο Περικλής Δημ.Λιβάς
Η επιστημονική γνώση θεωρείται το ανώτατο πνευματικό επίτευγμα της κοινωνίας μας. Κυβερνήσεις, ιδιωτικά ιδρύματα κι επιχειρήσεις υποστηρίζουν την επιστημονική έρευνα, παρά το ότι είναι δαπανηρή και δεν αποφέρει πάντοτε άμεσα πρακτικά οφέλη. Τα επιστημονικά μαθήματα είναι απαραίτητο μέρος του προγράμματος σπουδών από το σχολείο μέχρι το πανεπιστήμιο, ενώ οι νέοι ενθαρρύνονται να υπομείνουν μια μακρά μαθητεία στη μελέτη και τη δουλειά που θα τους μετατρέψει σε επιστήμονες.
Τα επιστημονικά επιτεύγματα τιμώνται σε κάθε επίπεδο, από βραβεία σε τοπικές επιστημονικές συγκεντρώσεις μέχρι τα βραβεία Nobel. Τα μεγάλα μουσεία καταγράφουν και εκθέτουν τα επιστημονικά επιτεύγματα και τις εφευρέσεις παντού στον δυτικό κόσμο. Ωστόσο, παρά το εντυπωσιακό εύρος της επιστημονικής προόδου και παρ’ όλη τη βαρύτητα που αποδίδεται στην επιστήμη και τους επιστήμονες, πολλά ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά γύρω από τη φύση της επιστήμης και σχετικά με το πώς αυτή λειτουργεί.

Τέτοια ερωτήματα συνήθως δεν ανακύπτουν κατά τη μελέτη μιας συγκεκριμένης επιστήμης. Η φυσική, για παράδειγμα, επιχειρεί να εξηγήσει το γιατί συμβαίνουν αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ορισμένα υλικά και όχι σε άλλα· όμως δεν είναι έργο της φυσικής να βρει μιαν απάντηση στο γενικότερο ερώτημα για το ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει μια εξήγηση ώστε να είναι επιστημονικά αποδεκτή. Οι βιολόγοι μελετούν πληθυσμούς μυγών προκειμένου να φτάσουν σε κάποια συμπεράσμα-τα για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η κληρονομικότητα· δεν ασχολούνται, ως βιολόγοι, γενικά με τη φύση της σχέσης που έχει η παρατήρηση με τη θεωρία.
Τούτο δεν σημαίνει ότι οι φυσικοί και οι βιολόγοι είναι ανίκανοι να διαπραγματευτούν ή να διαλευκάνουν τέτοια ζητήματα. Σε περίπτωση, όμως, που κάνουν κάτι τέτοιο, τότε μιλούν φιλοσοφικά γύρω από την επιστήμη, δεν ασκούν στην πραγματικότητα επιστήμη.  «Φιλοσοφία της επιστήμης» ονομάστηκε ο κλάδος της φιλοσοφίας που έχει ως σκοπό την κριτική ανάλυση της επιστήμης και το στοχασμό πάνω σ’ αυτή.
Είναι ο κλάδος που επιχειρεί να κατανοήσει τους σκοπούς και τις μεθόδους της επιστήμης, παράλληλα με τις αρχές, τις πρακτικές και τα επιτεύγματά της. Οι φιλόσοφοι της επιστήμης προσπαθούν να δώσουν ακριβείς απαντήσεις σε πολύ γενικά ερωτήματα γύρω από την επιστήμη, όπως είναι το ερώτημα που μόλις τέθηκε σχετικά με τη φύση της επιστημονικής εξήγησης [1].
” Το σύμπαν δεν μπορεί να διαβαστεί παρά μόνο αφού μαθευτεί η γλώσσα του και έχει γίνει εξοικείωση με τους χαρακτήρες με τους οποίους η γλώσσα του είναι γραμμένη. Η γλώσσα του είναι η μαθηματική γλώσσα, και τα γράμματα είναι τρίγωνα, κύκλοι και άλλα γεωμετρικά σχήματα, χωρίς τα οποία συνεπώς είναι ανθρωπίνως αδύνατο να κατανοήθεί έστω και μια λέξη. Χωρίς αυτά, κάποιος (που ασχολείται με την έρευνα για το σύμπαν) είναι σαν να περιπλανιέται σε ένα σκοτεινό λαβύρινθο ”
Αυτά είχε πεί ο πατέρας της σύγχρονης αστρονομίας Γαλιλαίος Γαλιλέι αλλά και ο πρώτος φυσικός για την ανθρωπότητα, με τη σύγχρονη σημασία του όρου, καθώς ήταν ο πρώτος που αντικατέστησε τις μέχρι τότε εννοιολογικές μεθόδους που χρησιμοποιούσε η επιστήμη  (οι οποίες βασίζονταν στην υπόθεση και την επαγωγική τεκμηρίωση) με πειραματικές (παρατήρηση, πείραμα, επανάληψη, απόδειξη)  εισηγούμενος με αυτόν τον τρόπο την  μαθηματικοποίηση της φυσικής και τρόπον τινά της φύσης.
