Εθνική Προδοσία… Ως τουρκικό αναφέρουν όλοι στο εξωτερικό το κυπριακό φυσικό αέριο και οι κυβερνώντες μούγκα…

Το κυπριακό φυσικό αέριο μπορεί να μην έχει τεθεί ακόμα προς διάθεση, ωστόσο έχει ήδη βαπτιστεί τουρκικό… Και οι κυβερνώντες σε Ελλάδα και Κύπρο παρακολουθούν σιωπηλοί… Κρατήστε αυτή τη στάση για το μέλλον, όταν έλθει η ώρα για τα κοιτάσματα στην Ελλάδα…

Το φυσικό αέριο που έχει βρεθεί στα οικόπεδα «Αφροδίτη» και «Λεβιάθαν» δεν είναι μόνο σημαντικό και δεν θα αποφέρει κέρδη και οφέλη για τις άμεσα εμπλεκόμενες χώρες, Κύπρο και Ισραήλ αντίστοιχα. Από την ώρα που το φυσικό αέριο θα μεταφερθεί στην επιφάνεια της Γης τότε μια ακόμα χώρα της περιοχής επιδιώκει να έχει οφέλη και κέρδη τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Ο λόγος για την Τουρκία, όπου σε μακροσκελή ανάλυσή του ο Μάθιου Μπράιζα, πρώην διπλωμάτης στο αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών, καταγράφει το πώς η χώρα θα επωφεληθεί από τις ενεργειακές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο Μάθιου Μπράιζα, ο οποίος ως διπλωμάτης ασχοληθήθηκε με τις εξελίξεις στην περιοχή και το Κυπριακό, σήμερα, πέραν των ακαδημαϊκών του ενασχολήσεων, συμμετέχει και στο Διοικητικό Συμβούλιο της τουρκικής εταιρείας Turcas Petrol.
Μέσα από τη μακρά ανάλυσή του προσπαθεί να περάσει κάποια μηνύματα ως προς τα οφέλη των τριών χωρών. Προσπαθεί από τη μια να καταγράψει κάποια αρνητικά σ” ό,τι αφορά τη δημιουργία μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό και έρχεται στη συνέχεια να σημειώσει τα οικονομικά κίνητρα από του να δώσει έγκριση η Κύπρος για να περάσει ένας αγωγός από το Ισραήλ προς την Τουρκία.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Μπράιζα, «οικονομικά το κόστος δημιουργίας μονάδας υγροποίησης είναι περίπου στο ένα τρίτο με ένα δεύτερο του κόστους δημιουργίας αγωγού για μεταφορά του φυσικού αερίου από το οικόπεδο «Αφροδίτη» προς την Κρήτη και την Ελλάδα». Αυτό, προσθέτει, θα μπορεί να αποφέρει μεγαλύτερα κέρδη προς την Κύπρο, κάτι που θα συμβάλει στην προσπάθεια της Λευκωσία να ανταποκριθεί στις πρόνοιες του Μνημονίου.
Υπογραμμίζει δε και το ότι μπορεί αυτά τα κέρδη να αυξηθούν μελλοντικά εάν και εφόσον οι ποσότητες φυσικού αερίου από τον Λίβανο δημιουργήσουν την ανάγκη μιας μεγαλύτερης μονάδας υγροποίησης.
Σε πολιτικό επίπεδο, κατά τον Μάθιου Μπράιζα, ο σταθμός LNG θα αναβαθμίσει ακόμα περισσότερο τον στρατηγικό ρόλο της Κύπρου μετατρέποντάς την σε ενεργειακό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου. Κατ” επέκταση, σημειώνει, θα αναβαθμίσει τις σχέσεις της Κύπρου με το Ισραήλ και τον Λίβανο και ενδεχομένως «θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη της προς τις διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για μόνιμη επίλυση του κυπριακού προβλήματος».
Σύμφωνα με την εν λόγω ανάλυση, «οι πετρελαϊκές εταιρείες που ηγούνται των ενεργειών εντός του οικοπέδου «Αφροδίτη», η αμερικανική Noble και οι ισραηλινές Delek και Avner, εμφανίζονται να προτιμούν τη δημιουργία μονάδας υγροποίησης στο Βασιλικό, θεωρώντας μια τέτοια πράξη ως εμπορικά την πιο έλκουσα επιλογή για εξαγωγή φυσικού αερίου».
