Διάσημα ξιφίδια

Ενώ με την πάροδο των ετών η τεχνολογία των όπλων εξελίσσεται διαρκώς και τα πυροβόλα όπλα αντικαθίστανται από άλλα με εξελιγμένα χαρακτηριστικά, τα εγχειρίδια (μαχαίρια) παραμένουν ανεπηρέαστα. Στην ιστορία έχουν εμφανισθεί πολλές παραλλαγές του απλού και «ταπεινού» μαχαιριού, όμως ορισμένα υπήρξαν κάτι περισσότερο από ταπεινά………αποκτώντας φήμη και διαχρονικότητα.

Jambiya (Ζαμπίγια)
Το Jambiya είναι μεγάλο, δίκοπο μαχαίρι το οποίο φοριέται ως σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης και ανδρισμού στην Υεμένη. Λέγεται ότι οι άνδρες θα προτιμούσαν να πεθάνουν παρά να εμφανισθούν δημόσια χωρίς αυτό. Στην περιοχή Tihama, τα αγόρια παρουσιάζονται με τα πρώτα Jambiya’s μετά το τελετουργικό της περιτομής στα μέσα της εφηβείας. Τα Jambiya’s είναι περίτεχνα διακοσμημένα, ακόμη και με χρυσό. Το Ισλάμ το οποίο είναι η κυρίαρχη θρησκεία της Υεμένης, απαγορεύει στους άντρες να φορούν χρυσά κοσμήματα, αλλά επειδή το Jambiya θεωρείται όπλο αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα.

Ωστόσο το πολυτιμότερο υλικό για την λαβή δεν είναι κάποιο ευγενές μέταλλο, αλλά τα κέρατα του ρινόκερου, με αποτέλεσμα η ζήτηση για τέτοιου είδους λαβές να συμβάλλει στην λαθροθηρία του ρινόκερου. Μια έκθεση αναφέρει ότι η Υεμένη εισάγει 1.500 κέρατα ρινόκερου κάθε χρόνο για τα Jambiya’s. Οι δε τεχνίτες αφού κατασκευάσουν τις λαβές, εξάγουν τα υπολείμματα και την σκόνη σε Ασιατικές χώρες, όπου χρησιμοποιούνται στην εναλλακτική ιατρική. Τα ροκανίδια από κέρατο ρινόκερου αποτελούν προσοδοφόρα επιχείρηση στην Υεμένη, όπου 1 κιλό μη επεξεργασμένης σκόνης αξίζει περίπου $ 1.000.
Αν και τα Jambiya’s ως επί το πλείστον είναι για το θεαθήναι, πριν από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60 χρησιμοποιούνταν ως όπλα. Οι μαχητές της Υεμένης κρατούσαν τα μαχαίρια τους προς τα κάτω και με στόχο την βάση του λαιμού, όπου ένα καλά στοχευμένο χτύπημα μπορούσε να ανοίξει το θωρακικό τοίχωμα του αντιπάλου. Σήμερα η μόνη πρακτική χρήση τους αφορά στην δέσμευση μέσω όρκου, κατά την οποία όταν δύο άνδρες ορκίζονται, τα μαχαίρια είναι ακάλυπτα και μέσα από ένα περίτεχνο σύνολο κινήσεων σφραγίζουν τον όρκο.
Kila (Κίλα)
Τα Kilas είναι τελετουργικά εγχειρίδια τα οποία εμφανίσθηκαν για πρώτη φοράστην αρχαία Ινδία και αργότερα έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή στο Θιβέτ, όπου καλούνται phurba. Σχεδόν κάθε μέρος του στιλέτου αντιστοιχεί σε κάποιον συμβολισμό. Τα μαχαίρια αυτά καθαυτά συμβολίζουν την Βουδιστικήενσάρκωση της θεότητας του οργισμένου Vajrakilaya, του οποίου οι τρεις όψειςαπεικονίζονται συχνά στην άκρη της λαβής. Οι λαβές ποικίλουν σε σχεδιασμόκαι απεικονίζουν μια σειρά θείων πλασμάτων. Η λεπίδα τριών σημείωναντιπροσωπεύει την διακοπή της άγνοιας, την απληστία και την επιθετικότητα.