Είχε προηγηθεί ο ισχυρισμός του Κοπέρνικου ότι η θεωρία του ήταν αληθής εφόσον αποδεικνυόταν από τους μαθηματικούς υπολογισμούς του. Ακολούθησε ο ακριβολόγος Τύχων Μπραχέ και ο μαθητής του Γιοχάνες Κέπλερ με την διατύπωση νόμων που βασίζονταν σε μαθηματικούς υπολογισμούς.
Ο όρος μαθηματικοποίηση αναφέρεται στην αντίληψη ότι οι θεωρίες των μαθηματικών πέραν της αξίας τους ως υπολογιστικά εργαλεία, αποκαλύπτουν το πως είναι πραγματικά ο κόσμος. Γαλιλαίος και Καρτέσιος διέκριναν πρωταρχικές και δευτερεύουσες ιδιότητες στην ύλη, από τις οποίες οι πρώτες μπορούν να εκφραστούν μαθηματικά. Έτσι, κάθε φυσική κατάσταση μπορεί να αναπαρασταθεί από μία μαθηματική οντότητα. Επιπλέον, με τον Ντεκάρτ αποδείχθηκε η δυνατότητα αλγεβρικής έκφρασης των γεωμετρικών σχημάτων, θεμελιώνοντας την αναλυτική γεωμετρία και προσδίδοντας ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην μαθηματικοποίηση της φύσης.

Lewis_Mumford
Στο βιβλίο του “Ο μύθος της μηχανής” Β’ τομ. Το πεντάγωνο της ενέργειας (1967-1970), ο αρχιτέκτονας, ιστορικός και κριτικός τέχνης Lewis Mumford (1895-1990) επινόησε την έκφραση “η αμαρτία του Γαλιλαίου” για να αναφερθεί στον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος έχει γίνει απλώς ένα αφηρημένο μαθηματικό αντικείμενο μέσω της εφαρμογής των μαθηματικών του Γαλιλαίου στην φυσική. Για τον Mumford αυτή η αλλαγή ήταν απάνθρωπη και τελικά, παραγωγική της αλλοτρίωσης της σύγχρονης ζωής. Ως αμαρτία, φυσικά, δεν είχε τίποτα να κάνει με τα προβλήματα του Γαλιλαίου με την Εκκλησία.
Η Ιδέα του Mumford σχετικά με την αποξένωση του σύγχρονου τρόπου ζωής είναι πραγματικά μια επικίνδυνη νοσταλγία για την μεσαιωνική κοινωνία. Το νόημα της ζωής μπορεί να ήταν σαφέστερο τους προηγούμενους αιώνες απ’ ότι τώρα, αλλά συμπορεύτηκε με την φτώχεια και τον αυταρχισμό της πολιτικής και θρησκευτικής ιεραρχίας. Η αλλοτρίωση της σύγχρονης ζωής ακολουθείται σε μεγάλο βαθμό από τον πλούτο, την ψυχαγωγία, την αυτονομία και οτιδήποτε, η τεχνολογία και η καταναλωτική κοινωνία, καθιστά εφικτό. Οι άνθρωποι αφήνονται μόνοι τους να καταλάβουν ή να αποφανθούν σχετικά με το νόημα της ζωής για τον εαυτό τους.