Περαιτέρω αναφέρει ότι μια από τις κορυφαίες εταιρείες στον τομέα υγροποιημένου αερίου, η αυστραλιανή Woodside, ζυγίζει τα πράγματα και σκέφτεται να εμπλακεί στη σύμπραξη του «Λεβιάθαν», κοιτάζοντας βεβαίως προς την κατεύθυνση της λύσης μέσω LNG και σίγουρα τη κατασκευή μονάδας στην Κύπρο, την οποία θεωρεί ως την πιο ρεαλιστική επιλογή.
Πέρα όμως από τα θετικά, όπως αναφέρονται πιο πάνω υπάρχουν και τα εμπόδια, που κατά τον Μπράιζα είναι κυρίως οικονομικά. Θεωρεί πως στη βάση των σημερινών δεδομένων και με τις ποσότητες φυσικού αερίου που έχουν ανακοινωθεί ότι βρίσκονται στο οικόπεδο «Αφροδίτη», δικαιολογεί μονό τρένο παραγωγής.
Συνεχίζει λέγει πως εάν δεν υπάρξουν άλλες επιβεβαιωμένες ποσότητες θα είναι δύσκολο να διασφαλιστεί μέσω εμπορικών συμφωνιών η χρηματοδότηση αυτού του μονού τρένου παραγωγής, σημειώνοντας πως υπό τις παρούσες συνθήκες η στήριξη από το κράτος είναι αδύνατη. Μακροπρόθεσμα μπορεί οι ποσότητες να αυξηθούν και να χρειάζονται δύο ή τρία τρένα παραγωγής, αλλά αυτό θα χρειαστεί πάρα πολλά χρόνια μέχρι να υλοποιηθεί.
Οικονομικά μπορεί να υπάρξει στήριξη στην προοπτική για ανέγερση μιας μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου εάν το Ισραήλ αποφασίσει ότι θα επιτρέψει την εξαγωγή πρώιμης παραγωγής από το «Λεβιάθαν» προς το Βασιλικό. «Ωστόσο, φαίνεται πολιτικά ανέφικτο ότι το Ισραήλ θα προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση πριν επιτύχει μια ακόμα εξαγωγική επιλογή, δηλαδή έναν αγωγό προς μια προσοδοφόρα αγορά», αναφέρει ο Μπράιζα.
Για να οδηγήσει στη συνέχεια εκεί που από την αρχή σκόπευε, την κατεύθυνση της Τουρκίας: «Η πλέον υποσχόμενη επιλογή είναι ένας υποθαλάσσιος αγωγός από το Ισραήλ στην Τουρκία, που θα προσφέρει την πιο φθηνή οδό εξαγωγής για το αέριο από το «Λεβιάθαν» (καθώς επίσης και το «Αφροδίτη»), πέρα από τη δημιουργία ενός αγωγού προς την Αίγυπτο που είναι πολιτικά πολύ δύσκολο».
Στη συνέχεια παραθέτει της απόψεις της Turcas Petrol, την τουρκική ενεργειακή εταιρεία στο Συμβούλιο της οποίας -όπως αναφέρει- συμμετέχει και ο ίδιος.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της τουρκικής εταιρείας, συνδέοντας το οικόπεδο «Λεβιάθαν» με τα τουρκικά παράλια, είτε στο Τσεϊχάν είτε στη Μερσίνα, το κόστος θα ανέλθει στα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ή κάτι παραπάνω από το μισό του κόστους που θα χρειαστεί μια μονάδα με ένα τρένο παραγωγής υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό.
Απ” εκεί και πέρα, σημειώνει πως το φυσικό αέριο από το Λεβιάθαν μπορεί να συνδεθεί με τους αγωγούς που μεταφέρουν αέριο προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το κόστος να αυξάνεται μεν αλλά να παραμένει μακροπρόθεσμα χαμηλότερο από το Βασιλικό.