Τα Kilas σαν ιερά αντικείμενα δεν χρησιμοποιήθηκαν ως όπλα. Πιστεύεται όμως, ότι είναι το απόλυτο όπλο ενάντια στο υπερφυσικό. Λόγω της σύνδεσης με τον Vajrakilaya, ο οποίος θεωρείτο ότι παραμερίζει τα εμπόδια, τα kilas ήσαν εργαλεία εξορκισμού δαιμόνων και κακόβουλων πνευμάτων. Ο σαμάνος (ιερέας – μάγος) που πραγματοποιεί τις τελετές βυθίζει το μαχαίρι σε ένα μπολ με ρύζι μπροστά στον ασθενή. Αυτό διώχνει το πνεύμα ή την ασθένεια, ενώ ο σαμάνος ψάλλει σούτρας (προσευχές – μάγια) να το διαλύσει. Μία από τις πλέον φημισμένες φιγούρες στην λατρεία των Kilas είναι αυτή που χρησιμοποιήθηκε για να απαλλάξει το Θιβέτ από τους προ βουδιστικούς δαίμονες.
Kris
Το Kris, ή Keris, είναι μαχαίρι της Ιάβας και θεωρείται όπλο, αλλά και ιερό αντικείμενο, καθότι  πιστεύεται ότι διαθέτει μαγικές δυνάμεις. Σύμφωνα με την παράδοση ορισμένα αρχαία Kris ήταν σφυρηλατημένα από το αστρικό σίδηρο ενός μετεωρίτη που έπεσε περίπου πριν 200 χρόνια κοντά στους ναούς τηςPrambanan. Αυτά και ότι είχε απομείνει από τον μετεωρίτη θεωρήθηκαν ιερά αντικείμενα και κάθε τμήμα αυτού του συμβολικού όπλου είναι έντονα συνδεδεμένο με την κουλτούρα της Ινδονησίας.

Naga
Το κυματιστό, σχεδόν έρπον σχήμα της λεπίδας συνδέεται με το μυθικό ερπετόΝaga και  το σχέδιο που υπάρχει χαραγμένο στην λεπίδα, πιστεύεται ότι ενεργεί ως φυλαχτό. Κάποια Kris ήταν κατασκευασμένα από διάφορα είδη χάλυβα με διαφορετική περιεκτικότητα σε άνθρακα. Η συγκεκριμένη ανάμειξη χάλυβα ονομάζεται συγκόλληση – προτύπων και το αποτέλεσμα παραπέμπει στις φημισμένες λεπίδες της Δαμασκού. Η συγκόλληση – προτύπων ωστόσο, είναι μια διαφορετική διαδικασία και ενώ το Kris σφυρηλατείται με την εν λόγω μέθοδο παραπέμποντας στις λεπίδες Δαμασκού, εν τούτοις διαφέρει αρκετά στην χημική σύνθεση. Τα διαφορετικά πρότυπα που σχεδιάζονται στον χάλυβα θεωρείται ότι αποκρούουν την κακοτυχία και προστατεύουν την ευημερία του ιδιοκτήτη.
Kujang
Ένα από τα πλέον συναρπαστικά μαχαίρια της Ιάβα είναι το Κujang, ένα δρεπανοειδές στιλέτο το οποίο θεωρείται ότι συμβάλλει στην ισορροπία του κόσμου. Ήταν το αγαπημένο όπλο των βασιλέων της Ιάβα, καθότι πίστευαν ότι η περίτεχνη και ιδιόμορφη λεπίδα του ήταν εμπνευσμένη από θεϊκό μήνυμα, το οποίο διακήρυττε την κυριαρχία τους.
Σε αντίθεση με άλλες λεπίδες, το σχήμα του δεν διαμορφώθηκε στηριζόμενο στην τεχνολογία, αλλά προέκυψε μετά το όραμα ενός βασιλέα της Ιάβα. Αρχικά το Κujang ήταν γεωργικό εργαλείο, αλλά ο βασιλέας Kudo Lalean ισχυρίσθηκε ότι είδε σε προφητικό όραμα ένα όπλο που συμβόλιζε το νησί της Ιάβας και ανέθεσε στον καλύτερο σιδηρουργό του να σφυρηλατήσει την μυστικιστική λεπίδα. Το αποτέλεσμα ήταν ένα όπλο στο σχήμα του νησιού, το οποίο είχε τρεις τρύπες, οι οποίες συμβόλιζαν τις κύριες θεότητες της Ινδουιστικής θρησκείας.
Το όπλο αργότερα υπέστη ορισμένες τροποποιήσεις, όταν το Ισλάμ έγινε η κυρίαρχη θρησκεία της περιοχής. Έτσι επανασχεδιάστηκε ώστε να μοιάζει με το γράμμα «Syin» το πρώτο ενός σημαντικού στίχου του Κορανίου. Οι τρεις τρύπες επίσης άλλαξαν σε πέντε για να αντιπροσωπεύουν τους πέντε πυλώνες του Ισλάμ ως εξής:
Shahadah: ο Θεός είναι ένας και μοναδικός και ο Μωάμεθ είναι ο αγγελιοφόρος του.