Εκείνοι με τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο αναψυχής – διανοούμενοι και έφηβοι - υποφέρουν περισσότερο από μια τέτοια αλλοτρίωση. Η αποδοκιμασία των διανοουμένων για αυτά που οι περισσότεροι άνθρωποι απολαμβάνουν – την τηλεόραση, τον αθλητισμό, το ποτό, το κάπνισμα, το σεξ ή την βία – είναι η ίδια πανάρχαιη ηθικολογία των μανταρίνων, ιερέων και αριστοκρατών που πάντα αποδοκίμαζαν τα δημώδη κοινώς τις λαϊκές απολαύσεις  με την ίδια λαχτάρα με την οποία προσδοκούσαν την ημέρα που η πολιτική αρχή, δηλαδή αυτοί, θα μπορούσαν  να κατευθύνουν και πάλι το νόημα και την ηθική της ζωής για όλους. Την ίδια στιγμή, η αντίδραση σε ένα πλήρως μεσαιωνικό νόημα της ζωής που ανθίσταται στους νεωτερισμούς, είναι πλέον εμφανής στο ριζοσπαστικό Ισλάμ αλλά καταστέλλεται με τη βία της τρομοκρατίας.
Η αίσθηση της αποξένωσης από την φύση, είναι επίσης μια επικίνδυνη νοσταλγία. Κανένας σύγχρονος άνθρωπος, απόλυτα ευάλωτος στην έλλειψη φαγητού, τις αρρώστιες, τα έντομα, τα άγρια ζώα, τις νομαδικές εισβολές κ.α., πρόκειται ποτέ να διαμαρτυρηθεί σθεναρά σε πρακτικές που περιορίζουν ή τον απαλλάσουν από τον κίνδυνο τέτοιων καταστάσεων.
Μόνο αυτοί που έχουν ξεχάσει πόσο σκληρή και αμείλικτη ήταν κάποτε η ζωή, μπορούν να αισθανθούν αποξενωμένοι λόγω της κουλτούρας που τους προστατεύει από αυτές.
Γι’ αυτούς, η απαγόρευση της χρήσης των εντομοκτόνων και η αποξήρανση των υδροβιότοπων είναι αναγκαία μέτρα για την προστασία της φύσης άσχετα με το αν κάποιοι θα αρχίσουν να πεθαίνουν και πάλι εξ΄αιτίας της ελονοσίας η οποία εξαπλώνεται με τα κουνούπια που πολλαπλασιάζονται στα έλη και δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά άπαξ και ξεσπάσει επιδημία.
Αυτοί που ζούν στην άνεση της Ευρώπης ή των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι υποχρεωμένοι να ανησυχούν για τον λαό της Σρι Λάνκα που εξοντώνεται από την ελονοσία παρόλο που στην πραγματικότητα υπάρχουν περιοχές στις προαναφερθείσες ηπείρους στις οποίες βιώνονται παρόμοιες συνθήκες.
Συναντάμε επίσης το εκπληκτικό και προσβλητικό φαινόμενο των δυτικών περιβαλλοντικών ακτιβιστών να πληροφορούν τους Αφρικανούς, για παράδειγμα, ότι οι θάνατοι από ελονοσία είναι φυσική συνέπεια της ομορφιάς του περιβάλλοντός τους και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λιγοστά τέτοια κρούσματα επειδή δεν υπήρχαν ποτέ εκεί κουνούπια! – όπως οι πανικόβλητοι της υπερθέρμανσης του πλανήτη οι οποίοι υποστηρίζουν ότι τα κουνούπια δεν υπήρχαν ποτέ στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη μέχρι να εμφανιστούν τα σημάδια της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχει μια σημαντική έννοια όπου μπορούμε να εφαρμόσουμε την ιδέα της “αμαρτίας του Γαλιλαίου“.
Ο Γαλιλαίος εκφράζει μια σημαντική αλλαγή στο πώς λογίζονται τα μαθηματικά. Χάρις σε αυτόν αλλά και σε άλλους ιδιάζοντες χαρακτήρες όπως οι Γιοχάνες Κέπλερ και Ισαάκ Νεύτων, επιστρέφει η Πλατωνική και Πυθαγόρεια θεώρηση ότι τα μαθηματικά αποκαλύπτουν την εσωτερική δομή της πραγματικότητας.