Χρήματα από τον αγωγό για τη μονάδα στο Βασιλικό
Για να προχωρήσει η δημιουργία αγωγού από το Ισραήλ προς την Τουρκία και για να διαφοροποιηθούν τα δεδομένα στις σχέσεις των δύο χωρών, όπως τα αναφέρει στην ανάλυσή του ο Μάθιου Μπράιζα, τον δικό της ρόλο έχει να παίξει η Κύπρος.
Τα όσα αναφέρει σε σχέση με την Κύπρο είναι αρκούντως κατατοπιστικά, καθώς δίνουν κι ένα στίγμα των όλων όσων αναλύονται από διάφορους παράγοντες στο διεθνή χώρο σ’ ό,τι αφορά το ίδιο το νησί: «Χωρίς να υπάρξει πρόοδος στις σχέσεις Κύπρου-Τουρκίας είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος ότι μπορεί να προχωρήσει ο τουρκοϊσραηλινός αγωγός. Ο αγωγός έχει δύο πιθανότητες για να φτάσει από το Ισραήλ στην Τουρκία: Μέσω των ΑΟΖ και τις υφαλοκρηπίδες του Λιβάνου και της Συρίας, ή της Κύπρου. Είναι πολιτικά αδιανόητο ότι ο Λίβανος και η Συρία θα δώσουν άδεια για έναν τέτοιο αγωγό, ή ότι το Ισραήλ θα ζητήσει κάτι τέτοιο. Ως εκ τούτου, μένει μόνο η Κύπρος, από την οποία μια τέτοια άδεια είναι πιθανή μόνο κάτω από τη σημαντική βελτίωση των πολιτικών δεδομένων σε σχέση με την Τουρκία. Θεωρητικά, οι επενδυτές μπορούν να επιχειρήσουν να επιβάλουν έναν τέτοιο αγωγό μέσω της κυπριακής υφαλοκρηπίδας, επικαλούμενοι την ασάφεια στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Σύμφωνα με τα άρθρα 58 και 79 της Σύμβασης η Κύπρος έχει το δικαίωμα να μη δώσει συγκατάθεση για την τοποθέτηση ενός αγωγού εντός της υφαλοκρηπίδας της, ενώ την ίδια ώρα υποχρεώνουν την Κύπρο να επιτρέψει έναν τέτοιο αγωγό».
Παρά την ύπαρξη νομικής ασάφειας, ο Μπράιζα εκτιμά ότι είναι δυνατόν είτε το Ισραήλ ή οποιαδήποτε ιδιωτική εταιρεία θα πάρει το ρίσκο να προκαλέσει αυτά τα δικαίωμα που έχει η Κύπρος. Σύμφωνα με τον ίδιο, «για να ξεπεραστεί το νομικίστικο αδιέξοδο θα χρειαστεί Κύπρος, Τουρκία και Ισραήλ να καταλήξουν σε συμφωνία sui generis (δηλαδή αποκλειστικά για αυτή την περίπτωση), που θα επιτρέπει την τοποθέτηση του αγωγού Ισραήλ-Τουρκίας χωρίς οποιαδήποτε προκατάληψη σε οποιεσδήποτε άλλες διαφωνίες στον καθορισμό των ορίων μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, τα δικαιώματα επί των οικοπέδων φυσικού αερίου και τις διεκδικήσεις επί της υφαλοκρηπίδας».
Περαιτέρω ο Μάθιου Μπράιζα ρίχνει και το οικονομικό κίνητρο για την Κύπρο για να αποδεχθεί την τοποθέτηση τουρκοϊσραηλινού αγωγού. Αφού παραπέμπει στην προηγούμενη τοποθέτησή του ως προς το υψηλό κόστος δημιουργίας μονάδας ΥΦΑ στο Βασιλικό, αναφέρει πως μέρος αυτού του κόστους θα μπορούσε να καλυφθεί μέσω των εισοδημάτων που θα έχουν οι εταιρείες εξάγοντας φυσικό αέριο από το Λεβιάθαν προς την Τουρκία. Στη συνέχεια σημειώνει ότι «μια συμφωνία για ανάπτυξη κυπριακής μονάδας ΥΦΑ συνεπεία ενός τουρκοϊσραηλινού αγωγού θα βελτιώσει δραματικά το πολιτικό κλίμα μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας. Θα βοηθήσει την κυπριακή κυβέρνηση να δώσει άδεια για να περάσει ο αγωγός Ισραήλ-Τουρκίας από την υφαλοκρηπίδα της Κύπρου».