Salat: υποχρεωτική προσευχή πέντε φορές ημερησίως.
Zakat: ο πιστός να δίδει το 2.5% από τις οικονομίες του στους φτωχούς.
Sawm: νηστεία και αυτοέλεγχος κατά τη διάρκεια του ιερού μήνα του Ραμαζανιού
Hajj: εφόσον κάποιος δεν είναι ανήμπορος, οφείλει να μεταβεί για προσκύνημα στην Μέκκα τουλάχιστον μία φορά κατά την διάρκεια της ζωής του.
Kukri (Κούκρι)
Το kukri αποτελεί σύμβολο του Νεπάλ, όπως οι πολεμιστές Gurkha, οι οποίοι άλλωστε το έκαναν διάσημο. Στηριζόμενοι στα φημισμένα μαχαίρια τους για τις μάχες σώμα με σώμα, το 1857 κατά την διάρκεια της Ινδικής εξέγερσης, συμμάχησαν με τους Βρετανούς οι οποίοι ήθελαν να διατηρήσουν τον έλεγχο στην Ινδία. Σύντομα απέκτησαν φήμη ως εξαιρετικοί στρατιώτες λόγω της ανδρείας τους και η υποστήριξή τους στην Αγγλία συνετέλεσε ώστε τα συντάγματά τους να ενσωματωθούν στον Βρετανικό στρατό. Οι Gurkha και τα μαχαίρια τους έγιναν τόσο διάσημα, ώστε ότι οι Άγγλοι τύπωσαν αφίσες οι οποίες απεικόνιζαν τους πολεμιστές να ακονίζουν τα kukris, ως μέσον προπαγάνδας προκειμένου να φοβίσουν τους στρατιώτες της Αργεντινής κατά την διάρκεια των συγκρούσεων στα νησιά Φώκλαντ.
Το kukri έχει μήκος συνήθως 40 – 46 εκατοστά και μοιάζει πολύ με την μασέτα(machete=όπλο κοπής). Αρχικά χρησιμοποιήθηκε από τους αγρότες των Ιμαλαΐων ως εργαλείο καλλιέργειας και μαχαίρι καθημερινής χρήσης και αργότερα εξελίχθηκε σε όπλο. Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό είναι η εγκοπή κοντά στην λαβή που κατευθύνει το αίμα μακριά έτσι ώστε να μην μπορεί να διαβρέξει την λαβή. Λέγεται ότι αυτή η πτυχή είναι συμβολική, καθώς μεγαλύτερα ξίφη χρησιμοποιούνταν σε τελετές για να αποκεφαλίσουν τα ζώα και να φέρουν καλή τύχη στο χωριό και εφόσον ο θάνατος ήταν ακαριαίος, τότε αυτό σήμαινε τύχη. Αλλά τα kukris είναι κυρίως μαχητικά όπλα και γι’ αυτόν τον λόγο αποτελούν τον βασικό οπλισμό των Gurkhas, οι οποίοι συνεχίζουν να τα φορούν, ακόμη και μετά την συνταξιοδότησή τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένας συνταξιούχος Gurkha, ο οποίος απέκρουσε σαράντα ληστές τρένου χρησιμοποιώντας μόνο το kukri του. ΟBishnu Shrestha είχε πρόσφατα συνταξιοδοτηθεί όταν μια ομάδα σαράντα ληστών επιτέθηκε στο τρένο που επέβαινε. Κάθισε σιωπηλά καθώς οι ληστές έκλεψαν τιμαλφή των επιβατών, αλλά όταν προσπάθησαν να βιάσουν την 18χρονη συνεπιβάτιδα δίπλα του, ο Shrestha έβγαλε το kukri του και άρχισε να τους χτυπά έναν προς έναν…..κατά την συμπλοκή σκοτώθηκαν τρείς και τραυματίστηκαν άλλοι οκτώ. Οι υπόλοιποι τράπηκαν σε φυγή, τρομοκρατημένοι από τον συνταξιούχο στρατιώτη. Για την ανδρεία του, ο Shrestha ανακλήθηκε από την συνταξιοδότηση, προκειμένου να λάβει προαγωγή και χρηματική αμοιβή 50.000 ρουπίες. Του δόθηκε επίσης εύφημος μνεία και έκπτωση στα εισιτήρια τρένων για το υπόλοιπο της ζωής του

Mark 1 M1918 Trench Knife (μαχαίρι συμπλοκής)
Τα μαχαίρια εκστρατείας έτυχαν ευρείας χρήσης κατά τους δύο παγκοσμίους πολέμους. Οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν το πολεμικό μαχαίρι Nahkampfmesserγια μάχη σώμα με σώμα, ενώ οι Βρετανικές δυνάμεις χρησιμοποιούσαν δικό τους τύπο μαχαιριών. Ο στρατός των ΗΠΑ κατασκεύασε διάφορα μαχαίρια, αλλά όλα είχαν περιορισμένη χρήση. Το Mark 1 M1918 είχε επίπεδη, διπλής όψης λεπίδα και ορειχάλκινη ή χάλκινη λαβή με ενσωματωμένη σιδερογροθιά, η οποία χρησίμευε ως προστατευτικό μέσον αλλά και ως όπλο. Στο επάνω μέρος της λαβής υπήρχε μεταλλική προεξοχή που χρησιμοποιείτο για χτυπήματα στο κεφάλι, γεγονός που έδινε στο  M1918 τρεις πιθανούς τρόπους επίθεσης(διάτρηση – χτύπημα – θραύση).