Αριστοτέλης
Η μεσαιωνική αντίληψη ακολουθούσε ως επί το πλείστον τον Αριστοτέλη, θεωρώντας τα μαθηματικά τίποτε πέρα από ένα υπολογιστικό εργαλείο το οποίο αναπτύχθηκε από εμάς και δεν έχει ουσιαστική σύνδεση με την πραγματικότητα. Έτσι, ενώ ο Πλάτωνας είχε αντιληφθεί τα τέσσερα στοιχεία (της φύσεως, γή, φωτιά, νερό, αέρας) να αποτελούν, όπως τα άτομα την ύλη, τα τέσσερα από τα πέντε πλατωνικά στερεά, το τετράεδρο για την φωτιά, το οκτάεδρο για τον αέρα, το εικοσάεδρο για το νερό και τον κύβο για τη γη, ο Αριστοτέλης το αγνοεί παντελώς και προσεγγίζει τα τέσσερα στοιχεία με προσωκρατική θεώρηση, σύμφωνα με την οποία, αυτά διακρίνονται από δύο σύνολα αντιθέτων, το ζεστό και ξηρό για τη φωτιά, το κρύο και υγρό για το νερό, το ζεστό και υγρό για τον αέρα, και το κρύο και ξηρό για τη γη.
Βέβαια, τόσο ο Πλάτων όσο και ο Αριστοτέλης έκαναν λάθος, αλλά ο πρώτος είχε πλησιάσει περισσότερο. Τα πλατωνικά στερεά πράγματι προκύπτουν από την συνένωση ατόμων σε κρυστάλλους. Το κοινό επιτραπέζιο αλάτι, για παράδειγμα, το ορυκτό Halite (NaCl), προκύπτει σε κύβους κρυστάλλων. Τα αντίθετα του Αριστοτέλη, από την άλλη πλευρά, δεν έχουν καμία σύγχρονη μορφή, εκτός αν θέλουμε να δούμε την αναλογία της παρουσίας ή της απουσίας των υπο-ατομικών ιδιοτήτων όπως την παραδοξότητα, την γοητεία, κλπ., οι οποίες, ωστόσο, δεν έχουν τίποτα να κάνουν με την μακροσκοπική αίσθηση του ζεστού και του κρύου ή του υγρού και του ξηρού.

Leopold_Kronecker
Πλάτων και Πυθαγόρας θεωρούσαν ότι τα μαθηματικά θα αποκάλυπταν την εσωτερική φύση των πραγμάτων, μια πεποίθηση η οποία συντηρήθηκε στην μεσαιωνική Ρουμανία και έφθασε στην δυτική Ευρώπη με τους Έλληνες πρόσφυγες των Οθωμανών. Με τους Κοπέρνικο, Γαλιλαίο και Νεύτωνα, η προσδοκία αυτή έμοιαζε να είναι νόθα, αν και περιέργως, οι φιλόσοφοι των μαθηματικών τείνουν να προτιμούν την ιδέα, ότι και πάλι, τα έχουμε κάνει όλα στα μέτρα μας.
“Ο Θεός έφτιαξε τους ακεραίους. Όλα τα υπόλοιπα είναι ανθρώπινο έργο” 
Leopold Kronecker (1823-1891)
Σπουδαίοι επιστήμονες από τον Αινστάϊν έως τον Χώκινγκ βλέπουν τα μαθηματικά ως την αποκάλυψη της σκέψης του Θεού αν και ο Χώκινγκ δεν είναι και τόσο σίγουρος γι’ αυτό. Ένας αφορισμός όπως αυτός του Kronecker μας κάνει να σκεφτούμε ότι ο ίδιος δεν ενδιαφερόταν για την σκέψη του Θεού και μάλλον όχι ανέλπιστα, καθώς ο ίδιος δεν φαίνεται να έδωσε ουσιαστική ώθηση στην φυσική.
Η θέαση των μαθηματικών από τους Πλάτωνα, Πυθαγόρα και Γαλιλαίο, εντούτοις, ήταν περιορισμένη. Η αμαρτία του Γαλιλαίου με σημερινή ερμηνεία θα πρέπει να είναι η πίστη μας ότι επειδή έχουμε μια επιτυχημένη μαθηματική θεωρία, αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει.
Προφανώς αυτό είναι ψευδές.
Η θεωρία της βαρύτητας του Νεύτωνα ήταν η πλέον επιτυχημένη θεωρία όλων των εποχών και μια παραδειγματική μαθηματική θεώρηση της φύσης. Ωστόσο από την εμφάνισή της, υπήρξαν αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τη διατύπωση δράση από απόσταση, όπου δύο σώματα επηρεάζουν βαρυτικά το ένα το άλλο ακόμη, χωρίς να έρθουν σε επαφή και χωρίς οτιδήποτε να μεσολαβεί μεταξύ τους.