Και μέσα από όλα αυτά προβλέπεται βελτίωση του κλίματος και ότι θα υπάρξει συμβολή στις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού. Θα οδηγηθούν τα πράγματα προς μια λύση στην Κύπρο και σε αποκατάσταση των σχέσεων Ισραήλ και Τουρκίας. Αυτοί που μπορεί να μεσολαβήσουν, αναφέρει ο Μπράιζα, για να μπορεί να επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία, είναι οι ΗΠΑ και η ΕΕ.
Καταλήγει επισημαίνοντας πως τίποτε από όλα αυτά δεν μπορεί να επιτευχθούν εάν η Τουρκία δεν διαφοροποιήσει τη στάση της απέναντι της Κύπρου και του Ισραήλ. Σε διαφορετικά περίπτωση, εάν δεν υπάρξουν συμφωνίες και συνεργασίες, τότε, σύμφωνα με τον Μπράιζα, «οι συγκρούσεις και οι αντιπαραθέσεις επί θάλασσας και του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο θα εντατικοποιηθούν και θα υπονομευθεί περαιτέρω η σταθερότητα σε μια ζωτικής σημασίας περιοχή».
Πολιτικά κίνητρα για Τούρκους
Πέρα όμως από τις καθαρά εμπορικές πράξεις υπάρχουν και τα πολλά πολιτικά κίνητρα που σχετίζονται άμεσα με ανάλογες εξελίξεις. Σύμφωνα με τον Μάθιου Μπράιζα, η δημιουργία ενός τουρκοϊσραηλινού αγωγού είναι ιδιαίτερα ελκυστική για την Τουρκία για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους.
Στον οικονομικό τομέα το φυσικό αέριο από το «Λεβιάθαν» θα βοηθήσει την Τουρκία στο να κινηθεί μακριά από την εξάρτηση που έχει σήμερα στο ακριβότερο φυσικό αέριο από τη Ρωσία και από το Ιράν, προσφέροντάς της παράλληλα τρία οικονομικά οφέλη:
● χαμηλότερης τιμής αέριο για την εγχώρια αγορά
● ενίσχυση των προσπαθειών της για να εξασφαλίσει χαμηλότερες τιμές από τη Γκάζπρομ
● ενίσχυση των προσπαθειών της Τουρκίας για φιλελευθεροποίηση της αγοράς αερίου.
Σε πολιτικό επίπεδο ένας τέτοιος αγωγός θα μετατρέψει την Τουρκία σε μια νέα πύλη φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, αλλά και τον άξονα καθορισμού τιμών. Αυτό, σημειώνεται περαιτέρω, «θα αναβαθμίσει τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας ως βασικό παράγοντα στις προσπάθειες που καταβάλλει η ΕΕ για να διαφοροποιήσει την κάλυψη των αναγκών της πέραν από τη ρωσική Γκάζπρομ και να φιλελευθεροποιήσει περαιτέρω τις τιμές του φυσικού αέριου».
Πρόσθετα σε όλα αυτά, ένας τέτοιος αγωγός «θα ενισχύσει την πολιτική θέση της Τουρκίας ως περιφερειακός παράγοντας-«κλειδί» και ειλικρινής μεσολαβητής στην Ανατολική Μεσόγειο».
Ο Μπράιζα αναφέρει πως παρασκηνιακά οι κυβερνήσεις των δύο χωρών υποστηρίζουν σιωπηλώς τις κινήσεις ιδιωτικών επιχειρήσεων για αναζήτηση τρόπων δημιουργίας ενός αγωγού. Σημειώνει δε πως αυξάνονται όλο και περισσότερο οι πιθανότητες μας λύσης-πακέτο με κατάληξη τόσο σε συνεργασία για τη δημιουργία αγωγού και εν συνεχεία αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών.
Γράφει: Ανδρέας Πιμπίσιης
hellasforce.com