Η ύπαρξη σιδερογροθιάς απέτρεψε το M1918 να τύχει ευρείας χρήσης. Τα μαχαίρια χρησιμοποιήθηκαν αργά στον πόλεμο και δόθηκαν μόνο στους αλεξιπτωτιστές οι οποίοι χρειάζονταν μαχαίρια εκστρατείας, ενώ τα M1918 είχαν σχεδιαστεί για μάχη. Λόγω όμως της περιορισμένης παραγωγής, καθώς και έλλειψης ορείχαλκου δόθηκαν στους στρατιώτες ως εναλλακτική λύση.
Misericorde (Ευσπλαχνικό)
Χρησιμοποιούμενο ευρέως κατά τον 14ο αιώνα από τους Γάλλους ιππότες, το Μisericorde ήταν μεγάλο και λεπτό στιλέτο το οποίο έφεραν εσωτερικά της πανοπλίας. Δεδομένου ότι ήταν σχεδόν άχρηστο για μάχη, χρησιμοποιείτο ως όπλο μόνο ως έσχατη λύση.
Η ονομασία προέρχεται από Λατινική λέξη που σημαίνει «πράξη ελέους» και κύριος σκοπός ήταν να επιφέρει το τελειωτικό χτύπημα στον τραυματισμένο αντίπαλο, ή να λυτρώσει τον συμπολεμιστή από τους πόνους σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού. Η εν λόγω πράξη δεν αντιμετωπιζόταν ως «άκαρδη θανάτωση» αλλά πράξη ελέους σε έναν άνθρωπο που σπαρασσόταν από τον πόνο στις τελευταίες στιγμές του. Επιπλέον σε ορισμένες περιπτώσεις τοMisericorde χρησιμοποιείτο ως απειλή στον τραυματισμένο αντίπαλο προκειμένου να παραδοθεί.
Parrying Dagger (Αμυντικό στιλέτο)
Κατά τη διάρκεια των 16ου και 17ου αιώνα, η εμφάνιση των πυροβόλων όπλων κατέστησε την βαριά πανοπλία αναποτελεσματική και ελαφρύτερα ξίφη όπως ταrapiers αντικατέστησαν τα υπάρχοντα τα οποία ήσαν μεγάλα και δύσχρηστα. Οι ασπίδες επίσης έγιναν δύσχρηστες και εγκαταλείφθηκαν από τους «Ευρωπαίους μονομάχους» οι οποίοι τις αντικατέστησαν με τα parrying daggers (αμυντικά στιλέτα) καθότι ένας επιδέξιος πολεμιστής μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το στιλέτο του εξίσου αποτελεσματικά ως ασπίδα αποκρούοντας χτυπήματα από ελαφρύτερα ξιφίδια. Όσο περισσότερο δημοφιλή γινόντουσαν τα αμυντικά στιλέτα, τόσο πιο σύνθετες γινόντουσαν οι τακτικές μάχης με μαχαίρια.

Parrying Dagger με οδοντωτή λεπίδα
Υπήρχαν αμέτρητες παραλλαγές αμυντικών στιλέτων, αλλά όλα ήσαν σχεδιασμένα με σκοπό να αποκρούουν – παγιδεύουν το ξίφος του αντιπάλου δίνοντας την δυνατότητα στον αμυνόμενο να καταφέρει καίριο πλήγμα και φυσικά χρησίμευαν επίσης και για την προστασία των χεριών του μαχητή.