Ισαάκ Νεύτων
Η βαρύτητα κατ᾽ ουσία δεν είναι κάτι που έχει υπόσταση από μόνο του παρόλο που ασκεί μια δύναμη αόρατη σε πλήρες κενό. Το μυστήριο εντάθηκε από τις πεποιθήσεις του ίδιου του Νεύτωνα, ότι επρόκειτο για θέλημα Θεού. Όμως η Νευτώνια μηχανική δεν έμεινε μετέωρη εξ᾽ αιτίας των φιλοσοφικών ενστάσεων για την δράση από απόσταση, αλλά από πιό αναπάντεχες θεωρίες που δεν την στήριξαν πραγματικά.
Πρώτα διατυπώθηκε η Γενική Σχετικότητα του Αϊνστάιν όπου η καμπυλότητα του χωρόχρονου εξαλείφει την ανάγκη για δυνάμεις γενικώς και ακολούθησε η Κβαντομηχανική ή οποία αξιώνει την ανταλλαγή στοιχειωδών σωματιδίων ως διαμεσολάβηση, υπεύθυνη για τις δυνάμεις.
Αυτές οι εναλλακτικές εξηγήσεις μεταξύ της θεωρίας του Αϊνστάιν και κβαντομηχανικής υπογραμμίζουν το γεγονός ότι οι επιτυχημένες μαθηματικές θεωρίες όπως αυτή, δεν μας βοηθούν να αντιληφθούμε την πραγματικότητα.
Καθώς η σχετικότητα αποδέχεται την βαρύτητα και η κβαντομηχανική τις υπόλοιπες δυνάμεις, κάποιος ίσως να έμπαινε στον πειρασμό να αξιώσει ότι η βαρύτητα συνεπάγεται την καμπύλωση του χωρόχρονου και οι άλλες δυνάμεις την ανταλλαγή στοιχειωδών σωματιδίων. Αλλά αυτό δεν είναι αναμενόμενο για τους φυσικούς. Θα ισχύει ή το ένα ή το άλλο. Σχετικά πρόσφατα οι θεωρίες της υπερ-συμμετρίας διεύρυναν τις δυνατότητες προσέγγισης των άλλων δυνάμεων από την σχετικότητα, προσθέτοντας ως εκ τούτου δέκα επιπλέον διαστάσεις στον χώρο.
Η μαθηματική, αν όχι παρατηρησιακή, επιτυχία αυτών των θεωριών ήταν η παραγωγή κινούμενων σχεδιαγραμμάτων στην φυσική. Ωστόσο ο κύκλος έκλεισε με το συμπέρασμα ότι οι επιπλέον διαστάσεις δεν υφίστανται στην πραγματικότητα αλλά αναπαριστούν αφηρημένες μαθηματικές διαστάσεις των οποίων την ύπαρξη δεν έχει ανάγκη ο κόσμος μας.
Αυτό φαίνεται να βαθαίνει την ακατανοησία πιο πολύ από ποτέ.
Η γεωμετρία του Αϊνστάιν για την πραγματικότητα μετατρέπεται και πάλι σε υπολογιστικό εργαλείο επιβεβαιώνοντας το ότι μια μαθηματική θεωρία δεν αρκεί να εξηγήσει τα πράγματα.
Αρκετές πτυχές της κβαντομηχανικής ενδυναμώνουν αυτή την εντύπωση και όπως λέει ο κόσμος “ουδείς καταλαβαίνει την κβαντομηχανική, αλλά θα το συνηθίσεις“.
Το γιατί θα μπορούσε να συμβαίνει αυτό, εξηγεί ο Karl Popper εκφράζοντας την άποψή του για τις επιστημονικές μεθόδους:
“Οι θεωρίες ενώ μπορεί να αποδεικνύονται λανθασμένες και κατά συνέπεια να εγκαταλείπονται ή να αναδιατυπώνονται, ποτέ δεν επαληθεύονται. Έτσι έχουμε διαφορετικού αντικειμένου θεωρίες να εξηγούν τα ίδια φαινόμενα ή μια μαθηματική θεωρία που τα προβλέπει χωρίς όμως να προκύπτει κάποιο νόημα. Αυτή μοιάζει να είναι η περίπτωση της κβαντομηχανικής“.
Αυτός ο οποίος αρνείται να διαπράξει την αμαρτία του Γαλιλαίου έχει συνειδητοποιήσει ότι οι επιστημονικές θεωρίες έχουν τόσο μαθηματικές όσο και εννοιολογικές πλευρές όπου τα μαθηματικά ποτέ δεν συνιστούν περισότερο από ένα, ποσοτικά, αφηρημένο μέρος των φαινομένων.
Μια θεωρία μπορεί να είναι μαθηματικά εφικτή αλλά εννοιολογικά αδύναμη και το αντίθετο. Είναι ευρέως γνωστό ότι η σχετικότητα είναι μια διαυγής και συναρπαστική θεωρία ενώ η κβαντομηχανική υπόδειγμα ανώτερων μαθηματικών με ασυνάρτητο νόημα.
Πέραν αυτού είναι αποκαλυπτικό το ότι η κβαντομηχανική για πολύ καιρό εθεωρείτο ότι θα αντικαταστήσει την σχετικότητα. Καταξιωμένοι φυσικοί όπως ο Richard Feynman διασκέδαζε με θετική διάθεση την εννοιολογική ακατανοησία της κβαντομηχανικής. Τώρα, φαίνεται να έχουν αλλάξει οι ρόλοι καθώς η σχετικότητα υποβοηθούμενη από την υπερσυμμετρία προφανώς αγκαλιάζει τις υπόλοιπες δυνάμεις της φύσης ενώ η κβαντομηχανική δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει το ίδιο με την βαρύτητα, παρά τις απόψεις μερικών ότι δεν είναι σημαντική η προσθήκη επιπλέον διαστάσεων.
Αναγνωρίζοντας την αμαρτία του Γαλιλαίου οι επιστήμονες και οι προσκείμενοι σε αυτούς φιλόσοφοι θα έπρεπε να βρεθούν στην δυσάρεστη θέση να παραδεχθούν ότι οι φιλοσοφικές αντιρρήσεις δεν είναι πάντα βλακώδεις ή εξωφρενικές αλλά τουναντίον μπορεί να είναι ενδεικτικά σημάδια ανεπάρκειας μιας επιστημονικής θεωρίας.
Είναι αλήθεια ότι οι αντιρρήσεις δεν είναι πάντα ολοκληρωμένες ενώ σπάνια εμπεριέχουν την απάντηση, αλλά όπως το καναρίνι στο ορυχείο είναι μια σημαντική προειδοποίηση για κάτι το οποίο δεν πηγαίνει καλά. Ούτε βέβαια οι φιλόσοφοι έχουν την αποκλειστικότητα των αντιρρήσεων. Ο ίδιος ο Αϊνστάιν ήταν ιδιαίτερα προβληματισμένος με τις εξελίξεις στην κβαντομηχανική από τουςWerner Heisenberg και Niels Bohr. Είτε αυτός θα έπρεπε να αποσυρθεί ως τρελόγερος, που ήταν για πολλά χρόνια, είτε να αναγνωριστεί η βαρύτητα των φιλοσοφικών ενστάσεων. Δεκαετίες αργότερα μια συναρπαστική δικαίωση των επιφυλάξεών του, ήρθε με τον Roger Penrose και το βιβλίο του “The Emperor’s New Mind”.

Immanuel Kant
Μάλλον είναι υπερβολή να περιμένει κανείς τους μαθηματικούς να συνεργάζονται με τους φιλόσοφους όπως οι συνθέτες με τους στιχουργούς αλλά ωστόσο αυτό είναι που πρέπει και θα μπορούσε να συμβεί όσο περνάει ο καιρός.
Η μεγαλύτερη δυσκολία οφείλεται στους φιλοσόφους.
Άλλοι τείνουν να είναι αμετακίνητοι λάτρεις των προσωπικών θεωριών τους όπως οι Χεγκελιανοί, οι οποίοι δεν μπορούν να διακρίνουν την πραγματική επιστήμη ενώ άλλοι είναι τόσο εντυπωσιασμένοι από την επιστήμη όπως οι λογικοί Θετικιστές, οι οποίοι δεν τολμούν να την επικρίνουν. Ανάμεσα στα δύο μεγάλα αυτά άκρα βρίσκεται ο εξαιρετικά σπάνιος και μικρός χώρος που φιλοξενεί τους Kant, Nelson και Popper, οι οποίοι κατανοούν επαρκώς την επιστήμη αλλά διατηρούν την κριτική τους σκέψη και ικανότητα.