Στιλέτο τρίαινα
Για το σκοπό αυτό, πολλά στιλέτα είχαν περίτεχνους σχεδιασμούς για να σταματούν τα χτυπήματα. Το ζήτημα της απόκρουσης των χτυπημάτων ωστόσο προκάλεσε την κατασκευή ειδικών όπλων για τον συγκεκριμένο σκοπό. Τα «αμυντικά εγχειρίδια απόκρουσης» είχαν οδοντωτή λεπίδα για να παγιδεύουν και σε ορισμένες περιπτώσεις να σπάνε το ξίφος του αντιπάλου. Ένα άλλο είδος ήταν η τρίαινα στιλέτο, η οποία διέθετε ελατηριωτό μηχανισμό που χώριζε τη λεπίδα σε τρία τμήματα, με το πάτημα ενός κουμπιού.
Sai (Σάϊ)
Αν και συχνά συνδέεται με τις Ιαπωνικές πολεμικές τέχνες, το Sai πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Μινγκ και ήλθε στην Οκινάουα από την Κίνα. Παραπέμποντας σε στιλέτο, στην ουσία είναι ένα εγχειρίδιο χωρίς ακονισμένη λάμα. Το σχήμα του, είναι είτε στρογγυλό, είτε εξαγωνικό και ατρακτοειδές στην άκρη. Ομοιάζει με τα αμυντικά μαχαίρια της Ευρώπης – αφού περιλαμβάνει δίκρανο σχήμα προκειμένου να εκτρέπει τα χτυπήματα. Θεωρήθηκαν χρήσιμα κατά των Ιαπωνικών σπαθιών, όπως ταkatanas. Δεδομένου ότι τα Sais χρησιμοποιούνταν κυρίως ανά ζεύγη, ένας εκπαιδευμένος Saijutsu (τεχνική Sai) θα μπορούσε να παγιδεύσει το ξίφος του εχθρού με το ένα Sai και να χτυπήσει με το άλλο.
Όταν η Οκινάουα υποτάχθηκε στην Ιαπωνία, τα μεταλλικά εργαλεία και όπλα τους τέθηκαν εκτός νόμου, εφόσον ο κάτοχος δεν διέθετε ειδική άδεια και τοSaijutsu κατέστη παράνομο έως ότου ήρθη η απαγόρευση. Ακόμη και σήμερα, η παραδοσιακή τεχνική Saijutsu διδάσκεται χωρίς εμπλοκές και η επαφή όπλων απαγορεύεται.
Turkana Wrist Knife (Μαχαίρι καρπού)
Τα μαχαίρια καρπού (ουσιαστικά πρόκειται για λεπίδες) χρησιμοποιούνται από την φυλή Τουρκάνα της Αφρικής, οι οποίοι βάσει θρησκείας, πιστεύουν ότι όλα τα οικόσιτα ζώα, όπως οι αγελάδες, τους ανήκουν ελέω Θεού. Επειδή όμως και άλλες φυλές πιστεύουν το ίδιο, η εν λόγω κατάσταση καταλήγει σε έναν ατελείωτο κύκλο επιδρομών στα κοπάδια και ανάλογες συνοριακές διαμάχες. Ιδιαίτερα οι Τουρκάνα πραγματοποιούν συνεχώς εκστρατείες για να επεκτείνουν την περιοχή τους και επειδή θεωρούν τους εαυτούς τους ανδρείους πολεμιστές, φέρουν ποικίλα όπλα, συμπεριλαμβανομένων ακοντίων, ασπίδων, εγχειριδίων και λεπίδων καρπού.
Οι λεπίδες καρπού κατασκευάζονται κυρίως από χάλυβα, ή σφυρηλατημένο σίδηρο από πέτρα, αν και η χρήση σφυριών είναι πλέον συχνότερη. Το Τουρκάνα, φοριέται στο δεξί χέρι, κυρίως από άνδρες, ενώ σε άλλες φυλές φέρεται και από τα δύο φύλα.
Ενώ τα μαχαίρια καρπού ήταν όπλα του πολέμου, εν τούτοις είχαν και άλλες χρήσεις. Ήταν χρήσιμα για τον τεμαχισμό τροφής, αλλά και για την «διευθέτηση» των προσωπικών διαφορών εντός της φυλής. Δεδομένου ότι απαγορευόταν μεταξύ των Τουρκάνα η χρήση του δόρατος, οι λεπίδες καρπού αποτελούσαν ιδανική λύση για την αντιμετώπιση των εσωτερικών διαφορών, που κατέληγαν στην χρήση βίας.
Πηγή: Το άρθρο αποτελεί μετάφραση αντίστοιχου του Nathan Willey
chilonas.wordpress.com