Ο Schopenhauer, επιδεικνύει την δυσκολία του να βρίσκεσαι στο κέντρο καθώς ενώ έχει ενδιαφέρουσες απόψεις για τους νόμους της φύσης, διατυπώνει εξωφρενικές σκέψεις για την θεωρία της κυματικής φύσης του φωτός. Προτιμώντας εν προκειμένω την θεωρία του Γκαίτε αντί του Νεύτωνα χάνει τελείως τον προσανατολισμό του στην σύγχρονη φυσική στις μέρες των Thomas Young και Michael Faraday. Προτιμά την καθαρή φιλοσοφική σκέψη έναντι της ορθής επιστήμης για την οποία δεν φανταζόταν ότι ήταν δυνατόν να επιστρέψει ολοκληρωτικά στις αγαπημένες του κρυμμένες αρετές (qualitates occultae) και να εκφράζεται με έναν παράδοξο τρόπο για τα σωματίδια που βλέπουν το φώς της δημοσιότητας όπως: γοητευτικό, παράδοξο, κορυφαίο, όμορφο, χαμηλό, πάνω, κάτω, βαρυονικός αριθμός κλπ.
Ο Δημοκρίτειος ατομισμός που απέδωσε στους Young και Faraday ήταν μεγάλη δυσφήμιση για τον ίδιο.
Η αναγνώριση της αμαρτίας του Γαλιλαίου απ’ όλο και περισσότερους επιστήμονες και φιλόσοφους με την πάροδο των χρόνων δεν αρκεί από μόνη της να μας οδηγήσει σε μια μέθοδο ασφαλούς διάκρισης του ορθού από το λανθασμένο παρά μόνο να μας προειδοποιήσει όπως η Ποπεριανή φιλοσοφία της επιστήμης, για το πώς εκλαμβάνουμε τα αποτελέσματά ή την σχέση της με την φιλοσοφία.
Ωστόσο αυτή είναι μια αρκετά ικανή προειδοποίηση, η οποία θα πρέπει να επικρατήσει ανάμεσα σε συμπεριφορές οι οποίες υποτιμούν την ανεξαρτησία και την χρησιμότητα της φιλοσοφικής γνώσης ή αυτές που με κάποιο είδος πολιτικής χροιάς, ξορκίζουν την επιστήμη.
Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.

---

Βιβλιογραφία – Πηγές – Συμπληρωματικές πληροφορίες
Η εργασία βασίζεται στο δοκίμιο του Kelley L. Ross, Ph.D, The “Sin” of Galileo
[1]   Απο την εισαγωγή του βιβλίου : ” Εισαγωγή στην Φιλοσοφία της Επιστήμης ” ΠΕΚ 1995
Roger Penrose The Emperor’s New Mind  - έκδοση στα Ελληνικά ”Ο Νέος Αυτοκράτορας (;)”  - Γκοβόστης
[2]   wikimedia commons
Ελληνική Ομάδα Εκλαϊκευσης Οι αλληλεπιδράσεις των στοιχειωδών σωματιδίων ή Θεμελιώδεις δυνάμεις :  Ισχυρή Πυρηνική, Ηλεκτρομαγνητική, Ασθενής Πυρηνική, Βαρύτητα
Σχετικά με την φιλοσοφία της επιστήμης στην αρχαία Ελλάδα από το Ελληνικό αρχείο
Θετικισμός είναι ένα επιστημονικό φιλοσοφικό δόγμα το οποίο υποστηρίζει πως μία πρόταση ή ένας φυσικός νόμος είναι αληθής μόνο όταν είναι λογικά επαληθεύσιμος. Η επαλήθευση θα πρέπει να είναι κατ’ανάγκην έμμεση, δηλαδή μία πρόταση είναι αληθής μόνο όταν αν, συνδυαζόμενη με κάποια άλλη αληθή πρόταση, δίνει αληθή συμπεράσματα.-wikipedia
Το καναρίνι στο ορυχείο αναφέρεται στην χρήση καναρινιών σε υπό κατασκευή ορυχεία στην Αμερική, ως δοκιμή για την ποιότητα του αέρα μέσα σε αυτά. Το καναρίνι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην έλλειψη οξυγόνου, στο μεθάνιο και το διοξείδιο του άνθρακα, οπότε σε περίπτωση που δεν επιζούσε, ματαιώνονταν οι εργασίες εκσκαφής.
chilonas.wordpress.com